گروه هاي درسي ابتدايي منطقه مهردشت-

  پايه چهارم ابتدايي - علوم تجربي
« آشنائي با سنگهاي رسوبي »

بچه‎ها امروز قرار است چند فعاليت انجام بدهيم اين فعاليتها در گروه انجام مي‎شود. براي فعاليت امروز گروه چهار نفري گروه مناسبي است.
امروز مي‎خواهيم درباره سنگها صحبت كنيم. ورقه‎هايي در اختيارتان قرار مي‎دهيم و دوست دارم آنچه در مورد سنگها مي‎دانيد بنويسيد و جدولي مانند اين جدول بكشيد.

  بچه‎ها: حتماً شما در كلاس اول در مورد سنگها خوانده‎ايد. اطلاعاتي كه مربوط مي‎شود به سنگها، آنها را بنويسيد. هر كس بطور جداگانه بنويسيد. مثل جدول من بكشيد در برگه‎هايتان. ستوني را در سمت راست بكشيد.

  مفسر:

دانش‎آموزاني كه در اين فعاليت شركت كردند هيچگونه فعاليت مقدماتي انجام ندادند. حالا هر گروه برگهاي خود را در اختيار گروه قرار بدهند تا ليست كاملي از آنها را تهيه نمايند. تا مطلب تكراري نباشد.  

  دانش‎آموز:

آنچه در مورد سنگها مي‎دانم:

1ـ بعضي از سنگها رگه‎رگه هستند
2ـ بعضي از سنگها نرم هستند
3ـ بعضي از سنگها بزرگ هستند
4ـ بعضي از سنگها دو رنگ هستند
5ـ بعضي از سنگها ريز هستند
6ـ بعضي از سنگها كوچك هستند.  

  معلم: تكراري‎ها را نگوئيد.

گروه بعدي:

1. مي‎دانيم سنگها مختلف هستند. بعضي نرم، بعضي زبر، بعضي دو رنگ هستند.  

  گروه ديگر:

آنچه درباره سنگها مي‎‎دانيم بعضي از سنگها گوناگون هستند، بعضي نرم، رنگارنگ، سخت و بعضي مواد تشكيل دهنده آنها مختلف است.
معلم: اين اطلاعاتي بود كه از قبل در مورد سنگ داشتيد و در كتابها خوانده‎ايد. معلم: دوست داريد چه مطالب ديگر غير از اينها در مورد سنگ بدانيد، هر سئوالي كه داريد بنويسيد.
كارتان را در گروه انجام دهيد.
جدولي به اين شكل تهيه مي‎كنيم، سئوالهاي خود را در ستون 2 بنويسيد.

  حالا يك گروه كه آمادگي بيشتر دارد مي‎تواند گزارش دهد.

دانش‎آموز:
گروه اول:

1. سنگها چگونه درست مي‎شوند؟
2. چرا سنگها با هم تفاوت دارند؟
3. سنگها در كجا يافت مي‎شوند و مواد تشكيل دهنده آنها چيست؟  

  گروه بعدي:

1. چرا بعضي سنگها رگه‎رگه هستند؟
2. چرا بعضي نرم و بعضي سفت و سخت هستند؟
3. چرا بعضي سنگها دو رنگ هستند؟
4ـ سنگها در كجا بوجود مي‎آيند؟  

  گروه ديگر:

1. سنگها در كجا تشكيل مي‎شوند؟
2. مواد تشكيل دهنده سنگها چه چيزهايي مي‎باشند؟
 

  معلم: از صحبتهاي شما متوجه شدم كه همه شما مي‎دانيد سنگها گوناگون هستند و اين گوناگوني علت دارد چرا سنگها با هم فرق دارند؟
ما مي‎خواهيم بدانيم چرا اين سنگها با هم فرق دارند و چرا گوناگونند؟

دانش‎آموز:

1. چون مواد تشكيل دهنده آنها با هم فرق دارند.
2. جاهائيكه اين سنگها تشكيل شده‎اند با هم فرق دارند.
3ـ مواد تشكيل دهنده فرق دارد.  

  معلم: به اندازه كافي فكر نكرده‎ايد. من به هر گروهي يك تكه سنگ ميدهم با دقت به سنگها نگاه كنيد. چه چيزي مي‎بينيد و دوست داريد چه چيزي در مورد اين سنگ بدانيد.
سئوالهايي كه در گروه براي شما مطرح بود براي من هم مطرح است. من هم مثل شما مي‎خواهم بدانم چرا سنگها لايه لايه هستند؟ آيا به سماور خانه‎تان نگاه كرده‎ايد؟
چيزهائيكه به سماور و كتري مي‎چسبد چيست؟ آيا مادرتان همراه آب چيزهاي ديگري به آن اضافه مي‎كند؟چه طوري به سماور و كتري اين مواد مي‎چسبد؟ آيا همان موقع كه سماور خريداري مي‎شود اين مواد به آن چسبيده است؟ شما حدس مي‎زنيد چيزهايي داخل آب وجود دارد ؟ آيا شما سماوري را كه نو خريداري مي‎كنيد به اين شكل است؟ ( بچه‎ها)
حالا دوست داريد حدسي كه زديد آزمايش كنيد؟ صفحه 64 كتاب را باز كنيد و بخوانيد فكر مي‎كنيد براي آزمايش چه چيزهايي لازم است ؟ لطفاً وسايل لازم را برداريد .
معلم : توصيه مي‎كنم بعداز پايان كار دستانمان را با آب و صابون بشوريم .
معلم : درحين انجام آزمايش هر چه مشاهده مي‎كنيد بنويسيد .
معلم : كدا م گروه آماده است كه بخواند.

