الگوی تفکر استقرایی

الگوی تفکر استقرایی

ابداع کننده و مبتکر این طرح هیلدا تابا می باشد.

استقرا به معنای کنار هم چیدن اجزا  برای خلق یک کل است .استقرا یعنی از جزئیات به کل رسیدن .

مهم ترین کار برد این الگو بهبود ظرفیت تفکر وهدایت دانش آموزان به کسب و پرورش اطلاعات در ذهن است.پس می توان گفت جریان استقرایی شامل خلاقیت در پردازش اطلاعات و نیز استفاده ی همگرا از اطلاعات در حل مسائل است .

نکته

این الگو بیشتر برای دروسی که جنبه ی طبقه بندی دارند قابل استفاده می باشد.

مانند درس علوم ،تریس مسائل هندسی در ریاضی ،تدریس نکات دستوری در درس فارسی(در دوره های بالاتر از ابتدایی )

هیلدا تابا در مورد این تفکر می گوید :

1-تفکر را می توان آموخت .

2-تفکر در گیر شدن فعالیت فرد ومطلب است .

3-جریان تفکر در توالی قانونمند شکل می گیرد.

مراین الگو دارای سه گام اصلی است که هر گام نیز دارای 3مرحله بودهس در مجموع 9مرحله دارد.

مراحل این تفکر واین روش تدریس عبارتند از

1–تکوین مفهوم که به معنای این است که مفهوم در حال شکل گیری است و دارای سه مرحله است .الف (فهرست گیری )ب (گروه بندی )ج (عنوان دهی )

2-تفسیر مطالب که در این گام فراگیران مفهوم مورد نظر را در ذهن خود تجزیه وتحلیل ،ساماندهی وترکیب می کنند.این گام نیز دارای سه مرحله است.

الف (تعیین جنبه های شاخص ) ب (کشف روابط )ج (استنباط کردن )

نکته :تا این مرحله کل آموزش داده می شود و بعد از این مرحله تعمیم دهی صورت می گیرد.که تا پایان این مرحله اطلاعات وذهنیت قبلی فراگیران در خصوص موضوع مورد نظر ضروری و الزامی است .

3-کاربرد اصول که به معنی این است که فراگیران اطلاعات جدید ونا آشنا را در موقعیت جدید به کار می گیرند .که این گام نیز شامل سه مرحله می باشد.

الف (پیشگویی نتایج )ب (پشتیبانی پیشگویی )ج (تصدیق پیشگویی )

توضیح الگوی تفکر استقرایی

1-تکوین مفهوم در این گام مفهوم مورد نظر در ذهن فراگیران شکل می گیرد این گام شامل سه مرحله است .

الف –فهرست کردن (فهرست بندی )معلم در این گام از فراگیران می خواهد در خصوص موضوع مورد نظر براساس اطلاعات وتجارب شخصی خود هر نمونه ای را سراغ دارند فهرست کنند این فعالیت در ابتدا بصورت فردی و سپس به شکل گروهی انجام می گیرد مثلاٌبچه ها هر چه بیماری می شناسید فهرست کنید ،هر جانور میشناسید فهرست کنید ،هر چه جانور بی مهره می شناسید فهرست کنید ،هر چه فعل رفتاری می شناسید فهرست کنید ،هر چه آرزو ،هدف و دلبستگی دارید فهرست کنید.هر چه شکل هندسی می شناسید فهرست کنید .

 

ب-گروه بندی ،در این مرحله معلم از فراگیران می خواهد فهرست بدست آمده را طبقه بندی کند طبیعی است که این طبقه بندی براساس شباهتها وتفاوتها شکل   می گیرد.

ج-عنوان دهی ،فراگیران برای هر طبقه ای نام یا عنوان مناسبی را پیشنهاد میکنند .

نکته :در اجرا مراحل دوم وسوم گام اول (طبقه بندی وعنوان دهی )همزمان انجام  می گیرد .

2-تفسیر مطالب که همانطور که گفته شد در این گام فراگیران مفهوم مورد نظر را در ذهن خود تجزیه وتحلیل ،ساماندهی وترکیب می کنداین گام نیز شامل سه مرحله است .

الف –تشخیص جنبه های شاخصمعلم از فراگیران می خواهد خصوصیات و ویژگیهای هر یک از طبقات را مشخص کند برپایه ی این خصوصیات شباهتها وتفاوتهانیز تعیین می شود

ب- کشف روابط ،معلم از فراگیران میخواهد روابط بین طبقات را بررسی و نتیجه گیری کنند .

نکته :در اجرا مراحل 4و5به شکل همزمان انجام می شود .

ج – استنباط ،در این مرحله بطور مشخص فراگیران برای هر طبقه ای تعریف ومفهومی ارائه می دهند

نکته :تا اینجا یعنی پایان مرحله ی ششم اطلاعات وذهنیت فراگیران در خصوص موضوع مورد نظر ضروری والزامی بوده واز این مرحله به بعد تعمیم دهی صورت      می پذیرد

3- . کاربرد ،که به معنای این است که فراگیران اطلاعات جدید وناآشنا را در موقعیت جدید بکار ببرند.که این گام نیز شامل سه مرحله است

الف-پیشگویی نتایج (فرضیه سازی )معلم اطلاعات ومثالهای جدید و نا آشنا را مطرح واز فراگیران می خواهد که به فرضیه سازی بپردازندکه همان حدس بخردانه است

ب-پشتیبانی پیشگویی ها (حمایت از فرضیه ها ) فراگیران در هر گروهی بحث وتبادل نظر می کنند وعلت قرار دادن آن اطلاعات جدید را در طبقه ها مشخص می کنند .

ج- تصدیق پیشگویی ها (تأیید یا رد فرضیه )در این مرحله فراگیران به رد یا تأید فرضیه های گروه خود یا دیگران پرداخته که پاسخ نهایی توسط آموزگار داده و یادگیری عمیق صورت میگیرد .

مزایا و محاسن الگو

1-فراگیران یاد می گیرند از زوایای مختلف به یک موضوع نگاه کنند و ابعاد مختلف اشیا وپدیده ها را بطور دقیق بررسی کنند .

2-قدرت طبقه بندی وارتباط طبقات با یکدیگر در فراگیران پرورش می یابد.

3-فراگیران با کاربرد مفاهیم در موقعیت جدید آشنا میشوند .

4-تفکر منطقی وروحیه ی کاوش گری در فراگیران پرورش می یابد .

5-مورد مهم تر اینکه یادگیری تثبیت شده وعمیق تر می شود .

محدودیتها ونقاط ضعف الگو

1-برای همه ی درسها کارایی ندارد .

2-حتما باید فراگیران در رابطه با مطلب مورد تدریس ذهنیت واطلاعات قبلی داشته باشند .

3-زمان بر و وقت گیر است .

4- بدلیل اینکه ارزشیابی در  الگوهای فعال اکثراً فرایند مدار است معلم باید فعالیت تمامی افراد .گروهها رااز ابتدا تا انتها  به دقت بررسی ویاد داشت نماید.

نویسنده ی مطلب :ابوالفضل مومنی  دهقی

منابع کتب روش تدریس و یاد گیری از طریق همیاری و یادگیری های گروهی

 

ترجمه ی لطفعلی عابدی ومحمد رضا بهرنگی واثر خانم سهیلا حاجی اسحاق

واستفاده از اساتید مرکز تربیت معلم باهنر بخصوص استاد ان عزیزم آقایان  مجید نقیه وجواد یارعلی

آيا كلماتي مانند ارزشيابي ،اندازه گيري وآزمون از نظر معنا يكي هستند؟

ارزشیابی چیست؟

 

وظایف ، تاریخچه ، اهداف و انواع ارزشیابی

وظایف گروه بهبود ارزشیابی پیشرفت تحصیلی

با توجه به تغییر ساختارعملکرد گروههای آموزشی دبیرخانه بهبود و کیفیت بخشی  به فرآیند ارزشیابی پیشرفت تحصیلی با وظایف زیر شروع به فعالیت نمود.

وظایف زیر: کارپژوهشی و تحقیقی خود را آغاز کرد و این اهداف عبارت بودند از :‌

1- ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی معلمان با اصول و فلسفه ارزشیابی

2- ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی معلمان با شیوه های ارزشیابی

3- بستر سازی مناسب برای‌ آشنایی معلمان با ارزشیابی تحصیلی و تربیتی

4- آسیب شناسی از ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و تدوین و ارائه ی گزارش علمی و تحلیلی .

                پیرامون هدف اول که ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی معلمان با اصول و فلسفه ارزشیابی است ابتدا به تاریخچه ی ارزشیابی می پردازیم.

تاریخچه ارزشیابی :

                از گذشته های بسیار دور تا کنون، افرادی که با تدریس و آموزش سرو کار
داشته اند،‌برای پی بردن به میزان موفقیت فراگیران خود از مطالب و محتوای آموزش داده شده ، به صورت های مختلف از ارزشیابی استفاده کرده اند. اجرای آزمون خدمات اجتماعی از سه هزار سال پیش در چین آغاز شد. در این زمان یکی از امپراطوران تصمیم گرفت شایستگی مأموران خود را بسنجد. از آن پس، کسانی به مشاغل دولتی منصوب
 می شدند که نمره های خوبی در موسیقی، ‌سوارکاری، حقوق مدنی، نویسندگی اصول کنفسیوس و آگاهی از تشریفات می گرفتند بر پایه منابع تاریخی در ایران در زمان شاپور، پادشاه ساسانی ،‌ در جندی شاپور برای دانشجویان پزشکی چنین آزمونی انجام می شد. در اواخر دوره زندیه برای آن که مسلم گردد اطفال ، شرعیات و تعلیمات دینی را فراگرفته اند امتحان آخر سال درحضور علما، رجال شهر و اولیاء‌ آنها به صورت شفاهی برگزار می شد. در دوره قاجار، معلمان هر روز از شاگردان درس پرسیده وتوانایی آنها را از طریق امتحان ارزشیابی می کردند. آنچه مسلم است ارزشیابی های انجام گرفته درگذشته، به طور عمده و به صورت شفاهی و یا علمی بوده که به نوبه خود نقش بسیار مؤثری در افزایش مهارت سخنوری و کاراین افراد داشته است. در مدارس قدیمی روم و یونان نیز امتحان شامل بیان شعر با صدای بلند و با ارایه سخنرانی بوده است. تا قرن نوزدهم امتحانات کتبی ناشناخته بود شاید بتوان تلاش های انجام گرفته در سال 1854 درمدارس بوستون آمریکا را به عنوان یکی از اولین تلاش ها برای استفاده از اندازه گیری در امر ارزشیابی به حساب آورد. در این حرکت سعی شد تا نمرات دانش آموزان به مثابه منبعی جهت ارزشیابی برنامه های آموزشی به کار گرفته شود و به این ترتیب امتحانات کتبی رایج گردید.

                در کشور ما سالهای سال ارزشیابی تحصیلی از یک سنت خاصی پیروی کرده است. از بررسی آیین نامه ها و دستورالعمل ها که توسط نهاد عالی سیاست گزاری یعنی شورای عالی و آموزش و پرورش ( در آغاز شورای عالی معارف و سپس شورای عالی فرهنگ ) تصویب شده است. ( از سال 1303 تاکنون) رویکردی یکسان دیده می شود . ارزشیابی مبنی برامتحان ( کتبی و شفاهی) پرسش کلاسی که آن هم نوعی امتحان است، با ملاک های نمره 20، در این روند هشتاد ساله وجود داشته است.

                تاریخچه ی نظام های آموزشی در مقوله ی ارزشیابی کیفی و جامع از
دانش آموزان بسیار لاغر اندام مانده است. در حالی که در زمینه ی ارزشیابی از
مهارت های ساده و دانش حافظه ای بسیار فربه است .

تعاریف ارزشیابی:

1- ارزشیابی عبارت است از فرآیند کسب اطلاعات و کاربرد آن برای داوری هایی که به نوبه ی خود در تصمیم گیری مورد استفاده قرار میگیرد.« آقای تن برینگ 1974»

2- گرد آوری واستفاده از اطلاعات برای تصمیم گیری در باره برنامه آموزشی« کرونباخ 1963»

3- فرآیند جمع آوری و تفسیر نظام دار شواهدی است که در نهایت به قضاوت ارزشی با چشم داشت به اقدامی معین بیانجامد. « بیبای به نقل از ولف»

4- فرآیندی منظم برای تعیین میزان دستیابی به اهداف عینی آموزشی به وسیله
دانش آموزان است. « گرون لاند 1976 »

5- سنجش ( Assesment ) فرآیند گردآوری اطلاعات در باره ی پیشرفت تحصیلی
دانش آموزان و بازخورد دادن به آنان برای آگاهی از نقاط قوت و ضعف خود و بهبود کیفیت یادگیری و قضاوت در باره اثر بخشی تدریس و کفایت برنامه های آموزشی است. سنجش بخش جدایی ناپذیر و محور اصلی فرآیند یاددهی و یادگیری است. آموزش مطلوب بدون سنجش کارآمد، امکان پذیر نیست. « دکتر حسن پاشا شریفی»

                واژه ی ارزشیابی به معنای یافتن ارزشهاست. یافتن آن چه نه در زمان محدود، بلکه در فرآیند آموزش وتلاش برای یادگیری و آموختن حاصل می شود.

 

اهداف و ضرورت ارزشیابی :

1- میزان تحقق هدف ها را مشخص کند.

2- مشکلات را تشخیص و نقاط قوت و ضعف را بنمایاند.

3- اطلاعاتی در باره ی آنچه که هست وآن چه باید باشد فراهم کند.

4- مقاومت در مقابل تغییرات را به فعالیت مولد تبدیل کند.

5- مشارکت افراد ذینفع را ایجادکند.

                دکتر عباس بازرگان موارد زیر را از منظورهای ارزشیابی آموزشی ذکر می کند:

1- نمایان ساختن این که نظام آموزشی، دوره ی آموزشی ، برنامه درسی، . . . ، تا چه حد انتظارات را برآورده است، معمولاً این نوع ارزشیابی برای تصمیم گیری به کار می رود.

2- متقاعد ساختن افراد ذی ربط در باره ی نظام آموزشی، این نوع ارزشیابی برای
پاسخ گویی بکار برده می شود.

3- فراهم آوردن موقعیتی برای آموزش کارکنان در باره ی ابعاد مختلف نظام، برنامه مورد ارزشیابی.

4- جست و جو کردن و تبیین ارزش و اهمیت عامل های مورد ارزشیابی.

                به هر حال در این که ارزشیابی صرفه اقتصادی دارد و موجب مهار برخی از پیامدهای ناخواسته می شود تردیدی وجود ندارد.

* یکی از اهداف مهم آموزش که باید بر اساس آن ارزشیابی صورت گیرد، آموختن برای زیستن برای درجمع زیستن و برای بهتر زیستن است.

                به طور کلی دو نوع ارزشیابی پیشرفت تحصیلی وجود دارد:

 1- کلی 2- رفتاری که هدفهای کلی همان هدف های غایی یا آرمانی هستند که معمولاً توسط برنامه ریزان در سطح وزارت تهیه می شوند. در مقابل این غایت ها، ‌نوع دیگری هدف که به آن رفتاری( دقیق، عینی، جزیی، آموزش ) گفته می شود، وجود دارد که به طور معمول توسط معلمان و متخصصان آموزشی با توجه به غایت های کلی و با استفاده از محتوای درس های مختلف تهیه می شوند. هدف های دقیق آموزشی برخاسته از اهداف کلی هستند، عملکرد یادگیرندگان با توجه به این گونه هدفهای دقیق سنجش می شود و ملاک قضاوت موفقیت معلمان و یادگیرندگان نیز همین هدف ما هستند.

 

نمودار زیر چگونگی این دو نوع هدف و ارتباط آنها را نشان می دهد:

نیاز جامعه

موضوع درسی

نیاز دانش آموز

 

 

 

 

 

هدف های کلی موقتی:

1- روان شناسی پرورشی

2- فلسفه پرورشی

 

هدف های کلی نهایی

هدفهای دقیق آموزشی

تفاوت ارزشیابی و اندازه گیری :

                غالباً در محافل و مباحث غیر علمی و بعضاً علمی، مفاهیم ارزشیابی با اندازه گیری به صورت معادل فرض می شوند، در حالی که این مفاهیم با وجود مشابهت ها و استفاده از یکدیگر و برخی روش های یکسان دارای تفاوت و اساسی از حیث هدف و کاربرد هستند که در اینجا  به این تفاوتها و رابطه آنها به صورت اجمالی می پردازیم.

اندازه گیری عبارت است از عمل فرآیند اندازه گرفتن. اندازه گیری اساساً یک فرآیند غیر ارزشی است چرا که به آنچه اندازه گرفته شده است هیچگونه ارزشی تعلق نمی گیرد اندازه گیری طول بیانگر آن نیستند که آنچه اندازه گرفته شده است،‌ ارزش دارد، اینها صرفاً خصوصیات مورد نظر هستند به همین طریق اندازه گیری ویژگیهای روانی در علوم رفتاری، نظیر دانش، خوی، روان رنجوری، نگرش در زمینه پدیده های مختلف، حل مسئله و استدلال مکانیکی، به خودی خود به این ویژگی ها ارزش نمی بخشد. در ارزشیابی درست برعکس این مسئله صادق است و آن خصوصیات اصلی که مطالعه می شود دقیقاًَ به این علت انتخاب شده اند که معرف ارزش های آموزشی هستند . در هدفها مشخص شده است که می خواهیم در پی مواجه کردن فراگیر با مجموعه ای از تجارب آموزشی چه چیزی را در او ایجاد کنیم؟  هدف ها می توانند شامل پیشرفت تحصیلی ، نگرش در
 باره ی آنچه یاد گرفته می شود ، شامل پیشرفت تحصیلی، نگرش در باره آنچه یاد گرفته
می شود، عزت نفس و مجموعه ای از بازده های مطلوب دیگر باشند. چنین یاددهی هایی علاوه بر آنکه مورد توجه اند ارزش های آموزشی نیز هستند بنابراین اگر چه متخصصان ارزشیابی و اندازه گیری اغلب به اقدامات مشابهی نظیر جمع آوری نظامدار اطلاعات در باره ی عملکرد فراگیر اشتغال دارند، ولی از نظر ارزشی که به مسئله مورد اندازه گیری داده می‌شود، با هم تفاوت اساسی دارند.

                دومین تفاوت مهم بین ارزشیابی و اندازه گیری به هدف مورد توجه آنها
مربوط می شود.

                اندازه گیری در آموزش بنابر سنت و تاریخچه آن، به منظور مقایسه افراد از لحاظ ویژگی های معین انجام می گیرد مثلاً ممکن است که دو فراگیری از لحاظ درک مفهوم متن با یکدیگر مقایسه شوند. برای انجام این کار یک متن واحد را به هر دو فراگیر
 می دهند و می بینند که هر یک چند پاسخ صحیح داده است. چون آزمون داده شده به هر دو نفر یکسان است، اساسی برای مقایسه وجود دارد. این شیوه سنتی اندازه گیری است. در ارزشیابی کارآیی یک برنامه است که مورد توجه قرار می گیرد. در چنین حالتی هیچ لزومی ندارد که از همه فراگیران آزمونی واحد به عمل آید. در واقع در بعضی موارد، احتمالاً بهتر است که افراد به مجموعه پرسشهای کاملاًُ متفاوتی پاسخ دهند. اطلاعات بدست آمده را می توان با آنچه از فراگیران دیگر به دست می آید ترکیب و برای توصیف عملکرد تمام گروه آنها را خلاصه کرد چنین شیوه ای فرآیند جمع آوری اطلاعات را کارآمد می سازد. نکته ی درخور توجه آن است که ارزشیابی و اندازه گیری دو هدف مختلف را دنبال می کنند: ارزشیابی به دنبال توصیف تأثیرات عملهای آموزشی است در حالی که اندازه گیری به دنبال توصیف و مقایسه افراد است در ارزشیابی ضرورتی ندارد که همه ی افراد به پرسش های یکسان پاسخ دهند و با تکالیف واحدی را انجام دهند.

در اصول برنامه ریزی درسی:

وظیفه معلم به عنوان ارزشیاب، دو اصل کلی را در بر می گیرد :

1- رشد گروهی و پیشرفت تحصیلی همة دانش آموزان را به عنوان یک گروه درسی مورد بررسی و مطالعه قرار می هد.

2- در جهت بررسی وضع هر یک از افراد یادگیرنده و تشخیص کمبودهای آموزشی و نقص هایی که مانع از پیشرفت تحصیلی هر کدام ازآنها وکشف علت های مهمی که سبب این کمبودها و نواقص شده اند، بکوشد.

 

هدف از تعلیم و تربیت :

                ایجاد تغییرات مطلوب در فراگیران است به عبارت دیگر در پایان یک واحد درسی( دوره آموزشی یا سال تحصیلی ) باید دانستنی ها، افکار، عادتها، گرایش های شاگردان در باره ی موضوع درسی، نسبت به بیش از آموزش، تفاوت پیدا کند و شاگردانی که این دوره را گذرانده اند با کسانی که این دوره را نگذرانده اند، تفاوتی جدا از تفاوت ظاهری و سنی داشته باشند. فعالیت ارزشیابی به مربی و برنامه ریز درسی کمک می کند تا این تفاوت ها و تغییرات ناشی از آموزش را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و در افزایش تغییرات مطلوب تلاش کند.

کارکردهای عمده ی ارزشیابی:

کارکردهای عمده ومهم ارزشیابی آموزشی ازنظر آیزنر 1979 (  E. W. Eisneer ) عبارتند از :‌

1- تشخیص : تشخیص به عنوان یک کارکرد ارزشیابی اغلب در زمینه های یادگیری های دانش آموزان مورد استفاده قرار می گیرد. تشخیص می تواند تلاش معلم برای تعیین عوامل و زمینه های مشکلات دانش آموزان به ویژه مشکلات یادگیری آنان ثمربخش
می سازد.

2- تجدید نظر در برنامه ریزی درسی :‌ دومین کارکرد مهم ارزشیابی ،‌ تجدید نظر و بازنگری در برنامه درسی می باشد. اسکریون از این فرآیند به نام ارزشیابی تکوینی یاد می کند که هدفش اصلاح و بهبود برنامه درسی است برنامه های درسی که از زمان طراحی تا بعد از اجرای آزمایشی و قبل از اجرای اصلی مورد ارزشیابی تکوینی قرار
می گیرند، ‌اعتبار بیشتری خواهند داشت و خطاها و اشتباهات بزرگ در آن ها وجود نخواهد داشت.

3- مقایسه کردن : سومین کارکرد ارزشیابی، مقایسه برنامه ها ، روش های تدریس وسایر جنبه های آموزشی از جمله سازماندهی می باشد. ارزشیابی ها ی تطبیقی یا مقایسه ای ،‌ ابزاری برای جایگزین سازی برنامه ها، روش ها یا انواع جدید و آزمایش شده ی آموزش هستند. البته این کارکرد بسیار ظریف می باشد و بررسی اعتبار و صحت یافته های حاصل از این نوع ارزشیابی بسیار دشوار است.

4- پیش بینی نیازهای آموزشی یا نیازسنجی : چهارمین کارکرد ارزشیابی، پیش بینی یا تشخیص نیازهای آموزشی است. مفهوم نیاز سنجی شامل فعالیتی می شود که از طریق شیوه های گوناگون گردآوری داده ها ( اطلاعات کمی) نیازهای مربوط به گروهی از فراگیران، کارکنان آموزشی و افراد جامعه را اندازه گیری می کند. در این نوع ارزشیابی بیشتر از طریق مصاحبه، پیمایش ، نگرش سنجی، به بررسی افکار و عقاید عمومی پرداخته یا با گردآوری بیانیه های گروه ها و احزاب اطلاعات مناسبی را به منظور سرمایه گذاری در آموزش وپرورش فراهم می کند. ذکر این نکته خالی از فایده نیست که اغلب نیازهای افراد وگروه ها تابعی از ارزش ها و نظام ارزشی و اعتقادی آنان است و
برنامه ریزی درسی و ارزشیابی آموزشی باید شناخت نسبتاً جامعی در مورد فلسفه و
 نظام های فکری رایج باشد تا بهتر بتواند به نتایج مورد نظر برسد.

5- تعیین میزان تحقق هدف ها : این کارکرد به طور سنتی بیشترین فایده را برای تئوری برنامه درسی دارد. در این حالت، ارزشیابی به منابة ابزاری جهت مشخص ساختن میزان تحقق اهداف تلقی می شود. برنامه های درسی باید هدف دار، روشن، قابل قبول و متناسب بوده تا امکان تحقق داشته باشند. تحقق چنین اهدافی باید با این ویژگی ها ،نسبت به اهداف مبهم و متعارض امکان اندازه گیری بیشتری دارد. در این شیوه بیشتر تأکید برعنصر هدف ها می شود و مدل های هدف مدار ارزشیابی آموزشی مانند : مدل تایلر نیز بر این کار کرد بیش از کارکردهای دیگر تأکید می کنند.

                درکتاب اندازه گیری و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی تألیف علمی اکبر سیف انتشارات آگاه (1368) تعریف اندازه گیری به صورت زیر آمده است که اندازه گیری عبارت است از : بدست آوردن اندازه ها و اطلاعات مربوط به یک رفتار یا ویژگی خاص به صورت کمیت در واقع اندازه گیری نشان می هد که چه مقدار از یک صفت در یک شئی یا شخص مورد نظر وجود دارد.

 

تفاوت آزمون با اندازه گیری :

                آزمون یکی از وسایل اندازه گیری فعالیت های آموزشی و پیشرفت تحصیلی شاگردان است. اگر چه آزمون یکی از وسایل اندازه گیری آموخته های شاگردان در جریان فعالیت های آموزشی است. اما نمی توان مفهوم آن را با مفهوم اندازه گیری کاملاً‌ یکی دانست. زیرا آزمون ویژگی یا صفتی را مستقیماً اندازه گیری نمی کند،‌ بلکه فقط نمونه ای از تغییرات بالفعل را اندازه می گیرد. بنابراین مفهوم آزمون از مفهوم
اندازه گیری محدود تر است و معمولاً به سؤالاتی اطلاق می شود که در اختیار شاگردان قرار می گیرد تا به آن پاسخ گویند.

                در تعریف ارزشیابی نیز باید گفت اگر معلمی پس از اندازه گیری و بدست آوردن اطلاعات، کیفیت نتایج یا اطلاعات بدست آمده را مورد توجه قرار دهد وبه تجزیه و تحلیل آن بپردازد گفته می شود که او عمل ارزشیابی را انجام داده است. مثلاً هرگاه به توانایی کسی نمره بدهیم و این نمره را یادداشت کنیم، توانایی او را اندازه گیری کرده ایم ولی هرگاه این نمرات را تفسیر کنیم ،‌ یعنی آن ها را با معیارهای ویژه ای با ضوابط معینی مقایسه کنیم دیگر تنها عمل اندازه گیری را انجام نداده ایم، بلکه توانایی پیشرفت شاگردان را داوری کرده ایم. پس از ارزشیابی ، نوعی داوری در مورد فرد بر اساس اطلاعات معتبر است.

