گروه هاي درسي ابتدايي منطقه مهردشت-

مهارت سخن گفتن

سالهاست که این پندارنادرست در اذهان بسیاری جای گرفته است که کودک دبستانی برای یادگیری خواندن ونوشتن به مدرسه آمده است در حالی که اکتفا به این دورکن باعث فراموشی دو رکن اساسی دیگرزبان  یعنی گوش دادن وسخن گفتن شده است باید دانست که در عصر حاضر گوش دادن مؤثر و خوب سخن گفتن به عنوان دو مهارت از مهم ترین مهارت های یاد گیری در جامعه ی بشری به رسمیّت شناخته شده است .

با توجه به بیت شعر

تا کس سخنی نگفته باشد          عیب و هنرش نهفته باشد

می توان این گونه بیان کرد که سخن گفتن دانش آموزان علاوه بر رویکرد ارتباطی که دارد شاخصی بسیار مهم برای شناسایی نقاط قوت وضعف دانش آموزان در زمینه های متفاوت می باشد .

اگر سخن گفتن دانش آموز قوی شود میتوان از سیاق محاوره ای شروع کرده وحتی به سیاق علمی وادبی که در مواقع خواندن استفاده میشودرا  نیز تقویت نموده و در پایان دوره ی دبستان دانش آموزان به سخنورانی توانا تبدیل شوند .

اگر به بچه هایی که در سنّ 5سالگی هستند در بین خانواده ،اقوام ،بستگان وحتّی در بعضی از مجالس میبینیم که اکثر بچّه ها دارای زبانی شیرین و خاص بوده و به راحتی میتوانند سخن گفته و منظور خود را بیان کنند بعضی ازاین بچه ها حتّی نظر جمعی را به خود جلب کرده و در بین فامیل نیز معروف میشوند امّا اکثراً براحتی میتوانند سخن بگویند امّا چه مسأله ای پیش می آید که بعضی از همین بچه ها در کلاس درس کم حرف بوده یا نمی توانند براحتی منظور خود را بیان کنند ؟

 نان آ       

اینجانب ابوالفضل مومنی دهقی آموزگار پایه ی پنجم دبستان منطقه ی مهردشت دارای 20 سال سابقه ی آموزشی می باشم و با استفاده از تجربیات خود و نظریات دیگر همکاران پاره مهارت هاییرا جهت تقویت امر سخن گفتن را جهت استفاده ی دیگر همکاران ارائه می نمایم  .

1-استفاده از خرده مهارت توضیح دادن

2- استفاده از خرده مهارت پرسیدن

3-استفاده از خرده مهارت قصه گویی وقصه خوانی(در روش قصه خوانی استفاده ی گاه گاه از     کتا ب مدّنظر است )

4-از بین بردن کلیه ی عوامل مزاحم مانند    

الف)دلهره واضطراب داشتن

ب)کمرو وخجالتی بودن

ج)ترس از مسخره شدن توسط شنوندگان

د)ترس از غلط بودن پاسخ

ه)نفهمیدن پرسش (در بعضی از مواقع ندانستن معنای یک کلمه از پرسش علت عدم پاسخ گویی دانش آموز وسخن گفتن وی می شود )

و)  ..........................    

اگر من معلم به این نکات توجه داشته ورابطه ای عاطفی نیز با فراگیران داشته باشم اگر اشکالاتی هم در رابطه با سخن گفتن آنها وجود داشته باشد با در میان گذاشتن با والدین حتماً قابل حل خواهد بود و حتّی یکی از مواردی که بسیار در حلّ مشکلات سخن گفتن دانش آموزان به ما معلمین بسیار کمک می کند تشکیل جلسات آموزش خانواده بطوری که خودمان سخنگوی جلسه بوده و علاوه بر مطرح کردن مشکلات گفتاری دانش آموزان والدین را آموزش دهیم که چگونه از سیاق محاوره ای فرزندان خود در تقویت سخن گفتن به دانش آموز و معلّم کمک کنند مثلاًخلاصه ی درس ها یا برنامه های تلویزیون که یکی از بهترین سرگرمی های دانش آموزان است و یا مطرح کردن پرسشی که والدین از فرزند خود می پرسند به زبان خودمانی و ......... تمامی این راهکارها به دانش آموز کمک می کند که کم کم در مهارت سخن گفتن و ابراز وجود کردن توانا شده و معلّم نیز با استفاده از خرده مهارتهای دیگر این مهارت را هر چه بهتر وبیشتر تقویت نماید .