دانش‎آموز گروه اول : وقتي خاك را در آب ريختيم، هم مي‎زنيم ،‌رنگ آب كدر مي‎شود. وقتي شيشه آب را كنار بگذاريم و يك ذره‎بين را روي شيشه قرار دهيم مي‎بينيم كه ذرات كوچك در آب ته نشين مي‎شود .
دانش‎آموز گروه دوم : اول سنگهاي ريز و بعد ماسه بر روي هم قرار مي‎گيرند.
دانش‎آموز گروه سوم : ابتدا سنگهاي بزرگ ته نشين مي‎شوند. وقتي خاك را در شيشه ريختيم آب تيره و كدر مي‎شود و وقتي شيشه را آرام در كناري بگذاريم ته نشين مي‎شوند.  

معلم : پس شما حدس زديد بعد از چند دقيقه كه آب را كنار گذاشتيم ذرات موجود در آن ته نشين مي‎شود. چه نتيجه‎اي مي‎گيريد ؟ آيا مي‎توانيم بگوييم كه سنگها اين جوري تشكيل مي‎شوند
معلم : همراه آب يك موادي بود. همان موادي كه به كناره سماور مي‎چسبد. آن مواد در آب رودخانه‎ها هم وجود دارد. رودخانه اين آب را به دريا مي‎برد، اول سنگهاي درشت ته نشين مي‎شود و بعد ذرات ريز ديگر. حالا فهميديد كه چرا سنگها لايه لايه هستند؟
به لايه پاييني آزمايش خود نگاه كنيد، دانه‎هاي ريزته قرار گرفته‎اند و بعد روي آن دانه‎هاي درشتر قرار گرفته است. من فكر مي‎كردم اول دانه‎هاي درشت ته نشين مي‎شود؟
چرا دانه‎هاي ريز ته آب قرار گرفته‎اند؟ امروز به تمام سؤالات شما، نمي‎توانيم پاسخ بدهيم. بايد صبر كنيم فصل سنگها تمام شود. سپس اگر سؤالهايمان بي‎جواب ماند، آنوقت صحبت مي‎كنيم .
معلم : دقت كنيد موادي كه در آب بود لايه به لايه سنگها براي خودش جاي باز مي‎كند. درياها و درياچه‎ها به اين شكل هستند. آبها يك موادي را با خودشان مي‎برند، طي ساليان دراز مي‎ماند و در آنجا سفت و سخت مي‎شوند. دانشمندان به اين سنگهاي رسوبي مي‎گويند.
نام ديگر سنگهاي رسوبي، سنگهاي لايه لايه است.
دانش‎آموز : آنچه درياچه‎ها و درياها باخود مي‎برند همين مواد موجود در آب است. كه ما در اين آب مشاهده مي‎كنيم .
معلم : آيا سنگ از اول به همين شكل بوده است؟ چرا اينقدر منظم و لايه لايه است.
رودخانه اين سنگها را با خود به دريا برده، غلت خورده و سائيده شده و ذرات كوچك آن ته دريا انباشته شده . بعد از مدت زيادي اين سنگ تشكيل مي‎شود. خيل خوب بود. من فكر مي‎كنم امرز خيلي چيزها ياد گرفتم. به خيلي از سؤالها بدون جواب مانده است.
براي جلسه آينده در مورد اين مساله فکر کنيد: آيا فكر مي‎كنيد همه سنگها به اين شكل درست مي‎شوند؟ درباره آن بنويسيد و مطلب جمع‎آوري كنيد. و نمونه‎هايي از سنگها را براي مطالعه و بررسي به كلاس بياوريد.
معلم : در ضمن يك هفته وقت داريد در مورد سنگها تحقيق كنيد و در اين مورد مي‎توانيد از من، والدين خودتان و يا حتي كتاب استفاده كيند. كتابهاي مناسبي در كتابخانه وجود دارد كه مي‎تواند به ما كمك كند.
معلم : يك پيشنهاد، ما هرجايي كه به سنگها مي‎رسيم در درسمان ، سنگهاي مختلفي كه به آن برخورد مي‎كنيد جمع‎آوري كنيد تا نمايشگاهي در مدرسه يا كلاس تشكيل بدهيم .