                با توجه به تعاریف فوق می توان نتیجه گرفت که ارزشیابی پیشرفت تحصیلی عبارت است از فرآیندی منظم برای تعیین و تشخیص میزان پیشرفت شاگردان در رسیدن به هدف های آموزشی.

                ارزشیابی از اندازه گیری معتبر تر است، چون اندازه گیری صرفاً یک توصیف کمی از رفتار یا تواناییهای شاگرد است، اما ارزشیابی هم توصیف کمی و هم توصیف کیفی از رفتار بدست می دهد. اما بدون نتایج یک اندازه گیری دقیق از رفتارعملکرد نمی توان ارزشیابی صحیحی انجام داد.

                در اینجا در راستای هدف دوم گروه بهبود و کیفیت بخشی به فرآیند ارزشیابی تحصیلی، تربیتی که ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی معلمان با شیوه های ارزشیابی است به مبحث انواع ارزشیابی می رسیم.

 

انواع ارزشیابی :

                ارزشیابی فرآیند آموزشی را با توجه به زمان ارزشیابی و هدف های آن می توان به سه دسته ارزشیابی تشخیصی، ارزشیابی تکوینی ( Fomative  evaluation) و ارزشیابی با یانی  (‍Preassess  ment ) یا آزمون رفتاری ورودی انجام می دهند. بسیاری نیز ارزشیابی تشخیصی را به صورت ترکیبی از آزمون رفتار ورودی و پیش آزمون (Pretest‍) اجرا
 می کنند که این حالت مطلوب تر به نظر می رسد. زیرا ارزشیابی تشخیصی باید
وسیله ای باشد که میزان آگاهی شاگردان را در باره ی آنچه باید بیاموزند بسنجد. سؤالات مطرح شده در ارزشیابی باید به گونه ای تنظیم شود که رفتار ورودی و هدف های اجرایی درس جدید را در بر گیرد و مشخص کند که آیا شاگردان پیش نیاز درس جدید را به طور مطلوب آموخته اند یا نه یا از مفاهیم درس جدید چقدر آگاهی دارند. ارزشیابی تشخیصی علاوه بر اینکه معیار سنجش رفتار ورودی شاگرد است، وسیله ای است که به کمک آن می توان اولین گام آموزشی را بدقت معین کرد.

وظایف ارزشیابی تشخیصی :

1- ارزشیابی تشخیصی به منظور تعیین معلومات و رفتار ورودی

2- ارزشیابی تشخیصی به منظور کشف دلایل اصلی مشکلات شاگردان در یادگیری

3- ارزشیابی تشخیصی به منظور معلومات و رفتار ورودی و کشف علل مشکلات شاگردان در یادگیری:

الف) تشخیص شاگردانی که مشکل یادگیری دارند.

ب) تشخیص نکات ضعیف و ترمیم آنها

ج) کشف علل اشتباهات شاگردان:

* عدم توانایی در مهارت های پایه

*عدم آگاهی از روش دست مطالعه

* ضعف در توانایی های ذهنی

* عوامل فیزیکی

* عوامل عاطفی

* عوامل مربوط به ضعف معلم در تدریس

 

ارزشیابی تکوینی :

                ارزشیابی تکوینی ،‌ آنطور که از اسم آن پیداست ، زمانی به اجرا در می آید که فعالیت های آموزشی هنوز جریان دارد و یادگیری شاگردان در حال تکوین یا شکل گیری است. معمولاً تحقق هدف های آموزشی و پرورشی با تغییر رفتار شاگردان ، بتدریج و به مرور زمان امکان پذیر می شود. به این دلیل، معلم ناگزیر است تحقق هدفهای آموزشی هر بخش را در فاصله ی زمانی معینی متناسب با توانایی و امکانات شاگردان انتظار داشته باشد. او برای آنکه از چگونگی تحقق هدفهای آموزشی هر بخش از مطالب تدریس شده آگاه شود لازم است در پایان هر بخش از مطالب تدریس شده، آموخته های شاگردان را مورد ارزشیابی قرار دهد. این نوع ارزشیابی که به طور مستمر در پایان هر بخش از مطالب تدریس شده و در طول سال تحصیلی انجام می گیرد، ارزشیابی تکوینی یا ارزشیابی مرحله ای نامیده می شود. بدیهی است محتوای سؤالات ارزشیابی تکوینی، مستقیماًَ ناظر به اندازه گیری آن دسته از هدف های آموزشی است که برای هر یک از بخش های مختلف و در فواصل زمانی معین پیش بینی شده است، به این ترتیب معلوم می شود که شاگردان در رسیدن به حد ملاک تسلط، یادگیری بخش های معینی از هدفهای آموزشی، چه وضعی دارند تا در صورت لزوم، از طریق آموزش ترمیمی، برای رفع اشکالات یادگیری آنان اقدام شود. برای بهره گیری کامل از نتایج ارزشیابی تکوینی، بیان دقیق ورفتاری هدفهای آموزشی ضرورت حتمی دارد. معلم برای اینکه بتواند درجریان یادگیری
هدف های مشخص ، واحدهای متوالی درسی را اندازه گیری و ارزشیابی کند، باید آنها را به طور دقیق و صریح بیان کندتا اگر شاگردان با اشکال مواجه شدند، بتوانند بسادگی آن اشکالات را تشخیص دهد و در رفع آنها بکوشد، وظایف ارزشیابی تکوینی، تنها به اندازه گیری پیشرفت تحصیلی شاگردان در مراحل مختلف تدریس ختم نمی شود ،‌ بلکه سبب اطلاع به موقع شاگرد و معلم از چگونگی و نوع اشکال های آنها می شود . اگر ارزشیابی تکوینی انجام نگیرد و تنها به ارزشیابی پایانی اکتفا شود، دیگر فرصتی برای تغییر روش تدریس و طرح برنامه ی ترمیمی پیش نمی آید بنابراین در ارزشیابی تکوینی باید سعی شود که اساسی ترین و بیشترین اطلاعات در زمینه نارسایی های یادگیری و تدریس به دست می آید و نیز بهترین روش تحلیل داده ها به کار می رود .

1- یکی از موارد استفاده ی ارزشیابی تکوینی،‌ اصلاح روش تدریس معلم است. ارزشیابی تکوینی مواد درسی، کیفیت محتوا، تنظیم محتوا و زمان مناسب برای یادگیری را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد. معلم می تواند با توجه به یافته های این نوع ارزشیابی، روش تدریس را اصلاح و یا روش تدریس مناسب تری انتخاب کند.

2- یکی از مهم ترین موارد استفاده ی آزمون های تکوینی یا مرحله ای صورت می گیرد واحدهای قبلی برای یادگیری کامل واحدهای بعدی ضروری می شود. با چنین تغییری نتایج آزمون های تکوینی، پاداش و انگیزه ی بسیار مؤثری برای یادگیری مطالب جدید خواهد بود و احساس موفقیت شاگردانی که به یادگیری کامل رسیده اند،‌ تقویت خواهد شد و شاگردانی که موفقیت چندانی در فراگیری کسب نکرده اند، با تشکیل آموزش های ترمیمی موفقیت بیشتری بدست خواهند آورد و در نتیجه تشویق خواهند شد که بیشتر یاد بگیرند. خلاصه این که نتایج ارزشیابی تکوینی باید به شاگرد نشان دهد که به
پرسش ها چگونه پاسخ گفته است. اشکالش چیست، جنبه های ضعف یادگیری اش کدام است، چه چیزی را فرا گرفته است و برای اینکه بتواند مراحل بعدی را شروع کند ، چه چیزی را مجدداً‌ باید یاد بگیرد .

 

ارزشیابی پایانی :

                در پایان هر دوره ی آموزشی لازم است ارزشیابی جامعی از میزان آموخته های شاگردان به عمل آید. این نوع ارزشیابی را ارزشیابی پایانی یا ارزشهای تراکمی
( Summative evaluatoon) گویند که ممکن است در پایان یک ترم با یک سال تحصیلی انجام پذیرد.هدف از ارزشیابی پایانی معمولاً تعیین مقدار آموخته های شاگردان در طول یک دوره ی آموزشی به منظور نمره دادن و صدور گواهی نامه یا قضاوت در باره ی اثر بخشی کار معلم و برنامه درسی یا مقایسه ی برنامه های مختلف با یکدیگر است. ارزشیابی پایانی برخلاف تکوینی که تحقق هدف های جزئی مطالب آموزشی را ارزیابی می کند، معمولاً ناظر به ارزشیابی هدف های نهایی است، از نتایج آن برای اصلاح روش تدریس معلم یا رفع اشکالات یادگیری شاگردان چندان استفاده ای نمی توان کرد، زیرا این ارزشیابی پس از پایان یافتن جریان آموزشی یا دوره ای آموزشی صورت می گیرد، ولی با این همه از نتایج حاصل از آن می توان به عنوان تجربه ای برای طراحی و اجرای فعالیت های آموزشی بعدی استفاده کرد.

ارزشیابی برحسب تفسیر نتایج :

                ارزشیابی پیشرفت تحصیلی شاگردان را برحسب چگونگی تفسیر نتایج آنها
می توان به دو دسته ارزشیابی معیاری ( Enlberion referenced evaluation)  و ارزشیابی هنجاری ( Norm referenced evaluation )  تقسیم کرد. در ارزشیابی معیاری،‌ آزمون ها براساس ملاک و معیار نسبی آماده می کنند. در استفاده از معیار مطلق، پیشرفت شاگرد با توجه به آنچه آموزش داده شده است، ارزشیابی می شود، به سخن دیگر اگر عملکرد فرد را در یک آزمون در مقایسه با نوعی معیار از پیش تعیین شده تفسیر کنیم، به آن ارزشیابی معیاری یا ارزشیابی ملاکی می گویند. گذراندن موفقیت آمیز آزمون هایی که متکی بر معیار مطلق هستند مستلزم یادگیری هدف های تعیین شده را به میزان دلخواه آموخته اند یا نه :‌ مثلاًُ معلم زبان با توجه به هدف درس، آزمونی مرکب از 100 پرسش تهیه می کند و معیار پذیرش را پاسخ دادن صحیح به 90 پرسش تعیین می کند. به این ترتیب فقط شاگردانی می توانند قبول شوند که به 90 سؤال یا بیشتر پاسخ درست داده باشند. ارزشیابی تشخیصی مربوط به یادگیری مهارت هاست و بیشتر ارزشیابی های پایانی از این نوع ارزشیابی هستند.

                در مقابل، ارزشیابی هنجاری عملکرد یا پیشرفت شاگرد را با هدف آموزشی یا معیاری از پیش تعیین شده نمی سنجد، بلکه عملکرد یا پیشرفت شاگرد را با عملکردگروهی از شاگردان مقایسه می کند. با استفاده از ارزشیابی هنجاری، می توان تعیین کرد که پیشرفت شاگرد نسبت به هدف های آموزشی یا مطالب آموزش داده چگونه است. در این نوع ارزشیابی معیار مطرح نیست،‌ بلکه شاگردان به ترتیب نمره هایی که بدست آورده اند از نمره ی زیاد به نمره ی کم ردیف می شوند و نمره ی هر شاگرد با توجه به میانگین نمره های کلاس یا گروه سنی مربوط مقایسه می شوند در این نوع ارزشیابی هدف عمده این است که تعیین کنیم فراگیر نسبت به شاگردان دیگر چه وضعی دارد. در حالی که در ارزشیابی معیاری منظور این است که بدانیم شاگرد چه مقدار از آنچه را قرار بوده بیاموزد، آموخته است یا تا چه حد قادر به ادای وظیفه ای است که به او محول شده است. آزمون های ورودی دانشگاه معمولاً از نوع ارزشیابی هنجاری است.

 

ارزشیابی برحسب نحوه ی اجرا :

                ارزشیابی را می توان از نظر نحوه ی اجرا به دو دسته کلی تقسیم کرد: ارزشیابی انفرادی و ارزشیابی گروهی، ارزشیابی انفرادی به آن نوع ارزشیابی اطلاق می شود که در آن آزمایش کننده و آزمایش شونده رو در روی هم قرار می گیرند وآزمایش کننده ضمن راهنمایی آزمایش شونده، نتایج حاصل از آزمایش را یادداشت می کند و با مشاهده ی واکنش های آزمایش شونده می تواند در باره ی او داوری کند و حتی از علت بسیاری از اشکالات بنیادی او آگاه شود. تمام آزمون های شفاهی وعملی از این نوع ارزشیابی هستند . اما در ارزشیابی گروهی، آزمایش کننده موقعیت به کسانی را برای ارزشیابی گروه فراهم می کند و پس از راهنمایی مقدماتی، ورقه های آزمون را دراختیار آنان قرار می هد و با توجه به هدف ارزشیابی، زمان لازم را برای پاسخگویی تعیین می کند یکی از مزایای این نوع ارزشیابی، موقعیت یکسان آزمایش برای همة شاگردان است در ضمن هزینه ی اجرای آن کمتر و زمان ارزشیابی نیز بسیار محدودتر از ارزشیابی انفرادی است. ولی برخلاف ارزشیابی انفرادی ، مزایای بازخوردهای ناشی از ارتباط رو در رو را ندارد.

 

تعاریف آزمون و سنجش –  مقیاس های اندازه گیری و انواع  آن از دیدگاه دکتر سیف

 

آزمون

 آزمون معمول ترین وسیله ی اندازه گیری ویژگیها یا صفات روانی« آزمون» است.آزمون     وسیله ی نظام دار برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار است که به صورت مجموعه ای سؤال و غالباً بطور کتبی برای پاسخگویی در اختیار آزمون شوندگان قرار داده می شود.

وقتی که برای اندازه گیری یکی از ویژگیهای روانی یا تربیتی یک فرد یا گروهی از افراد از آزمون استفاده می شود به این فعالیت آزمون می گویند .

سنجش :

یک اصطلاح کلی است و به صورت فرآیندی تعریف می شود که برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز تصمیم گیری در باره ی دانش آموزان،برنامه های درسی، سیاستهای آموزشی     مورد استفاده قرار می گیرد. سنجش اصطلاح کلی تری از آزمودن و اندازه گیری است زیرا سنجش   در برگیرنده ی همه راههای نمونه گیری ومشاهده ی مهارتها، دانش و تواناییهای دانش آموزان است. سنجش هم می تواند به صورت رسمی انجام پذیرد، مانند اجرای آزمونها، و هم به  صورت غیررسمی ، مانند مشاهده اینکه چه کسی درکار گروهی رهبری گروه را به عهده خواهد   گرفت. سنجش هم می تواند به وسیله معلم کلاس طراحی و اجرا شود، هم به وسیله ی مؤسسه ها ی آموزشی ادارات ، ایالتی و ملی . و امروزه سنجش از سؤالها و تمرینهای مداد و کاغذ ی بسیار فراتر رفته و مشاهده ی عملکرد ، ایجاد کارپوشه و کارهای دست ساز یادگیرندگان را شامل می شود.

 

×              در اینجا باید گفت ارزشیابی مبنای تصمیم گیری برای فعالیتهای عملی و اجرایی را تشکیل می دهد. ارزشیابی آموزشی در پی تعیین کیفیت است و در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی کیفیت را به عنوان دستیابی دانش آموزان و دانشجویان به دانش، مهارتها و توانایی هایی که از آنها انتظار می رود تعریف کرده اند. در ارزشیابی آموزشی به طور کلی کیفیت به صورت تناسب داشتن موضوع مورد ارزشیابی با هدفهای مورد نظر تعریف می شود . مثلاً وقتی که نتایج یک برنامة درسی مورد ارزشیابی قرار می گیرد و معلوم می شود که اجزای آن برنامه هدفهای مورد نظر را برآورده کرده است می گوییم که آن برنامه از کیفیت مطلوبی برخورداراست.

×              ارزشیابی ،  شامل داوری ارزشی در باره ی مطلوب بودن یا مطلوب نبودن ویژگی یا موضوع ارزشیابی است اما در اندازه گیری هیچ گونه داوری یا قضاوتی در باره ی نتایج حاصل انجام  نمی گیرد.

ارزشيابي يعني چه ؟

« واژه ي ارزشيابي به معناي يافتن ارزش هاست. يافتن آن چه نه در زمان محدود ، بلكه در فرايند آموزش و تلاش براي يادگيري و آموختن حاصل مي شود. »

در فرايند ارزشيابي ، تنوع شيوه ي جمع آوري اطلاعات و معياري كه براي قضاوت انجام مي شود ، انواع مختلفي از ارزشيابي را توليد مي كند كه دامنه ي آن در يك طرف آزمون هاي استاندارد و پاياني است ، كه طي آن اطلاعات تحت شرايط يكسان و از پيش تعيين شده اي از دانش آموزان جمع آوري مي شود ، و از طرف ديگر آزمون هاي سازنده و رشد دهنده اي است كه در آن معلم به طور مستمر طي فعاليت هاي يكسان يا متفاوت اطلاعاتي از دانش آموزان جمع آوري مي كند.

تفاوت اصلي بين شيوه هاي مختلف ارزشيابي ، عمدتاً بين ارزشيابي بر اساس آزمون هاي پاياني و انواع ديگر آزمون هاست. در ارزشيابي پاياني ، اطلاعات معلم از دانش آموزان طي فعاليت هاي مشخص و يكسان و تحت شرايط كنترل شده جمع آوري مي شود و اين فعاليت ها عمدتاً به صورت كتبي ( مدادي _ كاغذي ) انجام  مي شود. اين اطلاعات مبناي قضاوت و ارزشيابي معلم از دانش آموزان قرار مي گيرد كه به صورت نمره يا رتبه گزارش مي شود تا در كارنامه دانش آموز ثبت شود. اين سنجش و ارزشيابي معمولاً در زمان هاي معين كه ممكن است پايان ماه ، نوبت يا ترم تحصيلي باشد ، انجام   مي شود و نتايج آن نقشي در برنامه ريزي درسي معلم ندارد ، زيرا معلم فرصت تصميم گيري در جهت اصلاح و بهبود برنامه ي تدريس خود را ندارد .

امّا اگر ارزشيابي به صورت مستمر انجام شود ، معلم بر اساس تفسير نتايج آن مي تواند در مورد قدم بعدي خود تصميم گيري كند و چون اين عمل به طور مستمر در كلاس درس جاري است ، او مي تواند هر زمان كه بخواهد مرحله ي بعدي تدريس خود را آگاهانه برنامه ريزي كند . به عبارت ديگر اين شيوه ي ارزشيابي به معلم امكان اصلاح و تعديل برنامه ي تدريس خود را مي دهد ؛بنابر اين هم براي معلم و هم براي   دانش آموز سازنده و رشد دهنده است .

ارزشيابي معتبر به همراه آموزش معتبر امكان پذير است

علماي فن آموزش و ارزشيابي معتقدند كه قبل از اين كه معلم در طراحي يك سيستم ارزشيابي معتبر بكوشد ، بايد شيوه ي آموزش خود را اصلاح كند . آنان معتقدند كه تنها زماني معلم  مي تواند به شيوه ي معتبر ارزشيابي رو كند كه شيوه ي آموزش او اعتبار داشته باشد . آنان براي چنين آموزشي ويژگي هاي زير را قايل اند :

1 – آموزش بايد با پژوهش همراه باشد : دانش آموز هنگامي كه عملاً تحقيق مي كند ، در ساخت مفاهيم سهيم مي شود. مثلاً دانش آموز در درس تاريخ با كار پژوهشي خود بر اساس منابع معتبر ، مي تواند خود عقايد جديدي كسب كند كه گاه ممكن است با عقايد و باورهاي جامعه متفاوت باشد.

2 – آموزش بايد سعي در تلفيق دانش داشته باشد : آموزش دانش هاي مجزا و قطعه قطعه به دانش آموز باعث مي شود او نتواند از آموخته ها در زندگي روزمره ي خود كه كاربرد تلفيقي آموخته ها را مي طلبد ، استفاده كند ، درست همانطور كه آموختن كلمات يك جمله به دانش آموز او را در جمله سازي و كاربرد آن كلمات توانا نمي كند. در حالي كه اگر دانش آموز خود در توليد دانش (و نه يادآوري دانشي كه ديگران توليد  كرده اند ) سهيم باشد ، مي توان اميدوار بود كه آموخته ها را تلفيق كند و در زندگي به كار گيرد.

3 – ارزشيابي ارزشي بيش از موفقيت در جلسات امتحان داشته باشد: توانايي تدوين يك نامه ، ايراد يك سخنراني ، ساختن يك ابزار و توانايي برقراري ارتباط ، كار گروهي و انعطاف پذيري مواردي هستند كه در ارزشيابي دانش آموز، زماني كه دانش محور كار قرار مي گيرد ، فراموش مي شود . علماي آموزش معتقدند كه آموزش هاي رسمي بايد خارج از كلاس و در زندگي روز مره كاربرد داشته باشد. بنابراين دانش آموزان بايد مهارت هاي لازم براي زندگي كردن را در مدرسه فرابگيرند.

4 – زندگي گروهي فرد را اصل قرار دهد : نظام هاي ارزشيابي سنتي هر فرد را به تنهايي ارزيابي مي كند، در حالي كه در زندگي روزمره فرد اجازه دارد با ديگران مشورت كند ، تصميم گيري گروهي كند،ارتباط هاي مؤثر برقرار كند تا بتواند بهتر زندگي كند. توجه به كار گروهي ، بايد جاي خود را در برنامه آموزش و نيز ارزشيابي باز كندتا به آن ها اعتبار ببخشد.

امروزه در كشورهاي پيشرفته ي جهان ، هنگام انجام مصاحبه هاي استخدامي ، توانايي فرد در كارگروهي عامل بسيار مهمي در پذيرش فرد است ، زيرا اعتقاد بر اين است كه فردي كه داراي مدرك تخصصي لازم است ، با كارآموزي محدود مي تواند براي انجام كار آماده شود ، امّا ويژگي كار در گروه از كودكي در فرد شكل مي گيرد ، نهادينه كردن اين ويژگي در فردي كه چنين تواني را ندارد ، بسيار زمان بر، غير اقتصادي و در بسياري مواقع غير ممكن است.

5 – افراد را به يك فراگير مادام العمر تبديل كند : وظيفه ي هر نظام آموزشي اين است كه دانش آموزان را به آن ابزاري براي يادگيري مجهز كند كه براي زندگي فعلي آنان و نيز براي زندگي آنان در 30 -20سال بعد مفيد باشد.

در عصر انفجار اطلاعات ما نمي دانيم كه هر دانش آموز در زندگي آينده خود به چه اطلاعاتي نياز دارد ، ولي اگر بتوانيم شيوه ي دست يابي به اطلاعات و كاربرد مناسب آن را به دانش آموزان ياد بدهيم ، آنان ا به ابزاري مجهز كرده ايم كه مادام العمر به كارشان مي آيد. به عبارت ديگر ، آموزش بايد شيوه هاي يادگيري را به فراگير بياموزد تا خود در هر زمان كه بخواهد ، آن چه را نياز دارد بياموزد بدون آن كه نيازمند آموزگاري باشد .

معلم 1: فقط نيم ساعت باقي مانده  .                          دانش آموز1: فقط نيم ساعت! هنوز دو تا مسئله را حل نكرده ام. و از همين الان مغزم قفل كرده است!   

 

 

 

معلم 2: مي توانيد اين مسئله ها را در خانه حل كنيد و فردا بياوريد. در ضمن خودتان هم دو مسئله ي مشابه آن ها طراحي كنيد و به كلاس بياوريد.

دانش آموز2: من بايد حسابي وقت بگذارم تا بتوانم مسئله ها را حل كنم ، مي توانم از خواهرم هم كمك بگيرم.

 

 

 

 

به نظر شما شيوه ي كدام معلم در آموزش مؤثرتر است ؟

 

 

هدف ارزشيابي خدمت به آموزش است ، نه در كمين نشستن براي غافلگير كردن دانش آموز و محك زدن او با معيار آن چه « نمي داند »

فرهنگ موفقيت را مي توان با كاربرد روش صحيح در آموزش و ارزشيابي بر فضاي كلاس غالب كرد.

                                                                                                                                        

 

 

                                     

                              « برگرفته از كتاب ارزشيابي در خدمت آموزش ؛ طاهره رستگار»

تکنیک دلفی (روشهای نوین تدریس)

دلفی از نظر لغوی نام معبدی است در یونان که در قدیم خدایان در این معبد دور هم جمع شده تا با مشورت وهم اندیشیبا یکدیگر به حل مسئاـهیا مشکل بپردازند.

این تکنیک از یک جهت مانند بارش مغزی است واز یک جهت متفاوت با بارش مغزی شباهت با بارش مغزی آن است که همه نظر می دهند و متفاوت است برای این که در بارش نظرات دانش آموزان شفاهی است ولی در دلفی نظرات کتبی و حتی می تواند ناشناس نیز باشد . از این تکنیک به ویژه برای نظر سنجی و نظر خواهی از مخاطبین بسیار عالی است مانند تعیین نماینده ی کلاس ،نماینده ی معلمان و مدیران ،محبوب ترین فرد کلاس ،انتخاب نام برای شعر ،انتخاب نام برای درس و.........                                                                    

مراحل انجام تکنیک دلفی

1-طرح مساُله یا موضوع                                                                                

2-نظر خواهی از مخاطبین (تک تک مخاطبین نظرات خود را به صورت مکتوب  ارائه می دهند)                                       

3-جمع آوری نظرات                             

4-جمع بندی ونتیجه گیری ازنظرات (به زبان دیگر شمارش آرا) 

5-نظر خواهی از مخاطبین (برای بار دوم )  

6-جمع آوری نظرات (برای بار دوم )

7-جمع بندی و نتیجه گیری   از نظرات بار دوم

8-   نظر خواهی از مخاطبین (برای بار سوم )

9-جمع آوری نظرات (دور سوم )

10-جمع بندی ونتیجه گیری از نظرات( دور سوم     )

به این ترتیب به لحاظ اینکه در 3نوبت یا بستگی به موضوع تعداد بیشتر نظر سنجی میشود میتوان این نظر سنجی را ملاک ومبنا قرار داد ومیزان خطای آن را کاهش داد.

نکته :هر چه جلوتر میرویم محدوده ی نظرات کمتر میشود.

 در درس هدیه های آسمان بای درسهایی که انتخاب عنوان یا نام درس بر عهده ی فراگیران است ،پیشنهاد می شود گپکه از تکنیک دلفی استفاده شود بدین ترتیب که در گام اول تعدادی اسم      (مثلا5 اسم )برای شعر یا نام درس ،انتخاب کنند در ادامه تعداد اسمی که بیشترین رای را آورده روی تابلو نوشته شده و ازفراگیران می خواهیم که از بین این تعداد 2یا 3اسم را انتخاب ودر مرحله ی بعد 1 اسم را انتخاب کنند .                                                    

در درس های هدیه ها و بخوانیم که شعر وجود دارد حتما بصورت آهنگین تدریس شود که آهنگ آن یا توسط معلم ویا همکاران با ذوق واستعداد و یا از خود بچه ها استفاده شده وبا شادی ونشاطی که بوجود می آید خاطره ای ماندگار از درس بجا می ماند.