خرده مهارت توضیح دادن :در سطر های    قبل از این خرده مهارت سخن به میان آمد واولّین مورد در تقویت سخن گفتن شمرده شد . همانطور که میدانیم توضیح دادن یعنی فهماندن مطالب به دیگران  که در روش های جدید تدریس از آن به عنوان مهارت های فرا زبانی سخن به میان آمده است استفاده از این خرده مهارت در کلیّه ی دروس کمک بسیار زیادی در یادگیری دروس و علاوه بر آن به تقویت مهارت سخن گفتن نیز می نماید مثلاً خلاصه ی درس را کدام یک از شما میتواند بخوبی بیان کند ،علی جان این مسأله رابرای دوستت توضیح بده ، برنامه ی دیشب تلویزیون را به صورت خلاصه برای دوستانت تعریف کن ،یکی از داستانهایی را که بلدی برای دوستانت بگو و.......

لازم به ذکر است که توضیح ها انواع گوناگونی دارند که توضیح توصیفی ،توضیح تفسیری وتوضیح استدلالی انواع آن می باشد .

یکی از همکاران برای از بین بردن کمرویی و یا خجالتی بودن دانش آموزان آنها را به بیان لطیفه ، بهترین خاطره ، بهترین سفری که تا بحال رفتی  و ....که بیان آن برای آنها راحت تر بود استفاده کرده و بعد گامهایی را که گفتیم را اجرا می نمودند.

نکته: در ابتدای سال لازم نیست که از دانش آموزان غلط های دستوری گرفته و یا بگوییم اگر این جمله را این طور بیان می کردی بهتر بود بلکه هنگامی که بچّه ها با معلم صمیمی تر شده و ترس های بی مورد آنها برطرف شد به آنها بگوییم حالا میخواهیم بدانیم کدامیک از شما علاوه بر پاسخ دادن به پرسش و یا هر گونه سخن گفتن را میتوانید از نظر دستوری نیز صحیح بیان کنید  واین جا همان مرحله ای است که دانش آموزدر سخن گفتن از سیاق محاوره ای فراتر رفته و به سیاق علمی وادبی نیز نزدیک میشود .                                                             

مهمترین راهکار:اگر از هریک از ما بپرسند کدام یک از آموزگارانتان را بیاد دارید ، دو طیف را به یاد  می آوریم خوش اخلاق ترین ها و متأسفانه بد اخلاق ترین ها را و این هم باز نکته را به ما یاد میدهد .،و آن اینکه هر چه بیشتر با دانش آموزمان دوست باشیم وطعم محبت را به او بچشانیم در اهدافمان موفّق تر یم زمانی که با دانش آموز دوست بوده و حتّی گاهی به صورت پنهانی به او گفته که من تورا از بقیه بیشتر دوست دارم (به تک تک بچه ها بگوییم )دانش آموز خود را به آب و آتش می زند که به سخنان معلّم گوش داده و دستوراتش را مو به مو اجرا کند پس بیایید پدری مهربان برای بچه هایمن باشیم تا آنها نیز فرزندان خوبی برای ما بوده و هر چه بهتر وبیشتر از اهداف غایی آموزش و پرورش گرفته تا اهداف جزیی هر درس را به خوبی پیاده نموده و ایرانی زیبا بسازیم . ان شاء الّه

در ادامه مطالبی چند را که ازکتب و سایت هاو  اساتید محترم یاد داشت برداری نموده ایم را جهت مطالعه ی  همکارا ن در گروه های آموزشی استان و راهنماییهای بیشتر و بهتر این عزیزان به گروه های آموزشی ابتدایی منطقه ی مهردشت ارائه مینماییم .