روانشناسي نقاشي كودك

روانشناسی نقاشی کودک

| |

کودک يک ساله مداد را در دست مي گيرد ولي به سهولت نمي تواند روي کاغذ خط بکشد.مداد را روي کاغذ مي کوبد و سرانجام کاغذ را پاره مي کند). کراني و مارتين مي گويند: « توانايي ترسيم خطهاي افقي قبل از خطهاي عمودي ظاهر مي شود.

 

-کودک 18 تا 20 ماهه موفق به کشيدن خط مي شود.
- در 2 سالگي خطهاي دايره اي يا زاويه دار ظاهر مي شود.
- در 2 سال و نيمي به علت افزايش قدرت عضلات، وقتي خطي را رسم مي کند با چشم مراقب است که خط از محدوده تعيين شده خارج نشود.
- در 3 سالگي فقط لذت بردن از حرکت يا فشار مداد روي کاغذ نيست، بلکه مايل است احساسات دروني خود را که در ارتباط با تجربه هاي زندگي کوتاه است را بيان کند. در 3 سالگي خطهاي عمودي را بيشتر از افقي رسم مي کند. خط عمودي بيانگر اظهار وجود کودک است و توسعه آن نشان مي دهد کودک از وجودش آگاه است. در اواخر 3 سالگي شروع به کشيدن اشکالي شبيه خانه يا خورشيد مي کند.
- در 4 سالگي خط نگاري هاي او جمع مي شود و حتي براي بزرگسالان نيز معنا پيدا مي کند.
- در 5 تا 6 سالگي امکان دستيابي کودک به درک حروف الفبا يا نوشتن که بيشتر از رسم و نقاشي جنبه آموزشي دارد، فراهم مي شود.
رنگها:
بين نقش رنگ و زندگي عاطفي کودک با در نظر گرفتن دوران تکاملي او يک حالت متوازي است.
- 3 تا 6 سالگي کودک بيشتر تحت تأثير فشارهاي دروني است، بنابراين علاقه وافري به استفاده از رنگ دارد و آن را مقدم بر شکل ظاهري مي داند ولي به تدريج که سن او بالا مي رود از وابستگي اش به رنگ کم مي شود و علاقه او به تقدم شکل بر رنگ فزوني مي يابد.
- هر قدر کودک کوچکتر باشد رنگ هاي زنده تر را به کار مي برد. در کودکستان کودکان ترجيح مي دهند رنگ هاي گرم و تند استفاده کنند و فقط کودکاني که در خانه تحت نظارت شديد هستند رنگ هاي سرد را انتخاب مي کنند که علت اصلي به مشکلات عاطفي و رواني مربوط مي شود.
- فقدان رنگ در تمام يا قسمتي از نقاشي نشانگر خلاء عاطفي و گاهي دليل بر گرايش هاي ضد اجتماعي است.
- کودکان سازگار در نقاشي هايشان به طور متوسط از 5 رنگ مختلف استفاده مي کنند.
- کودکان گوشه گير يا آنها که ارتباط با دنياي خارج را دوست ندارن از يک يا دو رنگ بيشتر استفاده نمي کنند.
- علاقه واقعي کودک به رنگ زماني شروع مي شود که او سعي در کشيدن شکلهايي مي کند. اين مرحله تا 7 يا 8 سالگي به درازا مي کشد. کودک براي استاده از رنگ ها فقط تحت تأثير احساسات خود قرار دارد. مثلا ممکن است چمن را بنفش بکشد چون هم مي خواهد چمن را نشان دهد و هم از رنگ بنفش خوشش مي آيد.کودک در حين بزرگ شدن به تدريج ارتبازط ميان اشيا و رنگ حقيقي آنها را درک مي کند، ولي بدو امر اين موضوع فقط در مورد چيزهايي است که برايش ارزش عاطفي دارند؛ مثلا اگر مادرش موهاي بور داشته باشد هر زني را که مي کشد موهايش را بور مي کند زيرا اين رنگ برايش انباشته از نيروي عاطفي است.

نماد رنگها:
رنگ ها تحت تأثير عوامل جسمي و رواني و در فرهنگ هاي مختلف داراي معاني خاصي است. در قبايل موزامبيک رنگ سياه رنگ خوشي و شادي و قرمز تقريباً در همه جا معناي قدرت را القا مي کند, زيرا با خون که به معناي زندگي است هم رنگ است.
در مذهب اهالي تبت و مردم مسيحي نماد عفت و پاکي زنانه، رنگ آبي است که نشانه صلح نيز هست. در کابوکي ژاپن رنگ قرمز نشانگر شيطان و ابليس، رنگ سفيد و طلايي مخصوص رهبانيت الهي است. رنگ زرد نشان دهنده شادماني است، رنگ آبي نشانگر ترس و غم و رنگ سبز نشانگر بوالهوسي است.
از نظر رواني 2 گروه رنگ هاي گرم ( قرمز، زرد و نارنجي ) و رنگ هاي سرد ( سبز، آبي و بنفش ) با هم تفاوت عميق دارند. رنگ هاي گرم تحريک کننده، سبب فعاليت و جنب و جوش، الهام دهنده روشني و شادي زندگي و مولد حرکت هستند. در حالي که رنگ هاي سرد حالت هاي انفعالي، سکون، بي حرکتي و تلقين کننده غم و اندوه هستند. رنگ هاي خنثي ( خاکستري ) مبين درونگري، استدلال، خودمختاري و حمله وري و تمايل به آغشته سازي است.
رنگهاي سرخ در ابتدا مورد توجه کودکان خردسال است. بعد ها مبين فعاليت هاي غير دوستانه و پرخاشخويي مي شود.
آنها که قواعد و قوانين را به درستي قبول ندارند ولي مي کوشند تا خود را با آن منطبق کنند و ديگر آنها که از نظر رشد و تکامل به مرحله درک قوانين و قواعد اجتماعي رسيده اند و مي کوشند در عمل آنها را به کار برند, از آبي استفاده مي کنند.
رنگ سياه منع، ترس، تشويق، وسواس و اضطراب است. رنگ نارنجي آرامش و خوشي را به ياد مي آورد.
رنگ سبز گوياي عکس العمل عليه نظام هاي خشک و طاقت فرساست. رنگ بنفش تمايلات درهم و برهم و نامتجانس را نشان مي دهد.

موضوع نقاشي و شخصيت کودک:کودک با تمام وجود و شخصيت ذهني و عاطفي خود نقاشي مي کند. موضوعاتي که در نقاشي کودکان ديده مي شود آدم، خانه، درخت، خورشيد، ماه، حيوانات و خانواده است.

شکل آدم:
هنگامي که کودک شکل آدمي را مي کشد پيش از هر چيز شکل خود يا درکي که از بدن و تمايلات دارد را بيان مي کند. اگر آدمک در مجموع هماهنگ باشد، احتمال بسياري وجود دارد که کودک کاملا سازگار باشد. اگر اگر آدمک مثلا در اندازه اي خيلي کوچک يا در گوشه اي از کاغذ کشيده شده باشد به معناي آن است که کودک خود را کم ارزش و از ديگران پايين تر مي داند. اگر اين کم بها دادن به خود در چند نقاشي کودک ادامه پيدا کرده باشد نشانگر خجالتي بودن اوست که ممکن است تا حد تمايل به ناپديد شدن نيز پيش برود. در نقاشي فقدان دست و بازو نيز علامت کم بها دادن به خود و عدم امنيت است.
کودکاني که خود را بالاتر از بقيه مي دانند آدمک هايي با اندازه بزرگ رسم مي کنند. اين نوع نقاشي مخصوص کودکاني است که اختلال عاطفي دارند يا به طور معمول کودکاني هستند زودرنج و حساس که هميشه فکر مي کنند مورد ظلم و ستم قرار گرفته اند.

خانه:
خانه نماد پناهگاه و هسته اصلي و گرمي خانواده است که ممکن است مورد علاقه يا تنفر کودک باشد.
- زندگي سعادتمند در خانه باغچه، گل، درهاي بزرگ، پنجره و دودکش بخاري را مي کشد، خانه خانه با حالت دلباز عرضه مي شود.
- خانه بدون در ورودي در 5 تا 8 سالگي نشانه خجالتي بودن کودک و وابستگي شديد به مادر، بعد از 8 سالگي نشانگر احساس خود کوچک بيني و تنهايي کودک در نوجواني نشانگر شرم و حياي زياده از حد و داشتن احساسات رقيق است. هنگامي که پدر و مادر جدا شده باشند خانه به دو قسمت تقسيم مي شود و اغلب داراي دو در ورودي است که يک قسمت از خانه نماد زندگي خانوادگي واقعي و در ديگر نشانه زندگي تحميل شده به کودک است.
- خانه به صورت قصر به منزله پناهگاهي مطلوب است.
- خانه به صورت زندان نشانگر فشارهاي خانوادگي و ناسازگار و از هم پاشيده است.
- کوچه امکان خارج شدن از خانه و محيط محدود خانواده و بالاخره از خود بيرون آمدن است.
- جاده به صورت پيچ وخم مبين مشکلات در برقراري ارتباط با ديگران است. خيابان هاي باز و عريض شادي و صداقت را نشان مي دهد.
- کوچه تنگ و بسته کمبودهاي عاطفي را القا مي کند.
- افراد پويا و خيالپرور بيشتر به ترسيم امواج دريا يا پرندگان مي پردازد.

 

درخت:
براي تحليل نقاشي درخت بايد 3 قسمت آن مشخص شود: ريشه، تنه و شاخه ها و برگ ها.
ريشه درخت در زمين فرو رفته و درخت را تغذيه مي کند نماد نا خداگاه نشانه هاي دروني است.
تنه بيانگر مشخصات دائمي و عميق پايدار شخصيت است. شاخه ها و برگ ها بيانگر طريق ارتباطي کودک با دنياي خارج است.
بچه ها در سنين پيش دبستاني تنه درخت را بلند ترسيم مي کنند ولي پس از اين سن بلند بودن درخت نشانگر عقب افتادگي فکري يا بيماري عصبي يا آرزوي بازگشت به دنياي دوران کودکي پيش از مدرسه است.
تنه درخت اگر کوتاه کشيده شود نشانگر جاه طلبي و بلند پروازي کودک است. تنه درخت اگر کج کشيده شود نشانگر عدم ثبات کودک است و تنه صاف نشانگر ثبات فکري کودک است . برگهاي زياد و درهم بيانگر شخصيت در خود فرو رفته کودکي است که آمادگي تغيير و تحول ندارد.
درختي که شاخه هاي آن به هر سويي کشيده شده اند ( درختي که شاخه هاي فراوان دارد ) نمايانگر حساسيت شديد کودکي است که مسائل را به سادگي مي فهمد و قادر به ارتباط با ديگران است و در عين حال به راحتي مي تواند خود را با محيط سازگار کند.

خورشيد و ماه:
تصوير خورشيد بيانگر امنيت، خوشحالي، گرما، قدرت و به نظر برخي نماد پدر مطلوب است.
خورشيد به طور کامل در حال درخشيدن نشانگر رابطه خوب پدر و کودک است.
خورشيد پشت کوه نشانگر ارتباط نا مطلوب پدر با کودک است.
خورشيد به رنگ قرمز تند يا سياه نشانگر ترس کودک از پدر است که مضطرب کننده است.
طرز کشيدن به حال و حوصله لحظه اي کودک نيز بستگي دارد. بايد پي در پي در نقاشي هايش باشد تا بتوانيم درباره او قضاوت کنيم.
ماه بيشتر نشانگر نيستي است زيرا او زماني که خورشيد يعني نماد زندگي ناپديد مي شود ظهور مي کند. بسياري از کودکان ماه را در نقاشي هايي که از قبر و قبرستان مي کنند به کار مي گيرند

 

 

روانشناسي نقاشي كودك-دنياي پر رمز و راز كودكان

روانشناسی نقاشی کودک - دنیای پر رمز و راز نقاشی کودکان

---

روانشناسی نقاشی کودک - دنیای پر رمز و راز نقاشی کودکان

مفاهيم نمادها و رنگها در نقاشي كودكان :
چشم، چشم، دو ابرو / نقاشي و شخصيت كودكان:



روانشناسان به طرق مختلف درباره کودکان تحقيق کرده اند که يکي از مهمترين آنها تجزيه و تحليل نقاشي هاي کودکان است. نقاشي، کودک را در مراحلي که حواث اطراف خود را دسته بندي و عرضه مي کند و روند تکامل يافته اي را از زمان خط خطي کردن ساده تا زماني که خطوط معني دار و مبتني بر قوانين پرسپکتيو و شالوده منطقي را رسم مي کند مي توان چيزي شبيه خواب و رويا معني کرد. نقاشي مانند خواب و رويا به کودک فرصت مي دهد اطلاعات و اعمالي را که از دنياي بيرون کسب مي کند از هم جدا و سپس آنها را دوباره تنظيم کند.

در نقاشي همانند خواب و رويا کودک خود را از ممنوعيت ها رها کرده در حالي ناخدا آگاهانه درباره مسائل، کشفيات و مشکلات و دلهوره هايش صحبت مي کند. به همين دليل اگر آموزش نقاشي را بر پايه تصحيح نقاشي قرار دهيم در آن به کودکان از سنين پايين کمترين کپي و تقليد کردن از مدل را بياموزيم مرتکب اشتباه شده ايم. در نقاشي کودک خطي که بر تصوير صورت برادر کشيده است يا حذف شدن، به کارگيري رنگ خاص، از ميان بردن يا بيش از حد بزرگ جلوه دادن بعضي حوادث، همگي حکايت از نشانه ها و علائمي مي کند که داراي معاني روشن هستند و بزرگسالان با کمي شناخت و دقت قادر به مشاهده و تعبير آن مي شود.


کودک يک ساله مداد را در دست مي گيرد ولي به سهولت نمي تواند روي کاغذ خط بکشد.مداد را روي کاغذ مي کوبد و سرانجام کاغذ را پاره مي کند). کراني و مارتين مي گويند: « توانايي ترسيم خطهاي افقي قبل از خطهاي عمودي ظاهر مي شود (

-کودک 18 تا 20 ماهه موفق به کشيدن خط مي شود.
- در 2 سالگي خطهاي دايره اي يا زاويه دار ظاهر مي شود.
- در 2 سال و نيمي به علت افزايش قدرت عضلات، وقتي خطي را رسم مي کند با چشم مراقب است که خط از محدوده تعيين شده خارج نشود.
- در 3 سالگي فقط لذت بردن از حرکت يا فشار مداد روي کاغذ نيست، بلکه مايل است احساسات دروني خود را که در ارتباط با تجربه هاي زندگي کوتاه است را بيان کند. در 3 سالگي خطهاي عمودي را بيشتر از افقي رسم مي کند. خط عمودي بيانگر اظهار وجود کودک است و توسعه آن نشان مي دهد کودک از وجودش آگاه است. در اواخر 3 سالگي شروع به کشيدن اشکالي شبيه خانه يا خورشيد مي کند.
- در 4 سالگي خط نگاري هاي او جمع مي شود و حتي براي بزرگسالان نيز معنا پيدا مي کند.
- در 5 تا 6 سالگي امکان دستيابي کودک به درک حروف الفبا يا نوشتن که بيشتر از رسم و نقاشي جنبه آموزشي دارد، فراهم مي شود.
رنگها:
بين نقش رنگ و زندگي عاطفي کودک با در نظر گرفتن دوران تکاملي او يک حالت متوازي است.
- 3 تا 6 سالگي کودک بيشتر تحت تأثير فشارهاي دروني است، بنابراين علاقه وافري به استفاده از رنگ دارد و آن را مقدم بر شکل ظاهري مي داند ولي به تدريج که سن او بالا مي رود از وابستگي اش به رنگ کم مي شود و علاقه او به تقدم شکل بر رنگ فزوني مي يابد.
- هر قدر کودک کوچکتر باشد رنگ هاي زنده تر را به کار مي برد. در کودکستان کودکان ترجيح مي دهند رنگ هاي گرم و تند استفاده کنند و فقط کودکاني که در خانه تحت نظارت شديد هستند رنگ هاي سرد را انتخاب مي کنند که علت اصلي به مشکلات عاطفي و رواني مربوط مي شود.
- فقدان رنگ در تمام يا قسمتي از نقاشي نشانگر خلاء عاطفي و گاهي دليل بر گرايش هاي ضد اجتماعي است.
- کودکان سازگار در نقاشي هايشان به طور متوسط از 5 رنگ مختلف استفاده مي کنند.
- کودکان گوشه گير يا آنها که ارتباط با دنياي خارج را دوست ندارن از يک يا دو رنگ بيشتر استفاده نمي کنند.
- علاقه واقعي کودک به رنگ زماني شروع مي شود که او سعي در کشيدن شکلهايي مي کند. اين مرحله تا 7 يا 8 سالگي به درازا مي کشد. کودک براي استاده از رنگ ها فقط تحت تأثير احساسات خود قرار دارد. مثلا ممکن است چمن را بنفش بکشد چون هم مي خواهد چمن را نشان دهد و هم از رنگ بنفش خوشش مي آيد.کودک در حين بزرگ شدن به تدريج ارتبازط ميان اشيا و رنگ حقيقي آنها را درک مي کند، ولي بدو امر اين موضوع فقط در مورد چيزهايي است که برايش ارزش عاطفي دارند؛ مثلا اگر مادرش موهاي بور داشته باشد هر زني را که مي کشد موهايش را بور مي کند زيرا اين رنگ برايش انباشته از نيروي عاطفي است.
نماد رنگها:
رنگ ها تحت تأثير عوامل جسمي و رواني و در فرهنگ هاي مختلف داراي معاني خاصي است. در قبايل موزامبيک رنگ سياه رنگ خوشي و شادي و قرمز تقريباً در همه جا معناي قدرت را القا مي کند, زيرا با خون که به معناي زندگي است هم رنگ است.
در مذهب اهالي تبت و مردم مسيحي نماد عفت و پاکي زنانه، رنگ آبي است که نشانه صلح نيز هست. در کابوکي ژاپن رنگ قرمز نشانگر شيطان و ابليس، رنگ سفيد و طلايي مخصوص رهبانيت الهي است. رنگ زرد نشان دهنده شادماني است، رنگ آبي نشانگر ترس و غم و رنگ سبز نشانگر بوالهوسي است.
از نظر رواني 2 گروه رنگ هاي گرم ( قرمز، زرد و نارنجي ) و رنگ هاي سرد ( سبز، آبي و بنفش ) با هم تفاوت عميق دارند. رنگ هاي گرم تحريک کننده، سبب فعاليت و جنب و جوش، الهام دهنده روشني و شادي زندگي و مولد حرکت هستند. در حالي که رنگ هاي سرد حالت هاي انفعالي، سکون، بي حرکتي و تلقين کننده غم و اندوه هستند. رنگ هاي خنثي ( خاکستري ) مبين درونگري، استدلال، خودمختاري و حمله وري و تمايل به آغشته سازي است.
رنگهاي سرخ در ابتدا مورد توجه کودکان خردسال است. بعد ها مبين فعاليت هاي غير دوستانه و پرخاشخويي مي شود.
آنها که قواعد و قوانين را به درستي قبول ندارند ولي مي کوشند تا خود را با آن منطبق کنند و ديگر آنها که از نظر رشد و تکامل به مرحله درک قوانين و قواعد اجتماعي رسيده اند و مي کوشند در عمل آنها را به کار برند, از آبي استفاده مي کنند.
رنگ سياه منع، ترس، تشويق، وسواس و اضطراب است. رنگ نارنجي آرامش و خوشي را به ياد مي آورد.
رنگ سبز گوياي عکس العمل عليه نظام هاي خشک و طاقت فرساست. رنگ بنفش تمايلات درهم و برهم و نامتجانس را نشان مي دهد.


موضوع نقاشي و شخصيت کودک:
کودک با تمام وجود و شخصيت ذهني و عاطفي خود نقاشي مي کند. موضوعاتي که در نقاشي کودکان ديده مي شود آدم، خانه، درخت، خورشيد، ماه، حيوانات و خانواده است.


شکل آدم:
هنگامي که کودک شکل آدمي را مي کشد پيش از هر چيز شکل خود يا درکي که از بدن و تمايلات دارد را بيان مي کند. اگر آدمک در مجموع هماهنگ باشد، احتمال بسياري وجود دارد که کودک کاملا سازگار باشد. اگر اگر آدمک مثلا در اندازه اي خيلي کوچک يا در گوشه اي از کاغذ کشيده شده باشد به معناي آن است که کودک خود را کم ارزش و از ديگران پايين تر مي داند. اگر اين کم بها دادن به خود در چند نقاشي کودک ادامه پيدا کرده باشد نشانگر خجالتي بودن اوست که ممکن است تا حد تمايل به ناپديد شدن نيز پيش برود. در نقاشي فقدان دست و بازو نيز علامت کم بها دادن به خود و عدم امنيت است.
کودکاني که خود را بالاتر از بقيه مي دانند آدمک هايي با اندازه بزرگ رسم مي کنند. اين نوع نقاشي مخصوص کودکاني است که اختلال عاطفي دارند يا به طور معمول کودکاني هستند زودرنج و حساس که هميشه فکر مي کنند مورد ظلم و ستم قرار گرفته اند.


خانه:
خانه نماد پناهگاه و هسته اصلي و گرمي خانواده است که ممکن است مورد علاقه يا تنفر کودک باشد.
- زندگي سعادتمند در خانه باغچه، گل، درهاي بزرگ، پنجره و دودکش بخاري را مي کشد، خانه خانه با حالت دلباز عرضه مي شود.
- خانه بدون در ورودي در 5 تا 8 سالگي نشانه خجالتي بودن کودک و وابستگي شديد به مادر، بعد از 8 سالگي نشانگر احساس خود کوچک بيني و تنهايي کودک در نوجواني نشانگر شرم و حياي زياده از حد و داشتن احساسات رقيق است. هنگامي که پدر و مادر جدا شده باشند خانه به دو قسمت تقسيم مي شود و اغلب داراي دو در ورودي است که يک قسمت از خانه نماد زندگي خانوادگي واقعي و در ديگر نشانه زندگي تحميل شده به کودک است.
- خانه به صورت قصر به منزله پناهگاهي مطلوب است.
- خانه به صورت زندان نشانگر فشارهاي خانوادگي و ناسازگار و از هم پاشيده است.
- کوچه امکان خارج شدن از خانه و محيط محدود خانواده و بالاخره از خود بيرون آمدن است.
- جاده به صورت پيچ وخم مبين مشکلات در برقراري ارتباط با ديگران است. خيابان هاي باز و عريض شادي و صداقت را نشان مي دهد.
- کوچه تنگ و بسته کمبودهاي عاطفي را القا مي کند.
- افراد پويا و خيالپرور بيشتر به ترسيم امواج دريا يا پرندگان مي پردازد.
درخت:
براي تحليل نقاشي درخت بايد 3 قسمت آن مشخص شود: ريشه، تنه و شاخه ها و برگ ها.
ريشه درخت در زمين فرو رفته و درخت را تغذيه مي کند نماد نا خداگاه نشانه هاي دروني است.
تنه بيانگر مشخصات دائمي و عميق پايدار شخصيت است. شاخه ها و برگ ها بيانگر طريق ارتباطي کودک با دنياي خارج است.
بچه ها در سنين پيش دبستاني تنه درخت را بلند ترسيم مي کنند ولي پس از اين سن بلند بودن درخت نشانگر عقب افتادگي فکري يا بيماري عصبي يا آرزوي بازگشت به دنياي دوران کودکي پيش از مدرسه است.
تنه درخت اگر کوتاه کشيده شود نشانگر جاه طلبي و بلند پروازي کودک است. تنه درخت اگر کج کشيده شود نشانگر عدم ثبات کودک است و تنه صاف نشانگر ثبات فکري کودک است . برگهاي زياد و درهم بيانگر شخصيت در خود فرو رفته کودکي است که آمادگي تغيير و تحول ندارد.
درختي که شاخه هاي آن به هر سويي کشيده شده اند ( درختي که شاخه هاي فراوان دارد ) نمايانگر حساسيت شديد کودکي است که مسائل را به سادگي مي فهمد و قادر به ارتباط با ديگران است و در عين حال به راحتي مي تواند خود را با محيط سازگار کند.


خورشيد و ماه:
تصوير خورشيد بيانگر امنيت، خوشحالي، گرما، قدرت و به نظر برخي نماد پدر مطلوب است.
خورشيد به طور کامل در حال درخشيدن نشانگر رابطه خوب پدر و کودک است.
خورشيد پشت کوه نشانگر ارتباط نا مطلوب پدر با کودک است.
خورشيد به رنگ قرمز تند يا سياه نشانگر ترس کودک از پدر است که مضطرب کننده است.
طرز کشيدن به حال و حوصله لحظه اي کودک نيز بستگي دارد. بايد پي در پي در نقاشي هايش باشد تا بتوانيم درباره او قضاوت کنيم.
ماه بيشتر نشانگر نيستي است زيرا او زماني که خورشيد يعني نماد زندگي ناپديد مي شود ظهور مي کند. بسياري از کودکان ماه را در نقاشي هايي که از قبر و قبرستان مي کنند به کار مي گيرند.


مراحل تكاملي چهره نگاري:
در ابتدا اشيا از نظر كودكف فقط خانه و آدمك است. در 3 تا 4 سالگي كودك سعي مي كندتصوير شخص يا اشخاص را بكشد.اين تصاوير شامل يك دايره بجاي سر،و در اطراف آن چند خط به عنوان بازوها و پاها است. علت ساده بودن نقاشي در اين سنين ناشي از عدم شناخت تكنيك نقاشي نيست، بلكه اين درست همان تصويري است كه كودك از بدن در ذهن دارد.كودك در سالهاي اول زندگيش هنگام كشيدن آدمك بدن را فراموش مي‌كند، زيرا به نظر او وظيفه و عمل بدن مهم نيست.بعد از اين مرحله كم كم در داخل دايره، دو چشم بزرگ نمايان مي شود. مرحله بعدي گوشهاست كه خيلي بزرگ هستند.
در 6 سالگي تصوير كودك از بدن خود در مغزش كاملتر است و داراي 2 دست و گردن است كه در انتهاي بازو قرار گرفته اند. بلندي آدمك معمولاً 4 برابر پهناي آن رسم مي شود. 10 سال طول مي‌كشد تا كودك بتواند تصوير كاملي با تمام اعضا و حركات بدن رسم كند. به گفته گودينف، اصولاً نقاشي آدمك نشانگر پختگي فكري كودكان است

ادامه نوشته

فال حافظ

فال حافظ

آزمون تستي علوم پنجم

سئوالات تستي علوم پنجم (آزمون علمی پنجم دبستان)

1- در کدام دستگاه انرژی الکتریکی به حرکتی تبدیل می شود؟

الف) اتو برقی ب) سماور برقی ج) آبمیوه گیری د) بخاری برقی

2- اگر دمای قطعه آهنی را آنقدر بالا ببریم تا ذوب شود چه نوع تغییری در آهن رخ می دهد؟

الف) شیمیایی ب) شیمیایی و بعد فیزیکی ج) فیزیکی د) فیزیکی و بعد شیمیایی

3- کدام ماشین از همه پیچیده تر است؟

الف) اهرم ب) دوچرخه ج) فرغون د) میخ کش

4- اگر جسمی تمام نورهای موجود در نور خورشید را جذب کند به چه رنگی دیده می شود؟

الف) آبی ب) زرد ج) سفید د) سیاه

5- در کدام گزینه اتم های سازنده ی مولکول های هر یک از مواد مثل هم هستند؟

الف) آهن، نمک ب) اکسیژن، طلا ج) نفت، آهن د) آب، مس

6- در حالت معمولی جنبش مولکولی کدام یک از مواد زیر بیشتر است؟

الف) روغن ب) چوب ج) اکسیژن د) بنزین

7- در کدام گروه از مواد رابطه ی ربایش بین مولکول ها درست نشان داده شده است؟

الف) آب < اکسیژن < آهن ب) یخ < آب < فولاد ج) نقره < آب < آهن د) اکسیژن < جیوه < شیشه

8- کدام یک از عبارات زیر در مورد تعداد اتم های یک مولکول آب و یک مولکول بخارآب درست است؟

الف) در هر دو گاهی برابر و گاهی نابرابرند.

ب) تعداد اتم های آب بیشتر از بخار آب است.

ج) در هر دو تعداد اتم ها یکسان است.

د) تعداد اتم های بخار آب بیشتر از آب است.

9- در کدام یک از وسایل زیر ، چهار عدسی بکار رفته است؟

الف) عینک ب) چشم زیر دریایی ج) تلسکوپ ساده د) دوربین شکاری

10 کدام دسته از مواد زیر، ساختمان مولکولی ترکیب را نشان می دهند؟

الف) آب- طلا- مس ب) زنگ آهن- قند- نشاسته

ج) اکسید جیوه- نمک- آلومینیم د) اکسیژن- مس- جیوه

11- حاصل کدام یک از موارد زیر یک عنصر است؟

الف) گاز حاصل از تجزیه اکسید مس ب) تبخیر آب ج) گاز حاصل از سوختن شمع د) بخار الکل

12- در خصوص عدسی های برآمده (محدب) می توان گفت:

الف) هر چه محدب تر باشد پرتوهای نور کمتر شکسته می شود.

ب) هر چه محدب تر باشد پرتوهای نور بیشتر شکسته می شود.

ج) هرچه محدب تر باشد تصویر، کوچک تر دیده می شود.

د) موارد ب و ج صحیح است.

13- کدام دسته از وسایل زیر همگی ماشین ساده هستند؟

الف) قرقره- سطح شیب دار- پیچ ب) اهرم- پیچ- دوچرخه

ج) چاقو- چرخ گوشت- قیچی د) ماشین تحریر- چرخ گوشت- آچار

14- مولکول های کدام یک از مواد زیر می توانند آزادانه روی هم سُر بخورند و در ترکیب با اکسیژن نوعی اکسید به وجود آورند؟

الف) مس ب) جیوه ج) طلا د) آهن

15- وقتی با دوستی ، الاکلنگ بازی می کنید که از شما سنگین تر است، چگونه بر اضافه وزن او غلبه می کنید؟

الف) فاصله ی خود را از تکیه گاه بیشتر می کنید. ب) فاصله ی دوستتان را از تکیه گاه بیشتر می کنید.

ج) فاصله ی دوستتان را از تکیه گاه کمتر می کنید. د) جای خود را با دوستتان عوض می کنید.

16- در کدام پدیده ی زیر هم تغییر فیزیکی و هم تغییر شیمیایی اتفاق می افتد؟

الف) سوختن شمع ب) سوختن غذا ج) پختن غذا د) تولید اکسید آهن

17- اگر همه ی ویروس ها از بین بروند ؛ انسان به کدام بیماری مبتلا نمی شود؟

الف) کزاز ب) آبله ج) سل د) حصبه

18- برای آن که یک سطح شیب دار ، کاری را راحت تر انجام دهد، چه تغییراتی باید در آن به وجود آوریم؟

الف) طول سطح شیبدار و ارتفاع آن را به یک اندازه زیاد می کنیم.

ب) طول سطح شیبدار را کم و ارتفاع آن را زیاد می کنیم.

ج) طول سطح شیبدار و ارتفاع آن را به یک اندازه کم می کنیم.

د) طول سطح شیبدار را زیاد و ارتفاع آن را کم می کنیم.

19- یک گرم آب با یک گرم یخ از چه نظر تفاوت دارد؟

الف) حجم ب) مولکول ج) اتم د) جرم

20- کدام یک از نورهای زیر به وسیله ی منشور تجزیه می شود؟

الف) نور آبی ب) نور زرد ج) نور سفید د) نور قرمز

21- هنگام وقوع زلزله از کدام محل ها باید دوری کرد؟

الف) سقفهای وسیع – دیوارهای داخلی

ب) راهروهای کم وسعت – دیوارهای خارجی

ج) راهروهای کم وسعت – دیوارهای داخلی

د) سقفهای وسیع – دیوارهای خارجی

22- کدام یک از عبارت های زیر صحیح است؟

الف) قارچ ها می توانند غذا سازی کنند.

ب) باکتری ها بیشتر در آب زندگی می کنند.

ج) همه ی باکتری ها بیماری ایجاد می کنند.

د) باکتری ها فراوان ترین جانداران روی زمین هستند.

23- فضای بین کدام یک از خاک های زیر کمتر است؟

الف) خاک باغچه ب) خاک رس ج) خاک باغچه و شن د) شن

24- در کدام لایه ی زمین مقداری آب و بعضی فلزات را می توان یافت؟

الف) پوسته ب) گوشته ج) هسته ی بیرونی د) هسته ی درونی

25-کدام دسته از جانداران زیر به ترتیب پیدایش مرتب شده اند؟

الف) تک سلولی ها ، پرندگان ، خزندگان

ب) ماهی ها ، پستانداران ، پرندگان

ج) خزندگان ، پرندگان ، پستانداران

د) خزندگان ، تک سلولی ها، ماهی ها

26- کدام یک از موارد زیر مربوط به وضع مولکول ها در مواد مایع است؟

. الف : مولکول ها مانند دانه های زنجیر به هم وصل شده اند

ب : ربایش آن ها بسیار زیاد است.

. د : الف و ج

. ج : مولکول ها می توانند آزادانه روی هم سُر بخورند

27- اگر یک قطعه آهن را اول تکه تکه کنیم و بعد آن قدر حرارت دهیم که ذوب شود در آهن چه نوع تغییری رخ داده است؟

الف: شیمیایی ب: فیزیکی ج: فیزیکی و بعد شیمیایی د: شیمیایی و بعد فیزیکی

28- در کدام یک از وسایل زیر موتور الکتریکی به کار نرفته است؟

الف: یخچال ب: ضبط صوت ج: رادیو د:جارو برقی

29- مقدار نیرویی که برای بالابردن یک جسم به وسیله ی اهرم به کار می رود ، به چه چیزی بستگی ندارد؟

الف: ارتفاع تکیه گاه ب: فاصله ی جسم تا تکیه گاه

ج:فاصله ی نیرو تا تکیه گاه د: جرم جسم

30- جنس هسته و پوسته ی زمین به ترتیب از چیست؟

الف:نیکل و سنگ -آهن

ب: سنگ- آهن ونیکل

ج: نیکل - سنگ

د: آهن و نیکل - سنگ

31- کدام یک از جانداران ساده ی زیر در بستنی سازی و تهیه ی خمیر دندان مورد استفاده قرارمی گیرد؟

الف: باکتری ب: قارچ ج: جلبک د: مخمرها

32- در خرابی های حاصل از زمین لرزه کدام عامل دخالت کمتری دارد؟

الف:استحکام زمین

ب:شدت زمین لرزه

ج: استحکام ساختمان

د: زمان وقوع زلزله

33- اساسی ترین نقش باکتری ها و قارچ ها کدام است؟

الف: تولید دارو و مواد برای انسان

ب: بیماری زایی در جانوران

ج: تجزیه و پوسیدگی مواد

د: بیماری زایی در گیاهان

34- آزمایش یورستن منجر به کدام نتیجه شد؟

الف: بیشتر بیماری ها به علت وجود میکروب ها ایجاد می شوند.

ب: گیاهان نمک ها را از خاک می گیرند.

ج: کپک ها ممکن است مانع رشد باکتری ها شوند.

د: بعضی از قارچ های ذره بینی بیماری زا هستند.

35- کدام عبارت غلط است؟

الف: یکی از راه های درمان شخص مبتلا به سرخک ، استفاده از واکسن سرخک است.

ب: فاصله ی سطح زمین تا مرکز آن حدود 6400 کیلومتر است.

ج: باکتری ها به روش تقسیم شدن و قارچ ها به وسیله ی هاگ تولید مثل می کنند.

د: ردّپای جانوارن قدیمی که بر روی سنگ ها باقی مانده است نیز یک سنگواره است.

36- احمد با خود اندیشید « اگر به آب در حال جوشیدن نمک اضافه کنم ، آب از جوش خواهد افتاد » این جمله چیست؟

الف: فرضیه ب: نظریه ج: آزمایش د: جمع آوری اطلاعات

37- کدام یک تغییر فیزیکی است؟

ج : کپک زدن نان د : ب و ج الف: تشکیل ابر ب: زرد شدن برگ درخت

38- اتم های تشکیل دهنده ی کدام ماده مثل هم نمی باشد؟

الف: آلومینیم ب: طلا ج: نمک د: آهن

39- در کدام هوا امکان مشاهده ی رنگین کمان وجود دارد؟

الف: هوای آفتابی و خشک ب: هوای ابری و مرطوب

ج: هوای مرطوب پس از باران د: هوای آفتابی پس از باران

40- چرا مواد خاصیت های متفاوتی دارند؟

الف : چون مولکول هر ماده با ماده ی دیگر متفاوت است .

ب : چون مواد از حالتی به حالتی دیگر تغییر می کنند.

د : چون مولکول ها اتم دارند.

ج : چون مواد از مولکول ساخته شده اند.

41- عامل ایجاد کدام دسته از بیماری های زیر باکتری ها هستند؟

الف: حصبه ، وبا ، آبله ب: کزاز ، سل ، وبا

ج: سل ، آبله ، سرخک د: کزاز ، سرخک ، آبله

42- محمد هنگام بازی به زمین خورد و پایش زخم شد. اگر خون ریزی شدید نباشد، او قبل از هر کاری باید...

الف: محل زخم را با آب بشوید ب: محل زخم را با دستمال ببندد

ج: محل زخم را ضد عفونی کند. د: واکسن کزاز تزریق کند.

43- گیاخاک مانند کدام یک از موارد زیر در خاک عمل می کند؟

الف: باکتری ها ب: قارچ ها ج: کود د: مواد معدنی

44- در یک اتاق تاریک ، هیچ چیز دیده نمی شود. کدام جمله درست تر است؟

الف: از چشم نوری به چیزهایی که در اتاق است نمی رسد.

ب: نوری از چیزهای موجود در اتاق به چشم نمی رسد.

ج: چیزهایی که در اتاق هستند تمام نورها را جذب می کنند.

د: ممکن است نور به چشم ما می رسد ولی چشم ما سالم نیست.

45- داروی پنی سیلین از کدام یک از موجودات زیر به دست می آید؟

الف : جلبک ها ب: ویروس ها ج:باکتری ها د: قارچ ها

آزمون جغرافیا نوبت اول

آزمون نوبت اول پنجم دبستان (درس جغرافیا2)

به نام خدا

نام و نام خانوادگی:             امتحان جغرافیا پنجم دبستان بهمن 1389   وقت:60 دقیقه

 

1

 

الف: پاسخ مناسب را علامت بزنيد: ( 4 نمره)

جمعیت در همه جای ایران به طور یکسان پراکنده شده است. ص (     ) غ  (       )

 

 0/5

2

رود آمودریا به دریای خزر می ریزد. ص (     )         غ  (       )

 

0/5

3

گیاه چای به رطوبت فراوان نیازدارد. ص (     )         غ  (       )

 

0/5

4

بیشترمحصول پسته ی ایران درکدام استان تولید می شود؟

گیلان                 گلستان                              کرمان                 سمنان

0/5

5

مهم ترين پالایشگاه نفتی ايران كدام است؟

عسلویه          آبادان             بندر خرمشهر           بندر امام خمینی

0/5

6

ایران بیشترین مرزبا کدام کشور دارد ؟

تركمنستان          عراق            افغانستان            ارمنستان  

0/5

7

درشمال ترکمستان کدام جلگه قرار دارد ؟

توران           آرال              قفقاز               جیحون 

0/5

8

سنگ آهن مورد نیاز کارخانه ذوب آهن ایران از معادن آهن کدام استان تأمین می شود؟

اصفهان          کرمان          مرکزی             یزد 

0/5

9

ب : در جاهاي خالي كلمات مناسب بنويسيد:  ( 5نمره)

مرکز استان فارس شهر ..........است.

0/5

10

جابجایی برای .............یا ................مهاجرت نام دارد.

 

1

11

كشت ديم وابسته به ...........است

0/5

12

دومحصول ............و.............از ایران به کشورهای دیگر صادر می شود.

 

1

13

کارخانه های ذوب آهن و....................و....................از صنایع مادر درایران هستند.

 

1

14

 

شغل بیشتر مردم ترکمنستان ....................و.................است.

 

 

1

15

ج : به سوالات زير پاسخ دهيد:

در حال حاضرشما در کدام استان زندگی می کنید؟

 

0/5

 

16

 

 

نام استان مهم نفت خیز ایران چیست؟

 

 

0/5

17

پایتخت کشورترکمنستان چه نام دارد؟

 

0/5

18

بخش کوچک تر جمهوری آذربایجان چه نام دارد؟

 

0/5

19

در یک سطر بنویسید مرکز استان چگونه شهری است؟

 

1

20

صنایع مصرفی یعنی چه؟(تعریف کنید)

 

1

21

دین و زبان مردم جمهوری آذربایجان چیست؟

 

1

22

چرا در اطراف شهرهای بزرگ،دامپروری صنعتی و پیشرفته به وجود می آیند؟

 

1

23

هرشهر مربوط به كدام کشور همسایه مي باشد؟

شهر	گنجه	مرو
کشور

1

24

چرا در کوهپایه ها،تعداد شهرها و روستاها بیشتر است؟(دو دلیل بنویسید)

 

1

25

برای صرفه جویی در مصرف سوخت دو پیشنهاد بنویسید.

 

1

26

رود ارس به کدام رود می پیوندد و به کجا می ریزد؟

 

1

27

منظور ازقشلاق چیست؟

 

 

1

آزمون تاريخ ومدني پايه ي پنجم نوبت اول

آزمون نوبت اول پنجم دبستان (درس تاریخ و مدنی)

به نام خدا نام و نام خانوادگی:             امتحان تاریخ ومدنی نوبت اول پنجم دبستان د...../.../.... وقت:70 دقیقه
1	«تاریخ» الف: پاسخ مناسب را علامت بزنيد. مسلمانان به سر پرستي جعفر بن ابي طالب به حبشه هجرت كردند  ص (     )  غ  (       )	0/5
2	سر دسته ي مخالفان پيامبر در مكه ، معاويه بود. ص (     )         غ  (       )	0/5
3	در زمان كدام خليفه ،مسلمانان به ايران حمله كردند و حكومت ساسا نيان را شكست دادند ؟ ابوبكر               عمر                عثمان                حضرت علي (ع)	0/5
4	مبدأ تاریخ مسلمانان کدام یک از وقایع زیر است؟ تولد پیامبر اسلام     بعثت پیامبراسلام      هجرت پیامبر اسلام      رحلت پیامبر اسلام	0/5
5	آخرين اقدام  كفار براي مقابله با پيشرفت اسلام و نفوذ پيامبر چه بود ؟ آزار و اذيت پيامبر    تصميم به قتل پيامبر  وعده ي مقام و ثروت    پيمان قطع رابطه	0/5
6	چه كسي سلسله بني اميه را تاسيس كرد؟      ابوبكر           معاويه           عثمان                     یزید	0/5
7	کدام حکومت نژاد عرب را از بقیه ی نژادها برتر می دانستند؟ بنی عباس         سامانیان           غزنویان               بنی امیه	0/5
8	ب : در جاهاي خالي كلمات مناسب بنويسيد:  مهم ترین کار پیامبر در مدینه ...............................................بود.	0/5
9	بر گزيده شدن حضرت محمد ( ص ) را از جانب خداوند به پيامبري ......................... مي گويند .	0/5
10	خاندان بني عباس شخصي به نام  ............................. را به فرماندهي نيروهاي طرفدار خود انتخاب كردند .	0/5
11	حضرت علی (ع) شهر ................. رامرکز خلافت خود قرار داد.	0/5
12	به پیشنهاد ..........................سپاهیان معاویه قرآن ها را بر سر نیزه ها کردند.	0/5
13	ج : به سوالات زير پاسخ دهيد: دواهمیت شهرمکه قبل از ظهوراسلام چه بود؟	1
14	دوجنگ مهم پیامبر (ص) رانام ببرید.	1
15	چرا پس از انتخاب ابوبکر به خلافت ،حضرت علی (ع) ویارانش سکوت اختیار کردند؟	1
16	شرايط صلح نامه امام حسن ( ع) را با معاويه بنويسيد.	1
17	امام حسین (ع) درباره ی علّت هجرت خود را چه می فرماید؟	1
18	ایرانیان در حکومت بنی عباس چه نقشی داشتند؟	1
19	«تعلیمات مدنی» الف: پاسخ مناسب را علامت بزنيد: ( صرفه جویی یکی از راه های حفظ آزادی است. ص (     )         غ  (       )	0/5
20	به رئیس جمهور و وزیران دولت می گوییم. ص (     )         غ  (       )	0/5
21	حكومت ايران در چه تاريخي به جمهوري اسلامي تبديل شد ؟ 12فروردين 1357       12بهمن 1357      12فروردين 1358        22بهمن 1358	0/5
22	کارتصویب قوانین برعهده ی کدام قوه است؟ قوه ی مجریه           قوه مقننه              قوه قضائیه             مقام رهبری	0/5
23	ب : در جاهاي خالي كلمات مناسب بنويسيد:  (هر قسمت 5/0 نمره – 5/2نمره) پس از پيامبر رهبري جامه اسلامي بر عهده ي................................. است .	0/5
24	مهم ترین قانون هر کشور قانون .............آن کشور است	0/5
25	مهمترين وظيفه ي حكومت جمهوري اسلامي .......................... و............................... است .	1
26	بالاترین مقام کشور،مقام .....................است.	0/5
27	ج : به سوالات زير پاسخ دهيد: درجمهوری اسلامی مردم چگونه در اداره ی کشورشرکت می کنند؟	1
28	چرا جامعه به رهبر نیاز دارد؟	1
29	انقلاب اسلامی ایران برچه پایه هایی استوار است؟ 1)ایمان به خدا    2)                           3)	1
30	اگر آموزش و پرورش گسترش پیدا کند،چه نتیجه ای به دست می آید؟	0/5

موفقیت شما آرزوی ماست

آزمون تستي رياضي پنجم ابتدايي (بخش پذيري )

1- باقی مانده کدام یک از اعداد زیر بر 9 برابر 5 است ؟

1 ) 1                 2 ) 5555                   3) 1235                         4)1720

2- اگر 379 تومان را بین 5 نفر به طور مساوی تقسیم کنیم چند تومان باقی می ماند

 1) 1                      2) 2                        3 ) 3                    4) 4

3- اختلاف کوچکترین عدد چهار رقمی که بر 3 و 9 بخش پذیر باشد و بزرگترین عدد سه رقمی که بر 3 و 5 و 9 بخش پذیر باشد چند است ؟

1) 18                         2) 12                                3) 9                          4) 56

4- مجموع رقم های عددی 125 است . باقیمانده ی آن عدد بر 3 و 9 به ترتیب کدام عدد ها می باشد ؟

1) ( 2 و 8 )          2) (2 و 2 )                 3) ( 2 و 5 )               4) ( 0 و 8 )

5- بزرگترین عدد سه رقمی کوچک تر از 200 که بر 9 و 3 بخش پذیر است کدام عدد می باشد 1) 198                      2 ) 180                           3) 189                         4 ) 199

6- کوچکترین عدد چهار رقمی را که بر 6 بخش پذیر است مشخص کنید؟

1 ) 1000                2) 1002                       3) 1005                           4) 1008

7- کدام یک از عددهای زیر هم بر 2 هم بر 3 و هم بر 5 بخش پذیر است ؟

1) 486                  2) 950                         3) 870                             4) 936

 8- به عدد 7001 چند واحد اضافه کنیم تا بر 5 بخش پذیر باشد.

1 ) 6                   2) 7                           3) 8                                 4) 9

9- چه عددی بر ده بخش پذیر است ؟

1) 6                   2) 2                          3) صفر                            4) 3

10- باقی مانده ی تقسیم عبارت ( 333 + 999 + 777 + 13587 + 111 + 555 ) بر 3 کدام است ؟

1) 1                 2) 2                           3) صفر                           4) 3 

11- داخل چه رقمی  قرار دهیم تا عدد حاصل بر 6 بخش پذیر شود ؟

137

1) 6                          2 ) 1                       3) 4                        4) 2

12- باقیمانده ی کدام یک از اعداد زیر بر 9 مساوی 8 است ؟

1) 558             2) 431                          3 ) 785                        4) 697

13- اگر در یک عمل تقسیم ، از مقسوم علیه کوچکتر باشد ، باقیمانده برابر با ........................... است .

1) صفر            2) مقسوم علیه           3) مقسوم                4) خارج قسمت

14- باقیمانده ی تقسیم عدد 115 + 114 + 113 + 112 + 111 بر 5 چیست ؟

1) صفر                 2) 1                                 3) 2                                 4) 3

15- باقیمانده ی تقسیم ( 13579 + 999 + 777 + 555 + 333 + 111 ) بر 3 چیست ؟

1) صفر               2) 1                        3) 2                4) نمی توان تعیین کرد

اگر عدد 32000 را 320 بنویسیم چه تغییری در آن داده ایم ؟

1) 100 تا کم داریم        2) 100 برابر کوچک کرده ایم

3) 200 تا کم کرده ایم                          4) 200 برابر کوچک کرده ایم

 17- عدد 18 را در چه عددی ضرب کنیم حاصل ضرب برابر مجموع دو عدد 72 و 54 شود ؟

1  (   6                         2) 7                             3) 8                      4) 9 

18- مجموع ارقام کوچکترین عدد چهار رقمی که هم بر 3 و هم بر 2 بخش پذیر باشد کدام است ؟

1 ) 1                       2) 2                            3) 3                       4)6
19- کدام یک از اعداد زیر بر 2 و 5 و 9 بخشپذیرند ؟

1) 2835                 2) 9432                     3) 4410                    4) 43210

 20- یکان حاصلضرب 14 × 13 × 12 × 11 کدام است ؟

1) 2                    2) 4                          3) 6                        4) 8

21- رقم یکان حاصلضرب 13 × 12 × 11 × 10 × 9 × 8   کدام است ؟

1) صفر                  2) 2                         3) 4                               4) 7

22- باقیمانده ی  تقسیم یک عدد چهار رقمی بر 9 برابر 5 است . اگر ارقام این عدد چهاررقمی را بر عکس بنویسیم باقیمانده عدد حاصل بر 9 چند خواهد بود ؟

1) 0                        2) 2                           3) 3                              4) 5  

23- هر یک از اعداد زیر بر 7 بخش پذیر ند کدام یک از آنها بر 21 هم بخش پذیر است؟

1) 7511                  2) 882                       3) 1463                           4 )2275

24- کدام یک از اعداد زیر بر 4 بخش پذیر است ؟

1)4194                 2) 5026                  3)8902                     4)3444

انواع تيپ هاي شخصيتي معلمان

تیپهای شخصیتی معلمان---3 -معلمان اقتدار طلب

یک عده معلمین برعلاوه داشتن توجه به درس وشاگردان می خواهد که به شاگردان خودرا قدرتمند نشان بدهد وبه دوقسم می باشد:

الف) اقتدار طلب مثبت :

گروهی از معلمانند  که طالب حکمروایی خود در کلاس هستند ولی این موضوع باعث آموزش اخلاقی نادرست دانش آموزان نمی شود؛بلکه در دلهاشیان جایگزین گردیده و از سلوک او الگو پذیری می نمایند.

 آنها وضعیت شاگردان را خوب می شناسند ، لذادر جریان تدریس اعمال زور نمی نمایند ونسبت به ارائه ی   درس جدی می باشند.

 ضمن توجه به روش خویش ؛نسبت به فراگیران محبت داشته بین آنان ؛احترام متقابل وجوددارد.

 

ب ) اقتدارطلب منفی :

این گونه از معلمان ؛ همواره تند خو ودارای رفتاری قهر آمیز هستند.

 تسلط طلبند و این امر موجب می شودکه شاگردان معمولا از آنها حالت مطلوب وخوشایندی نداشته باشند.

به گمان این گونه معلمان؛ صادر کردن احکام خشک توسط آنها طریقه ای خوب وعالی است .

معمولا پرگوئی می کنند و  یک فضای خشک و بی روح را برکلاس حاکم میسازند .

---

تیپهای شخصیتی معلمان--- 2- معلمان درس نگر

معلمان درس نگر بیشتر به درس اهمیت می‌دهند تا پرورش شاگرد.

تمام کوشش آنها بر این است که به هر طریقی که شد، درس را به شاگرد انتقال دهند.

گروه درس‌نگر ، به شاگردان و تفاوت‌های فردی آنها توجه ندارند، یا آن را چندان مهم تلقی نمی‌کنند.

به نظر این گروه شاگردان موظفند که درس را بطور کامل یاد بگیرند و به معلم پس دهند.

به اعتقاد افراد این گروه ، حقایق علمی شاگردان را برای زندگی اجتماعی آماده می‌سازند و به همین دلیل ، کسب دانش در درجه اول اهمیت قرار دارد.

گروه درس نگر را نیز می‌توان به دو گروه کوچکتر درس نگر علمی و درس نگر فلسفی تقسیم کرد.

درس نگر علمی

گروه درس نگر علمی بیشتر به رشته‌های علمی علاقه‌مند هستند و می‌کوشند تا از این نظر دانش خود را رور بروز گسترش دهند.

با آنکه مطالب درسی آنها گیرایی درس‌های فلسفی و اجتماعی را ندارند، به سبب اطلاعات وسیعی که در رشته‌های علمی دارند، می‌توانند شاگردان را به سوی خود جلب کنند.

تاثیری که معلمان درس نگر علمی در شاگردان می‌گذارند، ناشی از شخصیت آنان نیست، بلکه زاده وسعت اطلاعات آنهاست.

چنین تاثیری معمولا تعلیمی است نه تربیتی ، ولی بطور غیر مستقیم شاهد تاثیر تربیتی هم هستیم. اگر چه علاقه این گروه از معلمان بیشتر به رشته‌های علمی و مواد درسی است تا شاگردان ، دلبستگی آنها به علم باعث می‌شود که گاهی شاگردان با علاقه فراوان در کلاس درسشان حاضر شوند.

درس نگر فلسفی

گروه درس نگر فلسفی با اینکه به درس بیشتر از شاگردان توجه دارند، اما چون اغلب به مسائل کلی و اجتماعی می‌پردازند، کلاسشان گیرا می‌باشد.

 شاگردان نسبت به این معلمان گرایش بیشتری دارند.

این گروه با شخصیت بارزی که دارند، به عنوان سرمشق و انسان آرمانی مورد توجه شاگردان واقع می‌شوند.

چنین معلمانی به فردیت شاگردان توجه نمی‌کنند و به روش تدریس هم اعتنایی ندارند، اما به علت آرمانگرایی خاص و شخصیت بارز و نافذی که دارند، شاگردان جذب آنها می‌شوند.

و گاه تمام رفتار و عقاید معلمان خود را مو به مو اجرا می‌کنند و هیچ گونه ابتکار و نوآوری از خود نشان نمی‌دهند.

---

تیپهای شخصیتی معلمان--- 1- معلمان شاگرد نگر

معلم شاگرد نگر

این گروه از معلمان ، شاگردان را هسته مرکزی فعالیت خود قرار می‌دهند.

آنان را محور اصلی فعالیت‌های آموزشی می‌دانند.

آنان فعالیت و رشد همه جانبه شاگردان را در نظر می‌گیرند و مواد درسی و انتقال دانش را برای پرورش آنها به کار می‌برند.

این گروه به طور کلی ، به پرورش استعداد شاگردان شوق فراوان دارند. البته نباید تصور کرد که معلمان دیگر هیچ توجهی به شاگردان ندارند.

بلکه می‌توان گفت که این دسته از معلمان بیشتر از دیگران ، شاگردان را در نظر می‌گیرند و رفتارشان نسبت به شاگردان به گونه‌ای است که توجه هر مشاهده کننده‌ای را در نخستین برخورد به خود جلب می‌کنند.

 گروه شاگرد نگر را می‌توان به دو دسته کوچکتر در شاگرد نگر فردی و شاگرد نگر جمعی تقسیم کرد.

شاگرد نگر فردی و شاگرد نگر جمعی

شاگرد نگر فردی به ویژگی‌های فردی شاگردان ، بیشتر توجه دارد و یکایک آنان را شناسایی و با هر کدام مطابق خصوصیات فردی‌اش رفتار می‌کند.

در حالیکه شاگرد نگر جمعی بیشتر به جمع شاگردان و پرورش جمعی آنها توجه دارد.

این گروه از معلمان با استفاده از روان‌شناسی پرورشی و روان‌شناسی نوجوانی در جهت تربیت و پیشرفت کلی همه شاگردان تلاش می‌کنند.

 رفتار این معلمان نسبت به رفتار معلمان شاگردنگر فردی رسمی‌تر است. این دسته از معلمان چندان به عواطف و در خواست‌های شاگردان توجه ندارند.

منبع :وبلاگ آقاي موسوي زاهد كارشناس ارزشيابي تحصيلي اداره كل

پيش فعالي كودكان و راهكارهايي در اين مورد

کودکان حواس‌پرت در مدرسه(پیش فعالیADHD)

 بیشتر بچه‌ها حاضر به بازی با او نیستند زیرا او حاضر نیست مقررات بازی را رعایت کند و اغلب با دوستانش با خشونت برخورد می‌کند؛ وسایلش همیشه نامرتب است و اغلب کتاب و لوازمش را گم می‌کند.

او یکی از 3 تا 5 درصد کودک دبستانی مبتلا به اختلال کمبود توجه ـ بیش‌فعالی (ADHD) است. پسرها 5 تا 10‌برابر بیشتر از دخترها به این اختلال مبتلا می‌شوند.

 

 

انواع اختلالات در کودکان

نوع غالبا بی‌توجه، نوع غالبا بیش‌فعال (تکانشگر) و نوع مرکب؛ کود‌کان مبتلا به نوع اول بیش‌فعالی د‌ر توجه و د‌قت و تمام کرد‌ن کارها مشکل د‌ارند‌ و کود‌کان حواس‌پرت و آشفته‌ای هستند، محققان د‌ریافته‌اند‌ که این کود‌کان د‌ر انجام کارهای تحصیلی نیز مشکل د‌ارند‌.

د‌ر نوع بی‌توجهی، کود‌ک بیشترین مشکل را د‌ر نگهد‌اری توجه و تمرکز د‌ارد‌. به نظر می‌رسد‌ که او هیچ توجهی به صحبت‌های طرف مقابل نمی‌کند‌، د‌ر اتمام کارهایش حتی آن کارهایی که خود‌ش د‌وست د‌ارد‌، مشکل د‌ارد‌، به جزئیات بی‌توجه است، هنگام بازی یا انجام تکالیف تمرکز کافی ند‌ارد‌، وسایل خود‌ را مد‌ام گم می‌کند‌ یا د‌ر خانه و مد‌رسه جا می‌گذارد‌. د‌ختران بیشتر از پسران به این نوع اختلال د‌چار می‌شوند‌.

د‌ر نوع پرتحرکی، کود‌ک بسیار پرتحرک بود‌ه وعمد‌تا د‌ست به کارهای خطرناک ازجمله بازی با وسایل برقی، بالا رفتن از د‌یوار یا کمد‌‌ها و... می‌زند‌، پرحرف است، رفتارهای پرخاشگرانه از خود‌ نشان می‌د‌هد‌، د‌ائما می‌خواهد‌ جلب توجه کند‌، سر جای خود‌ مد‌ام وول می‌خورد‌، حرکت‌های بیجا از خود‌ نشان می‌د‌هد‌، با د‌ست‌هایش زیاد‌ بازی می‌کند‌، برای انجام هر کاری عجله د‌ارد‌ و همیشه د‌ر حال د‌وید‌ن است. این نوع اختلال بیشتر د‌ر پسران د‌ید‌ه می‌شود‌. در نوع مرکب کودک هم نسبت به اطراف بی توجه است و هم از پر تحرکی برخوردار است.

نشانه‌های ابتلا به اختلال کمبود توجه ـ بیش‌فعالی

کودکان مبتلا به این اختلال نمی‌توانند بیش از چند دقیقه با یک تکلیف به سر برند، آنها معمولا مقررات را نادیده می‌گیرند و در صورت ناکامی، واکنش خصمانه نشان می‌دهند؛ هوش این کودکان عادی است، اما در تکالیفی که به توجه مستمر نیاز دارند ضعیف عمل می‌کنند.

آنها فعالیت حرکتی بیش از اندازه‌ای دارند، به همین دلیل والدین و معلمان را خسته می‌کنند و سایر کودکان را می‌رنجانند.

انجام کارهای خطرناک بدون آن که به پیامد آنها فکر کند، رفتارهای آزاردهنده، نافرمانی و عدم همکاری، خودآزاری (کندن مو و پوست خود، تصادف کردن به میزانی بیش از دیگران، داشتن عزت‌نفس پایین و احساس ناکامی، نشان دادن بسیاری از مشکل‌های خود حتی در خواب (تکان‌خوردن پیاپی و جابه‌جا شدن)، داشتن مشکل‌های اجتماعی مانند گوشه‌گیری یا پرخاشگری، اختلال‌های زبان و گفتار، اختلال در خواندن و نوشتن، مشکل سازگاری در موقعیت‌های جدید، نارسایی‌های شناختی، اختلال‌های خلقی و افسردگی از دیگر نشانه‌های کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه ـ بیش‌فعالی است.

دکتر کتایون خوشابی، فوق‌تخصص روانپزشکی کودکان در مورد اختلال بیش‌فعالی کودکان می‌گوید: معمولا اختلال از 3 سالگی به بعد تشخیص داده می‌شود و بیشتر در پسران اول خانواده دیده می‌شود.

وی می‌افزاید: کودکان مبتلا در دوره شیرخوارگی اغلب پرتحرک بوده و دست‌ها و پاهای خود را زیاد حرکت می‌دهند، کم‌خواب و کم‌غذا بوده و زیاد گریه می‌کنند.

این متخصص روانپزشکی کودکان معتقد است که این کودکان با ورود به مدرسه بیشتر مساله‌دار می‌شوند؛ چون کودکان پرتحرک برای نشستن سر کلاس مشکل دارند، بسته به شدت اختلال معمولا یک یا دو زنگ اول را تحمل می‌کنند و بیشتر در ساعات نزدیک به ظهر بی‌قراری و پرتحرکی نشان می‌دهند، به عناوین مختلف سر جایشان تکان می‌خورند، با همکلاسی‌های خود صحبت می‌کنند یا درخواست مکرر برای بیرون رفتن از سر کلاس را دارند.

نقش تغذیه در بیش‌فعالی

شکر و چاشنی‌های غذا علائم بیماری را تشدید می‌کنند. برخی محققان معتقدند که حساسیت‌های غذایی، مسمومیت با فلزات سنگین، رژیم غذایی کم‌پروتئین، کمبود مواد معدنی، اسیدهای چرب ضروری، اختلالات تیروئیدی و کمبود ویتامین‌ها خصوصا ویتامین‌های گروه B از عوامل خطر ایجاد اختلال بیش‌فعالی هستند. کمبود منیزیم هم می‌تواند علائم روانی زیادی از قبیل افسردگی، اضطراب، بی‌قراری و تحریک‌پذیری ایجاد نماید. به نظر می‌رسد که کودکان مبتلا به این بیماری دچار کمبود مواد معدنی مثل منیزیم، روی و آهن باشند.

والدین و کودکان بیش‌فعال

والدین این کودکان باید برای فعالیت‌های روزانه کود‌ک مانند‌ بید‌ار شد‌ن، بازی کرد‌ن و وعد‌ه‌های غذای او برنامه منظمی پیش‌بینی کنند و به کودک در مورد قوانین خانه و عواقب رعایت نکردن آنها توضیحاتی دهند و بسیار اهمیت دارد که این قواعد را برای آنها بنویسند و در جایی که کودک ممکن است مرتب آن را ببیند نصب کنند.

چون کودکان پرتحرک برای نشستن سر کلاس مشکل دارند، بسته به شدت اختلال معمولا یک یا دو زنگ اول را تحمل می‌کنند و بیشتر در ساعات نزدیک به ظهر بی‌قراری و پرتحرکی نشان می‌دهند

تقویت با پاد‌اش و تحسین رفتارهای خوب، نظاره کود‌ک هنگام حضور د‌ر جمع د‌وستان، بازخورد‌ مثبت با کلام و د‌اد‌ن جایزه به واسطه تسلط بر مهارت‌های اجتماعی برای کود‌کان مبتلا به بیش‌فعالی، تقد‌م تشویق بر تنبیه، نشان د‌اد‌ن مد‌اوم علاقه به او برای افزایش اعتماد‌ به نفس کود‌ک، فاصله گرفتن از کشمکش، همکاری نزد‌یک با مد‌رسه و آگاهی از پیشرفت تحصیلی کود‌ک، ناد‌ید‌ه گرفتن تخلف‌های کوچک و تماس مرتب با معلم کودک ازجمله وظایف والدین در قبال کودکان بیش‌فعال است.

معلمان و کودکان بیش‌فعال

در مورد کودکان ADHD آنچه که مهم است نحوه برخورد معلمان با این کودکان است و در حقیقت کلید اصلی موفقیت یا عدم موفقیت این دانش‌آموزان در امر تحصیل است و در روش تدریسی که معلمان به کار می‌برند باید میزان عیب‌جویی و انتقاد از این دانش‌آموزان را تا حد امکان کاهش دهند، میزان توجهشان به این کودکان باید مناسب بوده و کم و زیاد نشود، این کودکان باید همکاری مداوم و لازم در برنامه اصلاحی کلاس داشته باشند؛ معلمان باید یک رابطه عاطفی بسیار سازنده و مثبت بین خود و این گونه دانش‌آموز به وجود بیاورند و همزمان با مشاور، مدیر، والدین کودک، روان‌شناس و روانپزشک کودک در ارتباط باشند.

در مورد تدریس، مسلما باید در موقعیت‌هایی ارائه شود که توجه آنها به معلم باشد و در هر بار آموزش فقط یک تکلیف تحصیلی تعیین گردد و تکالیف طولانی و زمان بر باید به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم شود تا حجم فشار به فراخنای توجهشان کاهش یابد، دستور انجام کار و هر تکلیف باید مرحله به مرحله به دانش‌آموز ADHD ارائه گردد و پس از آن باید خواست که آن را تکرار کنند تا از فهمیدن مطلب توسط آنها اطمینان حاصل شود.

معلمان نباید در طول درس‌های شفاهی ارتباط چشم را با این کودکان قطع کنند، درس‌ها را مختصر و واضح تهیه کنند و در دادن درس‌های روزانه پیوسته و ثابت باشند و درس‌های پیچیده را ساده کنند و از درس‌های متعدد و زیاد بپرهیزند و مطمئن شوند دانش‌آموزان قبل از شروع کار درس را فهمیده‌اند.

معلمان باید «جای» دانش‌آموز را تغییر دهند، اما توجه کنند تا او به دلیل کار آنها پی نبرد و او را قانع کنند که دوست دارند به او نزدیک‌تر باشند و او را در نزدیک‌ترین فاصله نسبت به خود بنشانند و سعی کنند دانش‌آموزی آرام و ترجیحا زرنگ را در کنار او بنشانند (کودک بیش‌فعال، باهوش و سریع است) و نگذارند دانش‌آموزان بیش‌فعال در کنار یا نزدیک هم بنشینند.

همچنین این گونه دانش‌آموزان، نباید نزدیک در ورودی کلاس، پنجره، انتهای کلاس و حتی در کنار کلید برق بنشینند. هر عامل کوچکی، وسیله‌ای برای حواس‌پرتی آنها است، حواس آنها حتی با عبور یک پرنده پرت می‌شود!

درمان و عاقبت بیش‌فعالی...

دکتر کتایون خوشابی در مورد درمان و عاقبت بیش‌فعالی در کودکان می‌گوید: معمولا این کودکان با افزایش سن بهتر می‌شوند البته بهبودی قبل از 12 سالگی بعید است ولی بین سنین 12 تا 20 سالگی اکثر افراد مبتلا به این اختلال بهبود می‌یابند.

وی می‌افزاید: در 15 تا 20 درصد موارد علایم تا بزرگسالی باقی می‌ماند، افراد مبتلا به این اختلال در بزرگسالی علایم مربوط به پرتحرکی را ندارند، بلکه بیشتر بی‌قراری دارند، تکانه‌ای عمل می‌کنند و اختلال در توجه و تمرکز را نشان می‌دهند.

حدود 70 ـ 60 درصد کودکان ADHD دچار لجبازی و پرخاشگری هستند که اگر این اختلال درمان نشود لجبازی و پرخاشگری روز به روز بیشتر می‌شود و تا به حدی می‌رسد که در دوران نوجوانی به شخصی بی‌توجه به قوانین اجتماعی و در نهایت «بزهکار» می‌شوند.

اما تشخیص به موقع و زود‌هنگام اختلال و ارجاع سریع کود‌ک به پزشک متخصص امکان کاهش آسیب را فراهم می‌سازد و ‌آنچه که بیشترین تاثیر را بر روند‌ و تاثیر د‌رمان می‌گذارد‌ همین تشخیص به موقع است.

گفتنی است درمان کودک بیمار به تنهایی کافی نیست و لازم است خانواده او نیز آموزش‌های لازم را فراگیرند. یکی از راه‌های حمایت از خانواده، تشکیل گروه‌های حمایتگر است از خانواده‌هایی که فرزندان بیش‌فعال کم توجه دارند، تشکیل شده است.

در این گروه خانواده‌ها در تاریخ مشخصی گرد هم می‌آیند و نسبت به مشکلات و دستاوردهایشان صحبت می‌کنند و از حمایت عاطفی و مشورت یکدیگر بهره‌مند می‌شوند بسیار مهم است که اولیا، مدرسه و معلم در جریان بیماری این کودکان قرار گیرند، این مساله به پذیرش کودک در محیط مدرسه کمک شایانی می‌کند.

منبع : روز نامه ي جام جم - خانم الهام طباطبايي

مراحل تهيه ي پوشه ي كار (نويسنده آقاي موسوي زاهد )

مراحل تهیه پوشه کار (6 ):نمون برگ ارزیابی معلم از پوشه کار
نمون برگ ارزیابی معلم از پوشه کار: این نمون برگ توسط معلم ماهیانه و با توجه به دروسی که در آن ماه انجام داده، موارد آن نوشته می شود و سپس فعالیت های دانش آموز در آن ماه را ارزیابی می کند و این فرم را در آخر پوشه ی کار دانش آموز قرار می دهد. نام درس نام و نام خانوادگی:                              ماه: مقیاس ها   ملاک ها خیلی خوب خوب قابل قبول نیاز به تلاش بخوانیم بنویسیم                                                   قرآن                                         ریاضی                                                   علوم                                         هنـر                                         تربیت بدنی                                         هدیه های آسمان                                 مراحل تهیه پوشه کار (5 ):نمون برگ های ارزیابی والدین وفهرست محتوا نمون برگ ارزیابی والدین از پوشه کار دانش آموز این نمون برگ در پایان هر فصل و با دعوت از والدین دانش آموزان در کلاس به آن ها داده می شود که فعالیت های فرزند خود را در آن فصل ارزیابی کند و سپس در آخر پوشه ی کار دانش آموز قرار می گیرد. نام و نام خانوادگی دانش آموز:                                                   فصل:  بهترین نمونه کارهای فرزندم       درس ها یا زمینه هایی که در آن ها پیشرفت داشته است.       درس ها و زمینه هایی که در  آن ها تلاش بیشتری نیاز دارد.       توصیه ها:   نام و نام خانوادگی ولی دانش آموز:                                             امضا و تاریخ   نمون برگ فهرست محتوا:  این نمون برگ بعد از شرح حال دانش آموز و پشت و رو چاپ شده و در یک کاور قرار   می گیرد.این نمون برگ برای این منظور است که هر فعالیتی را که در پوشه ی دانش آموز قرار می گیرد در آن ثبت می شود.     عنوان درس     ردیف     نمونه کار یا سند     تاریخ     ملاک های انتخاب ارزیابی معلم اهداف و انتظارات را محقق نموده است ١= بسیارکم  ٢= کم        ٣= متوسط ۴= زیاد            ۵= بسیار زیاد ۵ ۴ ٣ ٢ ١  ریاضی  ١  آزمون مدادکاغذی  ۴/٨/٨٩  جمع و تفریق اساسی                                                                                           ابزارهای ارزشیابی توصیفی-- قسمت پنجم: مراحل تهیه پوشه کار (4) مرحله سوم : مرحله ارزیابی و ارایه بازخورد  در این مرحله معلم با بررسی شواهد موجود در زمینه هر موضوع درسی در پوشه کار، و پیوند دادن آنها به یکدیگر ،پازل پیشرفت دانش آموز را به شکل :  1) موردی : ( به منظور ارائه راه حل و رهنمودهای کیفی لازم ، به شکل کتبی و شفاهی بعد از انتخاب هرنمونه کار دانش آموز ، در طول سال انجام می گیرد )   2) ادواری : ( به منظور تعیین وضعیت دانش آموز با  اشاره به  موفقیت‌ها، نکات مثبت و همچنین کاستی‌ها و ضعف‌های یادگیری و جهت اطلاع  دانش‌آموز و هم والدین ،حد اقل هر ماه یک بار انجام می گیرد ) 3 ) پایانی   (به منظور  اظهار نظر کلی در مورد  ویژگی‌ها، توانمندی‌ها، ضعف‌های احتمالی و …  در فرم هایی تحت عنوان فرم پیشرفت و گزارش پیشرفت( کارنامه ) ، در پایان سال تحصیلی انجام می گیرد ) ترسیم و بازنگری می نماید  . ابزارهای ارزشیابی توصیفی-- قسمت پنجم: مراحل تهیه پوشه کار (3) مرحله دوم : مرحله جمع آوری و انتخاب شواهد ١-تعیین شواهدی که قرار است در پوشه کار قرار گیرد . این شواهد شامل: آزمون ها، تکالیف ، تولیدات و سایر  مواردی که روند رشد و تغییرات  را نشان می دهد ملاک‌ها و سنجه‌های مورد انتظار برای هر نمونه کار :     بیانگرکاربرد آموخته ها در زندگی  دانش آموز باشد .( آزمون های عملکردی ، سنجش مشاهده ای و...) تغییر رفتار دانش آموز را نشان دهد . فرایند یا فرآورده یادگیری دانش آموز را در بر گیرد . میزان پیشرفت دانش آموز را در دست یافتن به اهداف و انتظارات آموزشی  و پرورشی ؛ نشان دهد . نارسایی های یادگیری دانش آموز و نحوه ی رفع مشکلات و اصلاحات را بیان نماید . نو ،  جدید و ابتکاری باشد   2 - جمع آوری  محتوا :  محتوای پوشه کار باید مجموعه ای از نمونه کار ها و فعالیت های مرتبط ، به هم پیوسته و فرایندی دانش آموز را شامل گردد. 1) آزمون‌ها 2) تکالیف 3)  مشاهدات 4) تولیدات و سایر  موارد که مراحل فرایند یادگیری را شامل شود و بیانگر میزان تلاش و موفقیت دانش آموز  در جهت تحقق هدف های اموزشی و پرورشی باشد   3- انتخاب نمونه کار (شواهد )  در مرحله جمع آوری شواهد، معلم با توجه به ملاک‌ها و سنجه هایی که تعیین کرده( در مرحله اول ) آثاری را که نمایانگر کوشش هاو پیشرفت های دانش آموزان در فرایند یادگیری است و بتواند به دانش آموز و اولیا در شناخت عملکرد و روند رشد ، کمک نماید ، با درج تاریخ نظرات خود را روی هر یک از آن شواهد ،ثبت و توسط دانش آموز و با کمک خود در  پوشه کار ،سازماندهی و نگهداری می نماید .        ١- فرم فهرست محتوا تهیه نماید  . از آنجا که در هر پوشه کاری ، شواهد جمع آوری شده دانش آموز وسایر مستنداتی که معلم مناسب تشخیص می دهد ،قرار می گیرد ،گاهی لازم است معلم با صرف کمترین زمان ممکن، بتواند وضعیت موجود را مشخص نماید  ٢-شواهد انتخابی را بررسی و بازخورد ارائه نماید -  بهتر است نمونه کارهایی که جایگزین می گردند، عنوان آنها در فهرست پاک نشود بلکه با نشانه ای آنها را مشخص نماید. با این عمل، معلم به تلاش دانش آموز برای پیشرفت ، اطلاع و آگاهی پیدا می نماید .    3- مدیریت نمون برگ خود ارزیابی دانش آموز زمانی که دانش آموز به پوشه کار خود مراجعه می‌نماید و یا نمونه  کارهای خود را در پوشه قرار می‌دهد، یا با کنترل محتوای پوشه کار ، شواهد ضعیف خود را بهبود می بخشد , آگاهانه یا نا آگاهانه به ارزیابی از کار خود می پردازد و خود ارزیابی را ، که مهارت مهمی برای پیشرفت یادگیری است، فرا می گیرد .   4- تکمیل نمون برگ ارزیابی معلم معلم در این نمون برگ ،نتیجه ارزشیابی های ادواری(دو ماهانه) از روند پیشرفت  دانش آموز را  درج می نماید    5- ارائه و مدیریت نمون برگ ارزیابی والدین ارتباط نزدیک، مداوم و مستمر دانش آموز با والدین فرصتی مغتنم به شمار می رود پوشه کار به والدین امکان می دهد تا از روند آموزش و یادگیری فرزندشان مطلع شوند ، و نقش مثبت، سازنده و فعالی در هدایت تحصیلی او داشته باشند . ابزارهای ارزشیابی توصیفی-- قسمت پنجم: مراحل تهیه پوشه کار (2) مرحله اول : برنامه ریزی و سازماندهی 1- هدف ها  ،ملاک‌ها و سنجه های هر درس را بیان  می نماید 2-  متناسب با هدف ها  ،ملاک‌ها و سنجه های هر درس ،ابزار مناسب پیش بینی می نماید . .3- ملاک‌ها و سنجه های مورد انتظار برای هر نمونه کار را به اطلاع دانش آموزان   می رساند . 4- با کمک اولیاء ، مدیر و دانش آموزان, پوشه مناسب  تهیه یا تولید نماید. 5- مشخصات روی جلد را درج نماید 6- برگ شرح حال  تهیه نماید 7- تعیین شواهدی که قرار است در پوشه کار قرار گیرد . 8- تهیه نمون برگ های ارزیابی . 9- تقسیم پوشه کار به بخش ها و لایه های مورد نیاز 10- توجیه دانش آموزان و اولیاء در خصوص ضرورت و اهمیت و نقش و ظایف آنها در تنظیم پوشه کار . (بهمن قره داغی) ابزارهای ارزشیابی توصیفی-- قسمت پنجم: مراحل تهیه پوشه کار (1) مرحله اول : سازماندهی و برنامه ریزی . مرحله دوم :  مرحله جمع آوری و انتخاب شواهد. مرحله سوم :  مرحله ارزیابی و ارایه بازخورد . ابزارهای ارزشیابی توصیفی-- قسمت چهارم: انواع پوشه کار فراورده‌ای : یعنی  پوشه کار بهترین کارها . که برای نشان دادن موفقیت‌های یادگیرنده تنظیم می گردد .  فرایندی :  پوشه کاری ست  که به منظور معرفی رشد پیشرفت دانش آموز به کار می رود . فراورده‌ای - فرایندی :  در این پوشه کار ، منتخبی از کار های دانش آموز ، (به انتخاب دانش آموز و معلم ) به منظورارائه تصویری از موفقیت‌ها و، رشد و پیشرفت او ، گرد آوری و گلچین می گردد . در واقع این نوع از پوشه کار مد نظر ارزشیابی کیفی توصیفی می باشد . ابزارهای ارزشیابی توصیفی-- قسمت سوم: ضرورت استفاده از پوشه کار ١- به دانش آموز امکان می دهد تا  شاهد رشد و پیشرفت خود باشد. ٢- فرصت شناخت و اصلاح اشتباهات را به دانش آموز می دهد. ٣- به دانش آموز فرصت می دهد بین آموخته های قبلی و جدید  خود ارتباط برقرار کند. و خود ارزشیابی را در دانش آموز تقویت نماید.  ۴- ابزاری برای تعامل با همکلاسی ها، معلمان و والدین است. ۵- دانش آموز از طریق ارائه پوشه کار  فرصت پیدا می کند تا میزان توانایی ها و دانش خود را مستند سازد   ۶- شادی انگیز است ،چراکه تهیه پوشه کار نیازمند فعالیت ذهنی و بدنی  است .همین اقدام ،زمینه ی شادی ،نشاط و سرزنده بودن  دانش آموزان را فراهم می گرداند . ٧- به معلم امکان می دهد تا  با مرور پوشه کار دانش آموز ،  قابلیت های وی را به درستی شناسایی برای آموزش وی، برنامه ریزی نموده و با اطمینان بیش تر و بر اساس دلایل مستند در مورد او قضاوت کند. ٨- به والدین امکان می دهد تا در جریان روند آموزش  فرزندشان قرار گیرند، نقاط قوت و ضعف او را بشناسند و نقش مثبت، سازنده و فعالی در هدایت تحصیلی او داشته باشند. (منبع:مدیریت پوشه کار-- بهمن قره داغی) ابزارهای ارزشیابی توصیفی-- قسمت دوم: منظور نهایی معلم از پوشه کار  این است که بتواند با یاری جستن از این شیوه تصویری واضح و سه بعدی از رشد مهارت ها ، توانایی ها و دانش و نگرش دانش آموزان ارائه نمایند .    ابزارهای ارزشیابی توصیفی-- قسمت اول: مفهوم و تعریف پوشه کار پوشه کار  یکی از  این شیوه های نوین ، روش پوشه کار ( کار پوشه ،کار نما ،سنجش پرونده ای ، پوشه عملکرد ) است «پوشه کار» شاه ابزار ارزش یابی کیفی – توصیفی است که هویت دانش آموزان را در همه ی ابعاد شخصیتی با هدف و سازمان منظمی در خود نگهداری می نماید  مفهوم پوشه کار (پورت فولیو)، از لحاظ تاریخی : عبارت بوده است از کیف چرمی‌ که نقاشان، هنرمندان، موزیسین‌ها، فیلمنامه‌‌نویس‌ها و ... که معمولاً با کار عملی سروکار داشته‌اند، نسخه‌های پیش‌نویس و یا نهایی اثر هنری خود را در آن قرار داده و با خود حمل می‌کرده‌اند.  تعریف پوشه کار(آلبوم پیشرفت تحصیلی ):  - آلبوم پیشرفت تحصیلی عبارت است از :  مجموعه‌ای از نمونه کارهای دانش آموزان که در جریان یاددهی – یادگیری هدفمند جمع آوری گشته ، آگاهانه انتخاب گردیده و منظم سازماندهی شده و بیانگر میزان تلاش، پیشرفت و موفقیت دانش آموزان است وبه عبارتی همچون آلبومی ، تصاویرِ گوناگون ودرمسیر رشدِ  دانستن ، توانستن و بکاربستنِ دانش آموزان را ، در مراحل مختلف فرآیند یاددهی – یادگیری ، به نمایش و قضاوت می گذارد  (منبع:کتاب مدیریت پوشه کاراز بهمن قره داغی)

مصاحبه با آقاي موسوي زاهد در رابطه با پوشه ي كار

مصاحبه ای در مورد پوشه کار

خبرگزاری ایمنا: کارشناس مسئول ارزشیابی تحصیلی آموزش و پرورش استان اصفهان گفت: پوشه ی کار یکی از بهترین شیوه های ارزشیابی مستمر، پویاو سازنده در ارزشیابی توصیفی می باشد.

به گزارش ایمنا: ارزشیابی توصیفی از طریق جمع آوری اطلاعات از دانش آموز توسط معلم صورت می گیرد.در ارزشیابی توصیفی برعکس ارزشیابی سنتی که فقط امتحان کتبی و شفاهی ابزار معلم برای ارزشیابی بود، ابزارهای متعددی در اختیار معلم قرار می گیرد تا بتواند به نحو مطلوب جمع آوری اطلاعات کند.

از آنجایی که فقط جمع آوری اطلاعات کافی نیست و عدم ساماندهی آنها، معلم را دچار سردگمی می کند، وی باید بتواند این اطلاعات را ساماندهی نموده و برای قضاوت استفاده کند.یکی از این ابزارها برای ساماندهی، پوشه کار می باشد.به همین منظور به سراغ سید محمدرضا موسوی زاهد، کارشناس مسئول ارزشیابی تحصیلی آموزش و پرورش استان اصفهان رفتیم تا با ابعاد مختلف این ابزار بیشتر آشنا شویم.

*پوشه ی کار در نظام آموزشی ارزشیابی توصیفی،چه تعریفی دارد؟

پوشه ی کار یکی از بهترین شیوه های ارزشیابی مستمر، پویاو سازنده است که در آن برای معلم، والدین و دانش آموزاطلاعات کافی ازمیزان پیشرفت دانش آموز و چگونگی آن موجود می باشد.

پوشه کار در ارتباط با ارزشیابی توصیفی، تعریف کاملتری دارد به عبارتی دیگر در ارزشیابی توصیفی پوشه ی کار عبارت است از مجموعه ای از نمونه کار های دانش آموزان که در جریان یاددهی-یادگیری به صورت هدفمند و آگاهانه انتخاب شده و منظم سازماندهی گردیده و بیانگر میزان تلاش و موفقیت دانش آموزان است.

*ضرورت استفاده از پوشه کار در ارزشیابی توصیفی چیست؟

بر اساس تحقیقات به عمل آمده در وسعت آموزشی جهان فرایندها و فرآورده های غیر شناختی دانش آموزان با روشهای معمول، قابل اندازه گیری نیست لذا معلمان باید برای اینگونه فرآیندها، به فکر روشهای جدیدی باشندکه پوشه ی کار یکی از این وسایل مناسب برای سنجش فرآیندهای غیرشناختی می باشد.

*فواید پوشه ی کار برای دانش آموزان رابرای ما بگویید؟

پوشه ی کار بستر مناسبی برای دانش آموز مهیا می سازد تا شاهد رشد و پیشرفت خود در زمینه های مختلف درسی باشد و می تواند به دانش آموز، اشتباهات او را بشناساند تا بتواند به اصلاح آنها بپردازدهمچنین به دانش آموزان فرصت می دهد تا بین آموخته های قبلی و جدید خود ارتباط برقرار کنند.

*فواید پوشه ی کار برای معلم چیست؟

پوشه کار به معلم کمک می کند تا با مرور کارهای موجود دانش آموز، قابلیتهای او را به درستی شناسایی کرده و بر اساس آن برنامه ریزی نمایدو نیز معلم به کمک پوشه ی کار ضمن ایجاد فرصت برای آفرینندگی و زایش تفکرات جدید در دانش آموزان یادگیری مشارکتی را در آنها تقویت می کند.

*استفاده از پوشه ی کار برای والدین چه مزیتهایی را به همراه دارد؟

پوشه ی کار کمک می کند تا والدین به خوبی در جریان روند آموزشی فرزندشان قرار گیرند و نقاط قوت و ضعف او را بشناسند، همچنین کمک می کند نقش سازنده، مثبت و فعالی در هدایت تحصیلی دانش آموز خود داشته باشند.

*شکل ظاهری پوشه ی کار باید به چه صورت باشد؟

هر فولدری می تواند برای ساماندهی اطلاعات جمع آوری شده از دانش آموز مورد استفاده قرار گیرد حتی اگر یک مقوای ساده باشد، به شرطی که سه ویژگی حفظ و نگهداری موثر، دسترسی آسان به اطلاعات و زیبایی ظاهری در آن رعایت شود.

*شاخص های مورد نظر برای انتخاب نمونه کارهای دانش آموزان برای قرار دادن در پوشه ی کارچه چیزهایی می باشد؟

نمونه کارهایی از دانش آموزان که برای قراردادن در پوشه ی کار انتخاب می شود باید بیانگر کاربرد آموخته های دانش آموزان در زندگی او باشد، مشارکت گروهی دانش آموزان را نشان دهد و شاهدی بر تغییر رفتار دانش آموزان باشد.

این نمونه کارها باید بتواند فرآیند و بازدهی عملکرد دانش آموز را نشان دهد، مراحل فرایند یادگیری را شامل شود، میزان پیشرفت و یا ضعف دانش آموز را در دست یافتن به اهداف و انتظارات آموزش و پرورش نشان دهد و شواهدی که در پوشه کار قرار می گیرند،نو،جدیدو ابتکاری باشند.

*چه شواهدی می تواند در پوشه ی کار قرار گیرد؟

آزمونهایی که از دانش آموز به عمل می آید شامل آزمونهای مدادکاغذی و آزمونهای عملکردی، مشاهداتی که معلم از وضعیت درسی و پرورشی دانش آموز داشته است در قالب فهرست وارسی یا مقیاسهای درجه بندی، تکالیف فردی یا گروهی که به دانش آموزداده می شود، تولیدات دانش آموزان براساس انتظارات آموزش و سایر موارد مرتبط باوضعیت تحصیل دانش آموز مواردی است که می تواند در پوشه کار قرار بگیرد.

پوشه ي كار در ارزشيابي توصيفي

با پوشه کار دانش آموزان در ارزشیابی توصیفی چه کنیم؟

نویسنده: سیدمحمدرضا موسوی زاهد - یکشنبه ۱٥ خرداد ۱۳٩٠

آنچه در این مقوله تقدیم می شود، جمع بندی سومین کارگاه بین المللی استاد گرانمایه آقای قره داغی است که ÷یرامون ÷وشه کار در وبلاگ ایشان منتشر شده است.

امیدوارم همکاران محترم استفاده لازم را ببرند:

سوال چند نفر از همکاران معلم این بود که :

با  پوشه کار دانش آموزان :

  الف) قبول شده در خرداد  

ب) نیاز به تلاش بیشتر در خرداد 

 و ج) نیاز به تلاش و آموزش مجدد  در شهریور ماه ؛ 

                                   چکار کنیم ؟

 با عنایت به اینکه فرصت محدودی پیشرو داریم و ممکن است پاسخ به سوالات این کارگاه برای اقدام همکاران مهم باشد  منتظر اعلام دیدگاهای سایر اندیشمندان این عرصه نمی مانیم .لذا  ضمن تشکر از دوستانی که در ارتباط بودند و به ویژه

دوست دانشمندم جناب  سید محمدرضا موسوی زاهد که همواره با اندیشه ای ژرف ، رونده ی این خیابان بی انتهاست و شاید از معدود کسانی باشد که تلاش می نماید الگوی مناسبی برای کاربست کلاسی ارزشیابی کیفی - توصیفی ارائه نمایند  انچه هست  و می خوانید نظر  درست ایشان است. اینجانب  تنها به جهت وحدت رویه  و با توجه  ویراست دوم  کتاب مدیریت پوشه کار  (یعنی تنها منبع الگوی عملی)  مطالبی اضافه نموه ام . 

روزگارانتان همواره به خوشی و خرمی 

بهمن قره داغی

............................................................... 

    پوشه کار از منظر بعضی از همکاران ومعلمان به منزله تمامیت ارزشیابی توصیفی تلقی می شود که این برداشتی ناصواب واشتباه است. باید به پوشه کار به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در ارزشیابی توصیفی نگاه ویژه داشت وبر اساس آن در تمامی سال تحصیلی ودر هنگام بازخورد پایانی آخر سال ،بهره برداری لازم را در تصمیم گیری وقضاوتهای نهایی نمود.
پوشه کار مناسب پوشه ای فراورده ای -فرایندی است که آئینه ای از عملکرد دانش آموز می باشد.  
الف- پوشه کار دانش آموزان ارتقاء یافته در خردادماه:1- ارائه  برای بازبین وارزشیابی  نهایی والدین
2- ( در این شرایط معلم همراه با گزارش پیشرفت تحصیلی ( کارنامه ) فرم  پیشرفت تکمیل نموده و سپس پوشه کار را تحویل دانش آموز یا اولیا او خواهد داد ( قره داغی) )

ب- پوشه کار دانش آموزانی که در خرداد نیازمند سیاستهای مداخله ای هستند:چون معلم باید با با دانش آموز درروندهای تعریف شده کلاسی وپروژه ای  سیاستهای جبرانی اعمال نماید، پوشه کار می تواند دستمایه ای قوی در راهنمایی مطلوب معلم باشد.لذا کماکان در کلاس باقی خواهد ماند.( یعنی معلم پوشه کار این گروه از دانش آموزان را به شورای مدرسه  ( مدیر نماینده شورا ) تحویل خواهد نمود قره داغی )

 ج- دانش اموزان نیاز به تلاش مجدد  در شهریور ماه:( در این زمان دانش آموز چه به پایه بالاتر راه پیدا نماید ( قبول شود ) و چه ننماید ،معلم ضمن تکمیل فرم پیشرفت ، پوشه کار را تحویل دانش آموز و اولیا او می گرداند. ضمن این که در هر دو نوبت، هنگام تحویل پوشه کار به دانش آموز ، به او توصیه خواهد نمود که پوشه کار خود را به عنوان سابقه ای از هویت تحصیلی خود، نزد خویش نگهداری نماید . قره داغی )

بازيهاي آموزشي در دبستان

بازی‌های آموزشی دبستانی

شروع بازی را می‌توان به گذشته‌های دور، حتی از بدو پیدایش انسان نسبت داد. در حقیقت بازی جزئی از زندگی انسان از بدو تولد تا زمان مرگ است.
انسان از نظر فیزیولوژیکی نیاز به جنبش و حرکت دارد و بازی جزء مهم این جنبش و حرکت است. انسان برای رشد ذهنی و اجتماعی خود نیاز به تفکر دارد و بازی خمیرمایه تفکر است.
در ابتدا بازیچه بشر، مواد و اشیاء خام و طبیعی به دست آمده از طبیعت بود. قطعه‌ای سنگ، به دست گرفتن آن، حرکت دادن آن و سرانجام غلتاندن یا پرتاب آن همه نوعی بازی محسوب می‌شد.
رشد ذهنی یا اجتماعی انسان و تسلط پیش رونده او بر طبیعت، امکان دست‌کاری در اشیاء طبیعی را به وجود آورد و از این زمان اشیاء به خواست انسان تغییر شکل دادند تا بتوانند اندیشه او را در شکل‌دهی به بازی غنای بیشتری بخشند و روح او را راضی‌تر گردانند. از این زمان‌ها آثاری در دست است. حجاری‌های روی دیواره غارها و تشابه آن‌ها با مواد مورد نیاز بازی به برداشت مـا از قـدمـت بازی ارزشی بیشتر خواهد بخشید.

تعریف بازی
هر نوع ورزش یا فعالیتی که توسط کودکان به منظور تفریح و تفنن انجام گیرد، بازی نامیده می‌شود.
مربیان ورزشی از بازی تلقی جامع‌تری دارند. آن‌ها معتقدند که «بازی، عبارت است از آن نوع فعالیتی که با میل و اختیار در اوقات فراغت انجام می‌شود.»
برخلاف نظریات گذشتگان که بازی را تنها وسیله‌ای برای صرف انرژی مازاد بدن می‌دانستند، کودکان به هنگام بازی بخشی از نیروی فکری و بدنی خود را به کار می‌گیرند و بازی را بخشی از زندگی عادی خویش به حساب می‌آورند، ولی نباید فراموش کرد که در این نوع فعالیت‌ها کودک به هیچ وجه خود را مجبور به انجام آن احساس نمی‌کند و از آن لذت می‌برد.
در فرهنگ‌نامه «و بستر» بازی به صورت‌های ذیل تعریف شده است:
الف) حرکت، جنبش و فعالیت به مثابه حرکت عضلات.
ب) آزادی یا محدوده‌ای برای حرکت یا جنبش.
ج) فعالیت یا تمرین برای سرگرمی، تفریح یا ورزش.

 

● فواید بازی
بازی فواید بسیار دارد که می‌توان آن‌ها را به اختصار در سه بخش بیان کرد.
۱) جسمانی
۲) عقلانی
۳) اجتماعی و عاطفی
فعالیت‌های دسته‌جمعی در بازی‌ها به کودکان کمک می‌کند تا به بیان احساسات و مکنونات قلبی که از روح لطیف و بی‌آلایش آن‌ها سرچشمه می‌گیرد، بپردازند. هیجانات، کمبودها و ترس‌های خود را از دل بیرون بریزند و به فراموشی بسپارند. کودکی که به هنگام بازی قایم‌باشک، برای یافتن دیگران حتی به بیغوله‌های تاریک سر می‌کشد و در مکان‌ها و زیر سقف‌های متروکه تنها به جستجو می‌پردازد در واقع به طور غیرمستقیم ترس‌های موهومه کودکانه را از تاریکی و تنهایی، از وجود خود دور می‌سازد. کودکان قادر نیستند که آنچه را احساس می‌کنند به طور روشن و واضح بیان کنند. ترتیب دادن بازی‌های نمایشی و همچنین استفاده کودکان از ابزار و وسایل بازی‌های فردی در بیان احساسات و افزایش خزانه لغات و مفاهیم کلمات آن‌ها را کمک خواهد کرد.پژوهش‌های روانشناسی و تعلیم و تربیتی نشان می‌دهد که آغاز رشد آفرینندگی و ایجادگری در کودکان در سنین آمادگی پیش از دبستان است. در این سن، فعالیت‌ کودک نسبت به دوران خردسالیش، تغییر می‌یابد و روابط جدیدی میان تفکر و عمل وی پدید می‌گردد.
بازی، عمده‌ترین شکل فعالیت کودک و مناسب‌ترین آن برای بروز و رشد استعداد ایجادگری او به شمار می‌رود. بازی در کودک تحول ایجاد می‌کند.
بازی نقش بزرگی در زندگی و رشد کودک دارد. ضمن بازی بسیاری از خصوصیات مثبت آنان پرورش می‌یابد. اخذ نتایج تربیتی مطلوب از بازی به میزان زیادی وابسته به کاردانی مربی و آموزگار، آشنایی او با حیات و خصوصیات سنی و خود ویژگی‌های خردسالان، رهبری صحیح و مطابق با اسلوب بازی‌های گوناگونست.
تأمین خوشبختی کودکان، وظیفه‌ای مقدس و شریف برای انجام این وظیفه است. برای این کار باید قبل از هرچیز در دبستان‌ها، همه گونه شرایط رشد و پرورش کودک فراهم شود، باید کودکان را گرامی داشت، به آن‌ها توجه کامل کرد، عاقلانه و ماهرانه در تعلیم و تربیتشان کوشید.لذا در راستای تقویت مهارت خواندن و رفع اختلالات یادگیری دانش‌آموزان بازی‌های آموزشی برای پایه‌های اول، دوم و سوم دبستان پیشنهاد می‌شود.

 

● پایه اول طریقه گروه‌بندی
▪ بازی با توپ
ابتدا افراد به صورت حلقه‌ای می‌ایستند و با روش‌های مختلف گروه‌بندی می‌شوند مانند روش زیر:
افراد با توجه به نام خانوادگی خود با اولین حرف آن یک اسم برای خود انتخاب کرده و با صدا کردن آن اسم باید توپ را به طرف آن پرتاب کنند. مثلاً در دور اول اسم میوه و در دور دوم اسم حیوان و... در هر دوره افراد با توجه به تعداد گروه‌ها بیرون آمده و تشکیل گروه می‌دهند.
▪ بازی
- ابتدا افراد پشت به پشت هم روی صندلی می‌نشینند.
- به افراد بدون آنکه پشت سری آن متوجه شود اشیاء مختلف را داده مانند (عدد، ستاره، دکمه، حیوان،....)
- هر یک از افراد به نوبت اشیا یا ابزاری که در دست دارد برای پشت سری خود توصیف می‌کند به صورت مشاهده و نه استنباطی، طرف دیگر شکل آن را به طوری که می‌شنود روی کاغذ ترسیم کرده و به عکس. مثلاً شکل دکمه. دایره‌ای است که روی آن برجستگی دارد و در زیر آن سوراخی کوچک دارد و برای پوشش به کار می‌رود.
- در پایان کار، افراد شکل‌های کشیده شده و اشیا را به هم نشان می‌دهند.
- افراد به هم توضیح می‌دهند که اگر به گونه‌ای دیگر توضیح می‌داد، شاید متوجه آن می‌شد،
▪ نتیجه‌گیری از این بازی
دقت نظر، همکاری گروهی دو نفره، تفکر، تقویت مهارت دست برای نقاشی کردن، اعتماد به نفس، شهامت گفتن، تجسم خیالی
- افراد در گروه‌های خود نشسته و درباره اشیا با هم صحبت کرده و جنس آنها را مشخص می‌کنند. مثلاً کدام یک نرم و کدام زبر و کدام یک از آنها جذب آهن ربا می‌شوند و...
▪ کار عملی

۱) مرحله (۱)
- ابتدا دو ورقه سفید را به دو قسمت مساوی تقسیم می‌کنیم.
- روی یکی از ورقه‌ها تصاویر جانوران یا اشیا را می‌کشیم و روی یکی دیگر حروف الفبا یا اعدادی را می‌نویسیم و به تعداد گروه‌ها تکثیر می‌کنیم.
نکته: اگر از حروف الفبا استفاده می‌کنیم باید حروفی را انتخاب کنیم که در آن حیوان یا شی به کار رفته باشد. مثلاً (د: سبد)
- به هر گروه یک برگه از تصویرها ویک برگه از اعداد یا حروف الفبا را می دهیم.
- در ابتدا افراد باید این برگه‌ها را قیچی کرده و به صورت کارت دربیاورند.
- افراد باید فکر بکنند که کدام یک از این اعداد یا حروف مربوط به تصاویر است و طوری آنها را ارتباط بدهند که درآخر هیچ حرف وهیچ تصویر اضافی نیاید.
- هر تصویری باید یک حرف یا عدد را داشته باشد و به صورت زوج دو تا دو تا باشند.
- تصاویر و حروف یا اعداد را به صورت پشت به پشت به هم می‌چسبانند به طوری که مثلاً تصویر سبد در یک طرف کارت باشد و حرف (ب) در پشت آن در طرف دیگر باشد.
۲) مرحله (۲)
- کارت‌ها را روی هم گذاشته به صورتی که تصویرها رو باشد و اعداد یا حروف در زیر باشد.
- هر یک از افراد گروه به ترتیب باید یکی از کارتها را بردارد به طوری که عدد یا حرف زیرآن را نه خود فرد و نه دیگر اعضای گروه ببینند.
- آن فرد باید حدس بزند که در زیر این تصویر چه عدد یا حرفی می‌تواند باشد اگر حدس آن درست بود کارت را برای خود نگه می‌دارد و اگر اشتباه بود کارت را در زیر کارت‌های دیگر می‌گذارد.
- بعد از دور اول در دور دوم این کار تکرار می‌شود و اگر در دور بعد (دور دوم) فردی نتوانست درست حدس بزند، دیگر اعضای گروه می‌توانند به او کمک کنند یا خود فرد انتخاب کند که چه کسی از گروه به او کمک کند.
- در پایان مرحله ۲ هیچ کارتی روی میز نمی‌ماند و هر یک از اعضای گروه ۱ تا ۳ کارت دارند.
در راستای تقویت مهارت خواندن و رفع اختلالات یادگیری دانش‌آموزان پایه دوم بازی‌های آموزشی زیر پیشنهاد می‌شود:
ـ طریقه گروه‌بندی بازی با توپ
ابتدا افراد به صورت حلقه‌ای می ایستند و برای خود اعداد زوج یا اعداد فرد را انتخاب می کنند و باگفتن عدد مورد نظر توپ را پرتاب کرده و با توجه به تعداد گروهها افراد بیرون آمده و تشکیل گروه می‌دهند.
برای سهولت کار بهتر آن است که افراد کلمات رانوشته و به گردن خود آویزان کنند. این بازی را می‌توان با جمع اعداد ریاضی نیز انجام داد. مثلاً توپ دست عدد ۸ است و مربی عدد ۱۵ را می‌گوید عدد ۸ باید توپ را به عدد ۷ پرتاب کند.
- برای سهولت کار بهتر آن است که افراد اعداد رانوشته و از گردن خود آویزان کنند.
▪ بازی
- ابتدا دو روزنامه دیواری تهیه کرده که در یکی از آنها محیط آلوده کشیده شده باشد و در دیگری محیط سرسبز رسم شده باشد.
- هر یک از افراد یک جانور در محیط آلوده مثل موش و یک جانور درمحیط سرسبز مثل مرغابی تهیه کند.
- پشت و رو کردن روزنامه‌ها و زدن آنها روی دیوار بدون اینکه کسی از افراد متوجه بشود.
- افراد هر گروه بدون اطلاع از شکل روزنامه‌ها باید حیوانات را به دو دسته تقسیم و در زیر روزنامه‌ها بزنند
- برگرداندن روزنامه‌ها بعد از آنکه افراد گروه حیوانات خود را در زیر هر روزنامه زدند.
- قرار دادن و اصلاح کردن حیواناتی که به طور اشتباه قرارداده بودند در زیر روزنامه‌ها.
- گذاشتن حیوانات توسط سرگروه‌های هر یک از گروه‌ها در جای مناسب و محل زندگی خود حیوانات.
- نتیجه‌گیری کردن در گروه‌ها از انجام این فعالیت وتهیه گزارش از کار خود و دلیل آوردن و مطرح کردن سوالاتی از قبیل اینکه چرا سگ یا گربه در محیط آلوده زندگی می‌کند و پاسخ دادن به اینگونه سؤالات توسط گروه‌های دیگر
- در پایان افراد گروه احساس خود را نسبت به انجام این فعالیت بیان بکنند.
در راستای تقویت مهارت خواندن و رفع اختلالات یادگیری دانش‌آموزان پایه سوم، بازی‌های آموزشی زیر پیشنهاد می‌شود:

 

● پایه سوم ▪ طریقه گروه‌بندی
ابتدا افراد به صورت حلقه‌ای می‌ایستند و به ترتیب می‌شمارند ۱... ۲... ۳... ۴ وقتی به شماره ۵ رسیدند آن فرد باید اسم یک حیوان دوزیست را نام ببرد، همینطور وقتی به عدد ۱۰... ۱۵... ۲۰ و... رسیدند تا پایان و در آخر تمام کسانی که نام یک حیوان دوزیست را مثال زدند، بیرون بیایند و تشکیل گروه دهند.
ـ دور اول: پستانداران
ـ دور دوم: پرندگان
ـ دور سوم: خزندگان
ـ دور چهارم: دوزیستان
ـ دور پنجم: ماهی‌ها
▪ کاربرد
این بازی را می‌توان در انشانویسی نیز انجام داد که افراد کلماتی را به دلخواه بگویند و بعد از تشکیل گروه افراد کلمات خود را کنار هم گذاشته و جمله با مطلبی را بیان کنند.
۱) بازی(۱)
ابتدا افراد را به ۵ گروه تقسیم کرده و آنها را به پشت و به صورت حلقه‌ای قرار می‌دهیم.
ـ گردنبند حیوانات را که در ۵ گروه دوزیستان، پرندگان، خزندگان، پستانداران، ماهی‌ها از قبل آماده کرده‌ایم بدون اینکه افراد ببینند به گردن آنها از پشت آویزان می‌کنیم.
ـ بهتر آن است که به صورت پراکنده حیوانات مختلف را به افراد بدهیم.
ـ افراد باید با اشاره و بدون گفتن کوچکترین سخنی یکدیگر را راهنمایی کرده تا از حیوانی که در پشت گردن آن آویزان است، مطلع شود و هم گروهی خود را پیدا بکند.
ـ بعد از تشکیل گروه‌ها افراد هر گروه باید درباره جانداری که در دست دارند بحث کنند، مثل این که این جاندار در کجا زندگی می‌کند، پوشش بدن آن از چیست و...
ـ هرگروه حیوانات خود را روی تکه مقوایی چسبانده و زیر هر حیوان توضیحات لازم را می‌نویسد.
ـ در پایان کار، سرگروه هر گروه درباره حیوانات توضیح می‌دهد و بقیه گروه‌ها می‌توانند سوالات خود را مطرح بکنند.
مثلاً اینکه چرا خفاش و نهنگ که به ظاهر پرنده و ماهی به نظر می‌رسند، جزء دسته پستانداران هستند.
۲) بازی(۲)
ـ ابتدا افراد را گروه‌بندی می‌کنیم و به هر یک از اعضای گروه یک تکه کاغذ می‌دهیم.
ـ هر فرد از گروه بدون آنکه بغل‌دستی آن متوجه شود، یک عدد سه رقمی با دورقمی را می‌نویسد.
ـ بعد افراد هر گروه به ترتیب برای دیگر اعضای گروه خود عدد مورد نظر را به طور غیرمستقیم راهنمایی می‌کند تا بقیه افراد گروه به صورت فردی عدد را که باتوجه به توضیحات حدس می‌زنند یا در ذهن خود نگه می‌دارند.
ـ بعد از اتمام کار اعضای هر گروه به ترتیب عدد خود را رو کرده تا دیگر اعضای گروه متوجه بشوند.
مثلاً عدد ۸۷۲ عددی هستم سه رقمی که یکانم کوچکترین عدد زوج می‌باشد و دهگانم فقط بر یک و خودش بخش‌پذیر است و صدگانم زوج است.
ـ ممکن است بعضی از افراد گروه عدد مورد نظر را درست حدس نزده باشند در نتیجه به آن فرد می‌گویند که اگر به این صورت توصیف می‌کردی ما متوجه آن عدد می‌شدیم.
ـ در پایان کار افراد اعداد خود را در هر گروه از بزرگ به کوچک نوشته و اعداد زوج و فرد را جدا می‌کنند.
ـ بزرگترین یا مشکل‌ترین عدد را در هر گروه معین کرده و سرگروه‌ها برای دیگر گروه‌ها توضیح می‌دهند تا گروه‌های دیگر با مشورت هم آن عدد را حدس بزنند. پس از پایان بازی افراد می‌توانند درباره سئوالات زیر باهم بحث کنند:
ـ کجای این برنامه برای گروه‌ها جالب و جذاب بود؟
ـ مشکلاتی که در توصیف و بیان عدد داشتند چه بود؟
ـ چگونه باید اعداد را توصیف کنند که زودتر به جواب درست برسند؟

   
  
فرحناز رنجوری ـ دبیر آموزش و پرورش

فهرست منابع:
۱ـ بازی‌های آموزشی، مقدم ـ مصطفی ـ ترکمان منوچهر ـ دفتر تحقیقات و برنامه‌ریزی‌ کتابهای درسی ۱۳۶۹
۲ـ روان‌شناسی بازی، مهجور ـ سیامک رضا ۱۳۸۰ 

 روزنامه اطلاعات

نظرات (0)

نقش بازي براي كودكان (از ديد گاه روانشناسان )

نقش بازی برای کودکان(روانشناسی بازی)-- تـــوصیه هایـــی بــــرای والــــدیــــن

نویسنده: سیدمحمدرضا موسوی زاهد - سه‌شنبه ۱٤ تیر ۱۳٩٠

1- به بازی کـــودکان اهمیت دهیم، زیرا زندگی آنها در بازی، شکل واقعی به خود می گیرد.
۲- تلاش کنیم تا بازیهای کودکان متناسب با فرهنگ و ارزشهای خانواده باشد.
۳- با دقت در تفکرات خلاق و پویایی کودکان در حال بازی می توانیم با چگونگی شخصیت آنها بیشتر آشنا شویم.
۴- در بازی کودکان دخالت نکنیم اما راهنما و کمک کننده خوبی باشیم.
۵- با همبازی شدن با کودکان راه دوستی ها را باز کنیم و راه پنهان کاری های دوره نوجوانی را ببندیم.

۶- کاری کنیم که بازی به صورت تجربه ای لذت بخش در ذهن کودک باقی بماند.
۷- بـــرای متوقف کردن بازی از امـــر و نهی استفاده نکنیم.
۸- با توجه به روحیه ی کنجکاو کودک، به گونه ای او را راهنمایی کنیم که به تفکر مثبت و اندیشه خلاق و سازنده دست یابد.
۹- مراقب باشیم که محیط بازی موجب آسیب جسمی، فکری و یا روانی نشود.
۱۰- در انتخاب نوع بازی، به سن ، جنس و توانایی های فرزندمان توجه کنیم.
۱۱- نوع و مدت زمان بازی فرزندمان را طوری کنترل کنیم که از فشارهای هیجانی و روحی بیش از حد دور باشد( به ویژه بازی های رایانه ای).
۱۲- بـــرای انتخاب الگوهای صحیح، زمینه مناسبی را برای بازی های تقلیدی کـــودکانمان فراهم نماییم.
۱۳- از محدود کـــردن کـــودک در هنگام بازی بپــرهیـــزیم.
۱۴- وسایل بازی را مناسب سن و رشد جسمی و ذهنی کودک تهیه کنیم
۱۵- آداب اجتماعی و چگونگی رفتار با دیگران را ضمن همبازی شدن با کودکان می توانیم به صورت غیرمستقیم به آنها بیاموزیم.
۱۶- به مطالب و نحوه ی بیان کودکان در بازی به خوبی توجه کنیم، زیرا احساسات و مشکلات زندگی واقعی آنها در بازی منعکس می شود.
۱۷- برای انتخاب همبازی های خوب، فرزندمان را غیر مستقیم راهنمایی کنیم، زیرا رفتارهای یک همبازی خود تأثیر بسیار مثبتی در آینده ی او خواهد داشت.
۱۸- اگر در حضور فرزندمان با وسایل موجود در خانه برای او اسباب بازی (ماشین ، عروسک و ...) بسازیم، ارتباط عاطفی میان ما و کودکانمان تقویت خواهد شد.
۱۹- برای تقویت حس همکاری و مسؤولیت پذیری فرزندمان با او توافق کنیم که پس از بازی، اسباب بازی های خود را جمع کرده و سرجایش بگذارد و گرنه دفعه بعد اجازه استفاده از آنها را نخواهد داشت.
۲۰- از فرزندمان بخواهیم که اجازه دهد تا همبازی هایش از اسباب بازی های او استفاده کنند، زیرا این کار موجب تقویت حس نوع دوستی و تسهیل در ارتباط با دیگران می شود.
۲۱- اسباب بازی گران قیمت ممکن است وسیله بازی مفیدی نباشد. هنگام خرید توجه داشته باشیم که اسباب بازی باید بتواند قدرت خلاقیت و سازندگی فرزندمان را رشد دهد. وسایل بازی جورکردنی، پازل ها، خمیربازی، گل رس و .... اسباب بازی های مناسبی به شمار می روند.
۲۲- اگر کودکان در هنگام بازی با هم اختلاف پیدا کردند اجازه بدهیم خودشان مشکل را حل کنند. در صورتی که اختلاف تشدید شود فقط آنها را از هم جدا کنیم و هرگز از یکی از طرفین ، جانبداری نکیم.
۲۳- در محیط های بازی گروهی مثل زمین بازی کودکان در پارک ها، اجازه دهیم بچه ها با هم دوست شوند و بازی کنند، از وارد شدن به محیط بازی کودکان بپرهیزیم.
۲۴- از همبازی شدن کودکان با افراد بزرگتر از خود به ویژه «نوجوانان و جوانان» اکیداً جلوگیری کنیم.
۲۵- کودکان همواره نیازمند بازی هستند، پس اسباب بازی های مناسب هر مکان را همراه خود داشته باشیم.
۲۶- کودکان باید به مجموعه ای از بازی های جسمی، اجتماعی، عاطفی و ذهنی بپردازند. هنگامی که فقط یکی از بازی ها را انجام می دهند(مثلاً بازی های رایانه ای) از رشد اجتماعی، جسمی و عاطفی محروم شده و احتمال بروز عصبانیت و پرخاشگری در آنها افزایش می یابد. آخــــر اینکـــه : « بــازی دنیای کــــودکان است، با دنیـــای کــــودکان بازی نکنید. »

 

ادامه نوشته

شيوه نامه ي تصحيح املا در تمامي مقاطع تحصيلي

شيوه‌نامه‌ي تصحيح املاي فارسي در تمامي مقاطع تحصيلي

الف - يك غلطي ها و نيم غلطي ها

 

عناوين غلط‌هاي املايي	نيم غلطي	يك غلطي	ملاحظات
الف- انتخاب نابه‌جا   انتخاب نابه‌جاي كلمه انتخاب بيش از يك شكل كلمه از قلم انداختن يك كلمه آوردن جانشين براي يك كلمه تغيير دادن كلمه		* * * * *	«سبر» به جاي «صبر» و «گل و خوار» به جاي «گل و خار» «سبر» و «صبر» با هم كلمه‌اي كه اهمّيّت و بار املايي دارد. كلمه‌اي كه اهمّيّت و بار املايي دارد. «غذا» به «قضا» تغيير يابد.
ب- حرف نادرست   شكل نادرست حرف  حرف اضافي يا حذف حرف دندانه‌ي اضافي يا حذف دندانه نقطه‌ي اضافي، كم يا نابه‌جا سركج اضافي يا حذف سركج كرسي نادرست همزه حرف كشيده‌ي نادرست ياي ميانجي اضافي يا حذف آن تغيير دادن حرف (به تبع واج) تغيير ندادن حرف (به تبعيت از عربي) تغيير دادن شكل حرف شكسته نوشتن حرف	* * * * * * * * * * * *		«باـغ» به جاي «باغ» و…  «بيانداخت» به جاي «بينداخت»، «علاقمند» به جاي «علاقه‌مند» «بسـبي» به جاي «بسي»، «  صبحانه » به جاي صبحانه» «ياور» به جاي «باور»، «جنان» به جاي «چنان»، «تفت» به جاي «نفت» «عسگر» به جاي ««عسكر»، «جنكاور» به جاي «جنگاور» «مأثر» به جاي «مؤثّر»  « » به جاي «سخن» «خانه‌ي‌دار» به جاي «خانه‌دار»، «خانه احمد» به جاي «خانه‌ي احمد» «پمبه» به جاي «پنبه» «اسمعيل» به جاي«اسماعيل» «شست» به معني عدد 60 به جاي «شصت» و…  « » به جاي «براي»
پ- نشانه‌ي نادرست نشانه‌ي اضافي، كم يا نابه‌جا	*		«گلاّب» به جاي «گلاب»، «مي‌ايد» به جاي «مي‌آيد» و «متكا» به جاي «متّكا» و…
ت- انفصال نادرست انفصال «به» از فعل انفصال «كلمات تركيبي» (منظور كلماتي است كه در هيچ يك از كتاب‌هاي درسي موجود به شكل جدا ديده نشده‌اند)	* *		«به رفت» به جاي«برفت» «به  داشت» به جاي«بهداشت»
ث - كلمه‌ي نادرست(فاقد ارزش املايي) كلمه‌ي اضافي كلمه‌ي محذوف جانشين كردن كلمه‌ي ديگر تغيير دادن كلمه تكرار كردن كلمه (اگر كلمه‌ي مكرّر صحيح باشد، بار اوّل غلط محسوب نمي‌شود ولي براي بار دوم و بيش‌تر در كلّ املا يك غلط محسوب مي‌شود)	* * * * *		اضافه شدن مثلاً «مداد» به متن املا مثلاً «خويش» به جاي «خود» و ... مثلاً «پارسال» به جاي «پارسا» و برعكس (غلط سمعي)«دوست» و « دوست» باهم حذف شدن مثلاً «مداد»از متن املا

 

ب - موارد دو املايي

 

عناوين دو املايي	مصوبه	گونه ي ديگر	دو املايي
الف- اتّصال و انفصال اتصال و انفصال «است، اند» اتصا ل و انفصال پيشوند «به» اتصا ل و انفصال «بي» اتصا ل و انفصال «تر»، «ترين» اتصا ل و انفصال «چه» اتصا ل و انفصال «كلمات تركيبي» اتصا ل و انفصال «كه» اتصا ل و انفصال «ها» اتصا ل و انفصال «هم» اتصا ل و انفصال «به، مي»	«معلم است، معلم‌اند» «به نام»، «به‌خصوص» «بي‌علاقه» «بزرگ‌تر» «چه‌قدر» «فرهنگ‌سرا» «چنان‌كه» «كتاب‌ها» «هم‌كلاس»  «به خانه مي‌رود»	«معلمست، معلمند» «بنام»، «بخصوص» «بيعلاقه» «بزرگتر» «چقدر» «فرهنگسرا» «چنانكه» «كتابها» «همكلاس»  «بخانه ميرود»	هر دو صحيح است هر دو صحيح است هر دو صحيح است هر دو صحيح است هر دو صحيح است هر دو صحيح است هر دو صحيح است هر دو صحيح است هر دو صحيح است  هر دو صحيح است
ب- تغيير تغيير واج	خانه‌ي علي املاي فارسي، دانايي	خانهعلي املاء فارسي، دانائي	هر دو صحيح است هر دو صحيح است
پ- حذف و اضافه «رعايت نشانه‌گذاري»	«داناست، نيكوست» و… «داود ، جست و جو » و… «گفت: مي آيم» و…	«دانا است، نيكو است» و… «داوود ، جستجو » و… «گفت مي آيم» و…	هر دو صحيح است هر دو صحيح است هر دو صحيح است

چند تذكّر:

1- هر مورد غلط در كلّ املا هر كلمه، تنها يك بار گرفته مي‌شود. مثلاً اگر صبر را سه بار سبر بنويسد يك بار غلط گرفته مي‌شود.

 2- موارد دو املايي عمدتاً كلماتي است كه در كتاب‌هاي درسي- و نه كتاب‌هاي غيردرسي- به دو شكل ديده مي‌شوند و قرار است همه‌ي آن‌ها در آينده، شيوه‌ي املايي واحدي داشته باشند؛ بنابراين، كاربرد بخش دواملايي دائمي نيست.

3- در موارد كم يا زياد گذاشتن نقطه و دندانه در كلّ املا دو بار محاسبه خواهد شد.

 4- درباره ي تشديد وسركج در كلّ املا تنها دوبار محاسبه خواهد شد.

آزمونهاي عملكردي و طراحي آن

مصاحبه ای در مورد آزمونهای عملکردی

نویسنده: سیدمحمدرضا موسوی زاهد - شنبه ٦ فروردین ۱۳٩٠

خبرگزاری ایمنا: کارشناس مسئول ارزشیابی تحصیلی آموزش و پرورش استان اصفهان گفت: آزمونهای عملکردی می توانند اطلاعات لازم را از میزان تحقق اهداف مهارتی، عمق یادگیری و میزان درک و فهم دانش آموزان تا سطح کاربرد در عمل، به معلم ارائه دهند.

به گزارش ایمنا، بر اساس آخرین استانداردهای جهانی، ارزشیابی باید با هدف آموزش و یادگیری تناسب داشته باشد. به عبارت دیگر نمی توان برای یادگیری هدف خاصی منظور نمود ولی برای ارزشیابی آن هدف، از آزمون و سنجش نامناسب استفاده کرد.

امروزه در مجامع بین المللی برای ارزشیابی اهمیت زیادی قائل هستند و مطلوب ارزشیابی را موفقیت آن در سنجش و ارزشیابی از دانایی، توانایی و شخصیت دانش آموز می دانند و این نکته بسیار نزدیک به این سخن حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظّم انقلاب اسلامی است که می فرمایند: "ما می خواهیم کسی که از آموزش و پرورش خارج می شود دارای برجستگی های علمی، عقلی و اخلاقی باشد".

سردرگمی بسیاری از والدین و معلمان در شناسایی ارزشیابی صحیح باعث شد تا به سراغ سید محمدرضا موسوی زاهد، کارشناس مسئول ارزشیابی تحصیلی آموزش و پرورش استان اصفهان برویم و درباره این موضوع با او مصلاحبه ای داشته باشیم.

*برای طراحی و به کارگیری آزمونها در آموزش و پرورش چه تقسیم بندی مناسبی وجود دارد؟

زمانی که ارزشیابی ما برای سنجش هدفهایی است که به دانستن درباره ی امور مربوط می شود، به عبارت دیگر سطح دانشی مد نظر باشد، بهترین نوع آزمون، آزمونهای مدادی کاغذی است که در آن مفاهیم مختلف با تعداد سوال بیشتری سنجیده شود؛ و زمانی که برای سنجش و ارزشیابی از هدفهایی وارد عمل می شویم که به نحوه ی عمل یا کاری مربوط می شود آزمونهای عملکردی بهترین پاسخ را ارائه خواهند داد. ملاک در آزمونهای عملکردی، میزان موفقیت دانش آموز در به کار بردن دانسته های خود می باشد.

*علت توجه به سنجش واقعی در سالهای اخیر چیست؟

عدم توانایی آزمونهای سنتی در سنجش و ارزشیابی مهارتها، عادتهای کاری، نگرشهای اجتماعی، علاقه ها و سازگاری، منجر به معرفی روشهایی مناسب گردید که بتواند دانش آموز را در مهارتهای مذکور محک بزند که یکی از بهترین این روشها آزمونهای عملکردی می باشد.

*چرا در ارزشیابی توصیفی بر آزمونهای عملکردی تاکید بیشتری می شود؟

1.سنجش مهمی از اهداف و انتظارات آموزشی در حیطه ی مهارتها قرار دارد لذا آزمون مناسب خود را می طلبد.

2.در تعریف نوین جهانی یادگیری، کسب بهینه مهارت و به کار بردن شناختها تلقی می شود که فاصله ی معنا داری با حافظه مداری دارد.

3.در آموزش و پرورش جهانی، تنها، دانستن مطالب درسی کفایت نمی کند بلکه مهم، توانستن و به کار بردن معلومات بوده که مکمل دانستن می باشد.

4.آزمونهای مدادی کاغذی در بررسی و ارزیابی مهارتهای دانش آموزان به درستی عمل نمی کند.

5.کاربرد و مهارتهای فراگیران نشان از عمق یادگیری آنان دارد.

6.آزمونهای عملکردی اگر به شیوه ی صحیح طراحی شوند می توانند اطلاعات لازم را از میزان تحقق اهداف مهارتی، عمق یادگیری و میزان درک و فهم دانش آموزان تا سطح کاربرد در عمل به معلم ارائه دهند.

*آزمون عملکردی در آموزش و پرورش چه تعریفی دارد؟

آزمون عملکردی ارزشیابی خاصی است که از طریق آن دانش آموز با اجرای فعالیتی، اثری را تولید می کند و یا به طور عملی نشان می دهند که به چه میزان مهارتی را کسب نموده اند.

*آزمونهای عملکردی چه ویژگیهای اساسی دارند؟

تاکید بر کاربست دانش در محیطهای واقعی و یا شبه واقعی، تاکید بر سنجش مستقیم یادگیری، استفاده از وسایل واقعی و تشویق به تفکر باز از ویژگیهای اساسی آزمونهای عملکردی می باشد.

* آزمونهای عملکردی چند نوع دارد؟

 آزمونهای عملکردی از نظر زمان به دو نوع کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شوند. از لحاظ ساختاری آزمونهای عملکردی دارای 4نوع مختلف اند:

1. آزمون عملکردی کتبی: تاکید این نوع آزمون بر کاربست دانش و مهارت در موقعیت های عملی و یا شبیه سازی شده با موقعیتهای عملی می باشد مانند ارائه یک گزارش یا رسم یک نقشه.

2. آزمون عملکردی شناسایی: این نوع از آزمونهای عملکردی بر سنجش توانایی دانش آموزان در تشخیص ویژگیها، محاسن، معایب و موارد استفاده امور تاکید دارد مانند شناسایی رودها و کوه ها روی یک نقشه.

3. آزمون عملکردی نمونه کار: به آزمونی گفته می شود که در آن از فراگیر خواسته می شود اعمالی را انجام دهد که معرف عملکرد واقعی مطلب مورد سنجش باشد مانند ساختن یک مکعب به ابعاد مختلف.

4. آخرین نوع آزمون عملکردی، آزمون عملکردی در موقعیتهای شبیه سازی شده می باشد. در این نوع از آزمونها دانش آموز اعمالی را که انجام آن در موقعیتهای واقعی ضروری هستند در یک موقعیت مصنوعی یا شبیه سازی شده انجام می دهد مانند پست نمودن یک نامه یا ایفای نقش در یک درس.

*چگونه یک آزمون عملکردی طراحی می شود؟

طراحی صحیح یک آزمون عملکردی توسط معلم، باید دارای مراحل زیر باشد:

1. تعریف هدف آموزشی مورد نظر برای سنجیدن؛ در زمینه هدف معلم باید به این نکات توجه داشته باشد که اولا دانش پیش نیاز هدف را مشخص کرده باشد، ثانیا هدف مورد نظر در حوزه ی کاربرد و مهارت باشد .

2. فعالیت متناسب با هدف مذکور مشخص شود.

3. مواد و وسایلی که برای اجرای آزمون لازم است تعیین گردد.

4. روش ارزشیابی از نتیجه و فرایند مشخص شود.

*چه روشهایی برای ارزشیابی یک آزمون عملکردی وجود دارد؟

به سه روش می توان آزمون عملکردی را ارزشیابی نمود که انتخاب این روشها به نوع کار و هدفی که معلم در نظر دارد بستگی پیدا می کند. روش اول براساس میزان تحقق انتظارات آموزشی یا هدف آموزشی است. روش دوم، بر اساس ویژگیهای محصول نهایی فعالیت یادگیری و روش سوم بر اساس فرایند انجام فعالیت یادگیری می باشد.

همچنین در اینجا یادآور می شوم که نمونه هایی از آزمون عملکردی طراحی شده، در وبلاگ کارشناسی به آدرس http://isedor.persianblog.ir وجود دارد که معلمان و والدین محترم می توانند از طریق موتور جستجوی موجود در وبلاگ به آنها دسترسی پیدا نموده و از آنها استفاده کنند.

*وظایف معلمان در ارتباط با آزمونهای عملکردی چیست؟

با مفهوم واقعی آزمونهای عملکردی آشنایی لازم را به دست آورند، به شیوه ی طراحی صحیح آزمونهای عملکردی تسلط و اشراف پیدا کنند، آزمونهایی را که برای سنجیدن مطالب خاصی طراحی میکنند با هدف آموزشی و یادگیری تناسب داشته باشد و در ارزشیابی از دانش آموزان، تنها به آزمونهای مدادی کاغذی اکتفا نکنند.

*وظایف والدین در قبال آزمونهای عملکردی چیست؟

هماهنگی با معلم در راستای استفاده بهینه از نتایج آزمونهای عملکردی، پرهیز از برداشتهای کلیشه ای از آزمونهای عملکردی و اجتناب از خرید کتابهایی که به غلط نشاندهنده ی این آزمونها می باشند از مسائلی است که والدین باید به آنها توجه داشته باشند.

نظرات (1)

مشكلات ميان معلم و دانش آموز

مشکلات میان معلم ودانش اموز

همه ما در هر سن و سالی که باشیم، هیچ‌گاه خاطره‌های خوشی را که از معلم‌های خوبمان در دوران تحصیل داشته‌ایم از یاد نمی‌بریم. در واقع همین‌قدر که این خاطره‌ها برای ما شیرین و به یادماندنی هستند، تأثیراتی هم که از خود به جای می‌گذارند قابل توجه و ماندگارند. بنابراینرابطه بین دانش‌آموز و معلم یکی از بهترین ارتباطاتی است که ما در طول زندگی خود تجربه خواهیم کرد

گاهی کودک شما معلمش را دوست ندارد و گاهی به نظر می رسد معلم، زیاد از کودک شما خوشش نمی‌آید. از آنجا که همه شکل و همه نوع معلمی وجود دارد، ممکن است در طول مدت تحصیل فرزند شما معلمی پیدا شود که زیاد با کودک شما جور درنیاید. شما به عنوان والدین خوب، باید قبل از این که در مسئله به طور مستقیم دخالت کنید، دریابید که واقعیت چیست و حق با کیست. اغلب، قضیه بدین صورت حل و فصل می شود که بعد از چند هفته حساسیت ها از بین می روند و کودک، به تدریج خودش را با شخصیت و خصوصیات معلم وفق می‌دهد.

چه کودک شما معلمش را دوست داشته باشد و چه نداشته باشدوظیفه شماست که به کودک کمک کنید تا در مدرسه به بهترین نحو عمل کند و وظایفش را درست و بی‌عیب و نقص به انجام برساند. احساس منفی او درباره‌ی معلم، نباید تاثیری در درس و تکالیف مدرسه‌ای او داشته باشد. شما نمی‌توانید یک کودک را مجبور کنید کسی را دوست داشته باشد، ولی می‌توانید رفتاری را به او بیاموزید که به او کمک کند با احساساتش طوری کنار بیاید که باعث بهبود مناسبات او با معلمش شود.

 *بین واقعیات و تصورات، تفاوت بگذارید.

 آیا واقعا مسئله‌ای وجود دارد؟ به جز در مواردی که مسایل، بسیار جدی و فوری به نظر می‌رسند، ما پیشنهاد می‌کنیم در ابتدا فقط به حرف های کودک گوش کنید بی‌آن که واکنش یا توجه خاصی به آن مسئله نشان دهید.

  **در آغاز اظهارات منفی کودک را نادیده بگیرید. مطالبی را که کودک در ابتدای سال تحصیلی درباره‌ی معلمش به عنوان نارضایتی بیان می‌کند، نادیده بگیرید و به روی خود نیاورید. ممکن است کودک فقط از دوستانش شنیده باشد که این معلم «بداخلاق» یا «خیلی از آدم کار می‌کشد.» به او اطمینان بدهید که همه‌چیز درست خواهد شد و او معلم جدیدش را دوست خواهد داشت. برای مثال، به او یادآوری کنید که در ابتدای سال گذشته هم او معلمش را دوست نداشت، ولی آخر سال به سختی از او جدا شد. به او بگویید قبل از این که درباره‌ی معلمش قضاوت کند، بگذارد معلم خودش را نشان دهد.

  **ببینید آیا مسایل کودک، واقعی و با اهمیت هستند؟ اگر شکایت‌های کودک ادامه یافت، تحقیق کنید آیا این مشکلات حقیقت دارند؟ آیا اطلاعاتی که کودک می‌دهد دست اول است یا این که مثلا با جمله‌ی «علی می‌گفت که ...» شروع می‌شوند؟ آیا حقایقی وجود دارند که نشان می‌دهند واقعا در کلاس، مشکلی وجود دارد یا نه؟

  *با کودکتان صحبت کنید.

 به کودک فرصت بدهید تا با شما درباره‌ی احساسش نسبت به معلمش و این که چه مشکلاتی با او دارد، صحبت کند. با دقت و حوصله حرف‌هایش را بشنویید و با صراحت و به محکمی به کودک بگویید که باید با این معلم سازگاری کند، چون در زندگی آینده‌اش با مردمی برخورد خواهد کرد که شاید آن‌ها را دوست نداشته باشد، ولی مجبور است با آن‌ها کار کند.

  * رفتارهای خوشایندی را برای برخورد با معلم‌ها به کودکتان بیاموزید.

 به کودک آموزش دهید چگونه دانش‌آموزی مورد توجه و دوست داشتنی باشد.

 **به او بیاموزید که به سخنان معلمش گوش کند. همه‌ی معلم‌ها دوست دارند دانش‌آموزان به درس گوش کنند. اگر کودک شما در خانه زیاد به گوش‌کردن علاقه‌ای ندارد احتمالا در مدرسه هم همین‌طور است. با تمرین‌های مداوم، مهارت‌های گوش‌کردن را به او بیاموزید.

چیزی به کودک بگویید و از او بخواهید آنچه به او گفته‌اید را تکرار کند.

به او نشان دهید که چگونه می‌تواند با نگاه کردن به معلم، نشان دهد که گوش می‌کند و نتیجه این‌کار را در توجه معلم به رفتار و حرف‌هایش ببیند.

 **به کودکتان بیاموزید که از دستورات معلمش اطاعت کند. اطاعت از دستورات، یکی از مهم ترین روش هایی است که هر دانش‌آموزی باید بیاموزد. اگر دانش آموز از دستورالعمل های معلم تبعیت نکند، هیچ گاه نمی‌تواند در کلاس نقش خوبی را ایفا کند. پیروی از دستورات ساده را با او تمرین کنید. برای این منظور، می توانید از بازی‌های ساده استفاده کنید. وقتی در مواقع دیگر از کودک کاری می‌خواهید یا به او فرمانی می‌دهید، از او بخواهید دستور را برای شما تکرار کند تا اطمینان یابید که آن را فهمیده است.

 **.به کودک بیاموزید تکالیفش را تمیز و مرتب انجام دهد. نظم و ترتیب و تمیزی تکالیف شب، به معلم نشان می‌دهد که کودک هم کار او را به همین صورت ارزیابی می‌کند و بنابراین سعی می‌کند خودش هم مرتب باشد! به‌علاوه، آموزگار راحت‌تر و با رغبت بیشتری تکالیف کودک را ورق خواهد زد و کنترل خواهد کرد.

 ** به کودک بیاموزید مودب و خوش برخورد باشد.

همه‌ی افراد دوست دارند که مورد احترام قرار گیرند و دیگران به آنها ارج بگذارند. معلم‌ها هم از این قاعده مستثنی نیستند. به کودکتان مودب بودن را بیاموزید و ترتیبی بدهید که جملات تشکرآمیزی مثل «متشکرم» و «لطفا» را رکن اساسی صحبت‌هایش با معلم قرار دهد و همیشه لبخند بزند.

 *با آموزگار صحبت کنید.

اگر مشکل حل نشد، از معلم وقت بگیرید که با او صحبت کنید. قبل از این که به شکل اعتراض‌آمیز خودتان را وارد جریان کنید، به یاد داشته باشید که یک جانبه قضاوت نکنید. هدف شما این است که اگر مشکلی وجود دارد از آن آگاه شوید و جزییات آن را بفهمید و راه حلی برای آن ها بیابید. از قبل با معلم قرار بگذارید. بی هنگام و ناگهانی سراغ او نروید و به او احترام بگذارید.

 ** با سیاست رفتار کنید و حمله نکنید اگر سیاست‌مدار باشید و درک خوبی از نحوه ی برخورد و روش معلم داشته باشید، موفق‌تر خواهید بود. به معلم بگویید برداشت شما این است که‌ کودکتان فکر می‌کند معلمش از او خوشش نمی آید و یا احساسات کودک درباره ی معلمش بر روی وضعیت تحصیلی او اثر گذاشته است. اگر معلم مسئله ی خاصی را مطرح کرد به گفت‌وشنود بپردازید تا به نتیجه برسید که چگونه می‌توانید به حل و فصل آن مسئله بپردازید و از او بخواهید که برای از میان بردن آن مشکل از کمک شما استفاده کند.

 **بر روی نکات مثبت تکیه کنید. به آموزگار، نقاط قوت و علایق فرزندتان را بگویید. هم چنین، او را از نقاط ضعف کودک نیز آگاه سازید. هر چه معلم درباره شاگردش بیشتر بداند، بهتر و درست تر می تواند با مشکلاتی که پیش می آیند، روبرو شود و با دانش آموز برخورد بهتری خواهد داشت. به همین ترتیب، هر چه شما اطلاعات بیشتری در مورد معلم داشته باشید، بهتر می توانید به کودکتان کمک کنید که او را درک کند.

هنگام گفتگو با معلم فرزندتان باید هدف و نگرش ما جمع‌آوری اطلاعات و تفکر در مورد مشکل باشد، نه یورش به کلاس معلم و ارائه راه‌حل. ما بیشتر مرتکب این سه اشتباه می‌شویم:

1-    اشتباه اول: به معلم می‌گوییم چکاری انجام دهد. هنگامی که می‌گوییم: " می‌خواهم فرزندم از این کلاس بیرون رود "،  در واقع به معلم می‌گوییم: "  تو به اندازه‌ای تبحر نداری که بدانی چه‌کار انجام دهی و من باید به تو کمک کنم."

2-    اشتباه دوم: با تهدید وارد مدرسه می‌شویم. بیان این جمله که "اگر به نتیجه نرسم نزد مدیر می‌روم" مشکل را وخیم‌تر می‌کند.

3-    اشتباه سوم: لشکری از والدین هم‌فکر را برای یورش به سوی معلم گردآوری می‌کنیم. هرگونه پیروزی در چنین شرایطی، کوتاه مدت است زیرا معلم از خود دفاع خواهد کرد. راه بهتر این است که بگوییم: " من تنها کسی نیستم که از این مشکل نگران هستم. دیگران نیز این مشکل را دارند. اما من تنها کس هستم که برای صحبت، نزد شما آمده‌ام.".

تمامی این روش‌ها، اشتباهات جدی هستند. ممکن است با یک مشکل وارد مدرسه شویم، اما هنگامی که آنجا را ترک می‌کنیم یک مشکل و یک دشمن داریم.

 جلسه ایده‌آل صحبت کردن با معلم :

به جای شروع کردن با آنچه اشتباه است.....

1-    با توصیف آنچه درست است، آغاز کنید.

معلم: از سوال‌های متفکرانه علی لذت می‌برم.

والد: علی درسی که درباره موشک ها دادید را دوست داشت.(به جای تاکید بر آنچه کودک انجام نداده است......)

2-    آنچه لازم است کودک انجام دهد را توصیف کنید.

معلم: علی لازم است تکالیف هفته ای که مریض بود را تکمیل کند.

والد: فکر می‌کنم احساس می‌کند از پا درآمده. شاید بتواند با کمی کمک اضافه عقب‌ماندگی‌اش را جبران کند. ( به جای امتناع از دادن اطلاعات....)

3-    اطلاعات مفید را مطرح کنید.

والد: او عادت داشت، وقتی به خانه می‌آمد در کوچه بازی کند. حالا فقط جلوی تلویزیون می‌نشیند.

معلم: می‌بینم تازگی در کلاس خیلی خمیازه می‌کشد.

(به جای نصیحت یکدیگر...)

4-    آنچه در خانه و مدرسه موثر است را توصیف کنید.

والد: از وقتی مریض شده است، به نظر می‌آید که اگر بعد از هر یک ربع یا بیست دقیقه یک تنفس کوتاه داشته باشد، بهتر کار می‌کند.

معلم: متوجه شده‌ام که بعد از زنگ تفریح انرژی بیشتری دارد(به جای ناامید شدن از کودک...). 

 5-    طرحی را با هم اجرا کنید.

معلم: از یکی از شاگردانم می‌خواهم که به علی در انجام تکالیف عقب مانده‌اش کمک کند و مواظبت می‌کنم که وقت استراحت بیشتری داشته باشد.

والد: و من کاری می‌کنم که او کمتر تلویزیون تماشا کند و مقداری هوای تازه تنفس کرده و ورزش کند(به جای خاتمه دادن به گفتگو با نکته‌ای منفی ....)

 6-    گفتگو را با اظهار نظر مثبتی که بتوان برای کودک تکرار کرد به پایان ببرید.

معلم: به علی بگویید من اطمینان دارم که او می‌تواند تمام تکالیفش را کامل کند. همچنین به او بگویید از بودن او در کلاسم لذت می‌برم.

والد: به او می‌گویم. می‌دانم از شنیدنش خوشحال خواهد شد (به جای فراموش کردن طرح بعد از گفت‌و‌گو...).

 7-    طرح را پیگیری کنید.

معلم: سینا دارد به علی کمک می‌کند و او تقریبا به بقیه کلاس رسیده است. همچنین تازگی به نظر می‌آید انرژی بیشتری دارد.

والد: همسرم دویدن را شروع کرده و علی هم به او ملحق شده است.

*به عنوان آخرین راه‌حل، با مسئولان مدرسه گفتگو کنید اگر مشکل حل نشد و یا اگر معتقدید با یک معضل روبرو هستید که به مشکلات جدی شخصیتی معلم مربوط هست، قرار ملاقاتی با یکی از مسئولان مدرسه بگذارید تا درباره‌ی آن به گفتگو بنشینید.

منبع:

چگونه با کودکم رفتار کنم؟؛ دکتر سهامی

چگونه بگوییم تا بچه‌ها یاد بگیرند؛ آدل فاستر و الین مازلیش؛ سهیلا ابوالهدی

تربیت کودک با عشق و منطق؛ جیم فی و فوستر کلاین؛ سمیه موحدی فرد

نظرات (1)

نكاتي مهم درباره ي ارزشيابي وطراحي سوال براي آموزگاران

نکاتی مهم درباره ی ارزشیابی

نکاتی مهم درباره ارزشیابی ۱- ارزشیابی، یکی از ارکان هر برنامه آموزشی است. ۲- ارزشیابی، به طور اخص نظارت اندازه گیری کیفیت، کمیت و نوع
تغییرات حاصل شده در رفتار دانش آموزان است. ۳- ارزشیابی، آگاهی از میزان کارآیی و کارآمدی به طور اعم عوامل مؤثر در
آموزش و پرورش است. ۴- ارزشیابی، تنها به امتحانات پایانی محدود نمی شود. ۵- ارزشیابی وسیله ای کارآمد و بی بدیل است
برای هدایت مستمر یادگیری دانش آموزان.

---

۶- ارزشیابی برای برنامه ریزی، تدریس و تصمیم گیری، امری ضروری و پایه ای است. ۷- ارزشیابی مطلوب، مستقیماً در

بهبود یادگیری دانش آموزان مؤثر است. ۸- دانش آموزان نیز از طریق ارزشیابی به نقاط ضعف و قوت خود پی می برند. ۹-

ارزشیابی مستمر، باعث مرور و باز تولید مطالب آموخته شده توسط دانش آموزان می شود.

---

10- ارزشیابی مستمر، نظارت گام به گام بر تحقق هدف های رفتاری است. ۱۱- معلم از طریق ارزشیابی روش تدریس و طرح

درس خود را ارزیابی می کند. ۱۲- امتحان وسیله ای است مناسب برای تفهیم هدف های درسی به دانش آموزان. ۱۳- نتایج

امتحانات موجب شناخت تفاوت های فردی دانش آموزان می شود. ۱۴- امتحان نباید وسیله تهدید امنیت روانی دانش آموزان شود.

۱۵- ارزشیابی دانش آموزان، نباید تحت تأثیر قضاوت شخصی و حالات عاطفی معلم قرار گیرد. ۱۶- در جریان ارزشیابی باید

سعی کرد فضای روانی مناسب و خالی از اضطراب برای بچه ها فراهم کرد. ۱۷- سؤال های امتحانی باید با محتوای مواد آموزشی

سازگار باشند. ۱۸- سؤال های امتحانی را باید از مطالب مهم تر محتوای آموزشی که بر یادگیری آنها تأکید شده است، طرح کرد.

۱۹- سؤال های امتحانی باید توانایی دانش آموزان را در سطوح مختلف یادگیری بسنجند. ۲۰- سؤال های امتحانی باید معرف

واقعی هدف های آموزش درس مورد نظر باشند(سنجش کارآمد). ۲۱- خطای اندازه گیری آزمون باید کم باشد تا باعث اعتبار آن

شود. ۲۲- هدف نهایی از انجام امتحان، بهبود کیفیت یادگیری است. ۲۳- در طراحی سؤال های امتحانی از جدول دو بعدی (هدف

های رفتاری- فهرست محتوا) استفاده شود. ۲۴- با توجه به برآیند یادگیری، از انواع ابزار آزمون استفاده شود. ۲۵- متن سؤال

های امتحانی با بیانی ساده و روشن و دور از ابهام نوشته شود. ۲۶- از طرح پرسش های چند پهلو و گمراه کننده جداً اجتناب

کنید. ۲۷- متن سؤال ها را به صورت جملات مثبت بنویسید. ۲۸- سؤال های امتحانی را عیناً مانند سؤال های کتاب و به صورت

کلیشه ای ننویسید. ۲۹- از دادن حق انتخاب به دانش آموزان برای این که از میان سؤال ها چند سؤال را انتخاب کنند و پاسخ

دهند، خودداری کنید. ۳۰- هر سؤال امتحانی باید مستقل از سؤال های دیگر باشد. ۳۱- سؤال های امتحانی را از ساده به مشکل

بنویسید. ۳۲- اگر امتحان دارای سؤال های متنوع است، آنها را گروه بندی کنید و سؤال های هر گروه را به دنبال هم بنویسید.

۳۳- سؤال های کتبی را طوری بنویسید که به آسانی خوانده شوند. ۳۴- سؤال ها را با فاصله مناسب بنویسید. ۳۵- سؤال های

انشایی را در ورقه ها یا جزوه جداگانه و سؤال های عینی را نیز در ورقه جداگانه بنویسید و در امتحان ابتدا سؤال های عینی را به دانش آموزان بدهید، بعد سؤال های انشایی را. ۳۶- ایجاد شرایط فیزیکی و عاطفی مناسب در جلسه امتحان ضروری است.

۳۷- فضای امتحان باید خالی از عوامل برهم زننده تمرکز حواس دانش آموزان باشد. ۳۸- در جلسات امتحانی با فردفرد دانش

آموزان رابطه ای دوستانه و محبت آمیز برقرار کنید. ۳۹- دانش آموزان را در مورد نحوه امتحان راهنمایی کنید. ۴۰- ورقه های

امتحانی را به صورت ناشناخته تصحیح کنید. ۴۱- در تصحیح اوراق امتحانی ابتدا سؤال اول را در تمام اوراق تصحیح کنید.

سپس سؤال دوم را و بعد سوم و به همین ترتیب تا آخر. ۴۲- محتوای سؤال های امتحان را از آنچه تدریس شده است، استخراج

کنید. ۴۳- سعی شود سؤال های امتحانی پایایی و ثبات داشته باشد. ۴۴- سؤال های مرحله ای را طوری طرح کنید که دانش

آموزان بتوانند در یک جلسه درس به آنها پاسخ دهند و دنباله امتحان به زنگ تفریح نکشد که باعث حواس پرتی دانش آموزان

شود. ۴۵- ارزشیابی را جزئی از فرایند آموزش بدانید نه به عنوان نقطه پایانی تدریس. ۴۶- راهبردهای آموزش و ابزار

ارزشیابی، باید با هم سازگاری داشته باشند. ۴۷- سؤال های امتحانی طوری طرح نشوند که فقط محفوظات دانش آموزان را

بسنجند. ۴۸- از طرح سؤال های بسیار سخت و بسیار آسان خودداری شود. ۴۹- ارزشیابی نباید جای هدف های آموزش را بگیرد

و به عنوان هدف مطرح شود. ۵۰- ارزشیابی و امتحان را همانند سایر فعالیت های آموزشی بدانیم. ۵۱- ارزشیابی تنها برای

صدور جواز عبور شاگرد از یک پایه به پایه دیگر نیست. ۵۲- ارزشیابی باید وسیله پیش بینی باشد، یعنی نشان دهد که شاگرد در

چه زمینه ای می تواند به موفقیت برسد. ۵۳- ارزشیابی را نباید صرفاً به منظور نمره دادن و مقایسه دانش آموزان و تعیین افراد

قوی و ضعیف به کار برد. ۵۴- در ارزشیابی به نتیجه عملکرد شاگردان در پاسخ به سؤال های مطرح شده اکتفا نکنید. ۵۵- در

ارزشیابی، خود را محدود به انواع تست های کتبی و شفاهی نکنید. ۵۶- ارزشیابی تدریجی و تراکمی، باید به طور غیرمستقیم و

بدون اعلام قبلی صورت گیرد. ۵۷- ایجاد محیط رعب و وحشت برای امتحان، دانش آموزان مضطرب را مضطرب تر می سازد.

۵۸- انتظارات خود را از دانش آموزان در مورد امتحانات مشخص کنید. ۵۹- تأکید بیش از حد بر ارزش نمره بالا و منوط کردن

ارزشمندی کودک به نتایج امتحانات وی، باعث بالا رفتن اضطراب در بچه ها می شود. ۶۰- نمره دادن فقط جزئی از فرایند

ارزشیابی است. ۶۱- ارزشیابی باید بلافاصله پس از تعیین هدف های آموزشی معلوم شود. ۶۲- سؤال ها باید واضح و روشن

طرح شوند و زیاد طولانی نباشند. ۶۳- امتحانات نباید بر تمام ضوابط و موازین آموزشگاه حکومت کند. ۶۴- هدف از ارزشیابی و

امتحان، شناختن و شناساندن است. ۶۵- نسبت به امتحان نگرش مثبت ایجاد کنید. ۶۶- موفق نشدن در امتحانات را نمی توان فقط

به خود دانش آموز و فعالیت های او نسبت داد. ۶۷- شیوه پرسش خود را از مطالب تدریس شده، برای دانش آموزان مشخص

کنید. ۶۸- جلسات امتحانی را با کلام زیبا و آرام بخش الهی شروع کنید. ۶۹- عدم موفقیت دانش آموزان را در امتحان، دال بر بدی

شخصیت آنها ندانید. ۷۰- سؤال های امتحانی را با عنایت به هدف های رفتاری، طراحی کنید. ۷۱- هیچ یک از آزمون ها به

تنهایی ارزشیابی دقیقی از فرایند یادگیری و پیشرفت تحصیلی به حساب نمی آید. ۷۲- ارزشیابی خود را به یک نوع وسیله

سنجش محدود نسازید. ۷۳- در هر امتحان عدالت را حاکم کنید و شرایط یکسان برای همه به وجود آورید. ۷۴- اگر ارزشیابی به

نحو شایسته انجام نگیرد، اثر منفی بر یادگیری می گذارد. ۷۵- آموزش و ارزشیابی باید هدف های یکسانی را دنبال کنند. ۷۶-

هدف از امتحان، غافلگیر کردن دانش آموز نیست. ۷۷- یکی از ویژگی های ارزشیابی مطلوب، کارآمد بودن آن است. ۷۸- تعداد

سؤال های مربوط به یک هدف و یک محتوا باید متناسب با اهمیت آنها باشد. ۷۹- یک آزمون باید قدرت تشخیص داشته باشد. ۸۰-

در اجرای امتحان، نباید به «سرعت در پاسخ دادن» اهمیت زیادی داد. ۸۱- استفاده از چهار یا پنج نوع سؤال متفاوت در یک

آزمون، امتیاز به حساب نمی آید. ۸۲- معلم نباید یک نوع سؤال را بر انواع دیگر برتری دهد و همواره از آن استفاده کند. ۸۳-

سؤال های امتحانی را با دقت طرح کنید و به طور خوانا بنویسید. ۸۴- اگر دانش آموزان هنگام امتحان، سؤال داشته باشند، باید

به آنها پاسخ داد، اما آنها را تشویق به سؤال کردن نکنید. ۸۵- خواندن سؤال های امتحانی برای دانش آموزان ضرورت ندارد،

مگر دانش آموزانی که مشکل خواندن داشته باشند. ۸۶- تردید در روایی یک آزمون احتمال تقلب را افزایش می دهد. ۸۷-

اضطراب زیاد در جلسه امتحان باعث افت عملکرد دانش آموزان می شود. ۸۸- دادن ضریب بیش تر به سؤال هایی که توانایی و

استعداد مهم تری را می سنجند، منطقی است. ۸۹- نمرات خام هر امتحان در نفس خود معنای زیادی ندارند. ۹۰- یک آزمون هر

اندازه هم خوب باشد اگر به نحو شایسته ای اجرا و نمره گذاری نشود، روایی و اعتبار آن به خطر می افتد. ۹۱- در آگهی هر

آزمون، نتنها باید تاریخ برگزاری آن، بلکه تعداد سؤال ها و نوع آنها را نیز مشخص کنید. ۹۲- آموزش، ارزشیابی و نمره گذاری

باید هدف های یکسانی داشته باشند. ۹۳- تغییرات نظام آموزشی باید در راستای تغییر بنیادی نظام سنجش و ارزشیابی باشد.

۹۴- نمره خام به تنهایی بیان کننده میزان پیشرفت یا عملکرد دانش آموز نیست. ۹۵- به ارزشیابی در حیطه های نگرشی و

مهارتی بیش تر توجه کنید. ۹۶- ارزشیابی باید بتواند فراگیران را در امر یادگیری کمک کند.

ارزشيابي هديه ها -89

امتحان هدیه های آسمان اردیبهشت 89

1- ای خدای مهربان مطمئن هستم که تو هستی زیرا ..................................

2- کتاب هدیه های آسمان خود را باز کن . دو بیت شعر از آن انتخاب کن و با خط زیبا بنویس .

این شعر در باره ی چیست

3- قصه یا خاطره ای بنویس که در آن خداوند به موجودی گرفتار کمک کرده باشد .

4- انتخاب یک داستان به دلخواه از کتاب هدیه

- داستان را نام گذاری کن .

- چه نتیجه ای از این داستان می گیری ؟

- احساس خود را نسبت به داستان بنویس .

 از کدام قسمت داستان بیشتر لذت بردی ؟یک جمله از آن را بنویس .

5- خودت را به جای او بگذار و جواب بده .

امین دیر به مدرسه رسید . معلم از او پرسید چرا دیر آمدی ؟

او گفت زیرا ..........................

معلم پرسید چرا این اتفاق افتاد ؟ او گفت زیرا ..............................

معلم پرسید چرا این اتفاق افتاد ؟ او گفت زیرا ..............................

6- برای دو ساعت وقت خود برنامه ریزی کن .

7- یکی از اموال عمومی در مدرسه را نام ببرید .

بهترین روش های استفاده از آن را بنویسید . حداقل چهار مورد

8- در مکان های زیر یک نمونه اسراف نام ببر و برای هر کدام سه پیشنهاد بده که چگونه می توان از اسراف جلوگیری کرد ؟

در خانه : نمونه اسراف ...................                                       در مدرسه : نمونه اسراف .................

پیشنهادها           1-                                                     پیشنهادها                1-

برای جلوگیری   2 -                                                     برای جلوگیری         2-

از اسراف :          3-                                                      از اسراف :                3-

9- معنای کلمه توحید را بنویسید .

یک کلمه هم خانواده برای آن بنویس .

در کجاها این کلمه را شنیده ای ؟

10 - عید غدیر خم برای ما مسلمانان روز بسیار خوبی است .

زیرا ................................

11- جملات مربوط را به هم وصل کنید .

oبرنامه ریزی                1  خدا بی نیاز است

oالله صمد                    2  محمد مداد نیمه تمام خود را دور انداخت .

oقل هو الله احد          3  مریم دو روز قبل از امتحان ریاضی تمام اشکالات خود را از معلم پرسید .

oاسراف                      4  بگو خدا یکتا است .

12- از دفتر نیمه تمام سال قبل خود چه استفاده هایی می توانی بکنی ؟ حداقل دو جمله

13- این کتاب کلامی است پر از حکمت ، هدیه ای است از آسمان ، کتابی است که بوی خدا می دهد .

نام این کتاب چیست ؟

این کتاب چه ارتباطی با کتاب درسی شما (( هدیه های آسمان )) دارد ؟

14- کتاب درسی قرآن خود را باز کن . یک پیام قرآنی انتخاب کن ، معنی آن را بنویس ، یک مورد کاربرد آن در زندگی روزمره ات را بنویس .

15- طبق بحث و گفتگوی کلاسی به نظر تو حضرت علی (ع) چه ویژگی هایی داشت که شایسته جانشینی حضرت محمد (ص) شد ؟

16- صفحه ......... ( به طور مثال 33 ) کتاب را باز کن ، متن را بخوان و تصویر را با دقت نگاه کن . نظر خودت را بنویس .

17- کامل کن .

رفتار مردم قبل از اسلام :  1-                                                    2-

رفتار مردم بعد از اسلام : 1-                                                      2-

18- دو مورد اسراف نام ببر

دو مورد راه های جلوگیری از اسراف را بنویس .

سئوال تستی درس هدیه های آسمان پایه پنجم برای داوطلبان آزاد

1- چرابرادران یوسف تصمیم گرفتند  اوراازپدرشان دورکنند ؟

چون آن هایوسف رادوست نداشتند                              چون می خواستند یوسف رااز پدردورکنند

چون مهرومحبت پدررافقط برای خود می خواستند          هرسه پاسخ صحیح می باشد.

2- اصل توحید یعنی چه ؟

خداوند تواناست                              خداوند مهربان است

خداوند یگانه وبی همتاست                  خداوند داناست

3- خداوندچگونه نعمت خودرابرهمه ی انسان ها کامل کرد ؟

باجانشینی امامان      باآفرینش جهان    بانیکی کردن به مردم      بافرستادن آخرین وبرترین پیامبرخویش

4- میراث پیامبر( ص ) درمیان امت خودچه بود؟

کتاب خدا و خانه کعبه         کتاب خدا واحادیث        اهل بیت واحادیث       کتاب خدا واهل بیت

5- باانتخاب حضرت علی (ع ) به عنوان جانشین پیامبر (ص ) کدام یک از اصول دین ماپایه گذاری شد ؟

عدل     امامت      حج      جهاددرراه خدا

6- صفات ممتازامام دهم (ع ) کدام یک ازموارد زیر است ؟

هادی ، نقی ، امین        هادی،  نقی، جواد       تقی،  هادی،  امین     تقی، هادی، جواد  

7- داستان زندگی پیامبران درکدام سوره قرآن آمده است ؟

واقعه     فلق       انبیاء      کوثر

8- مصرف صحیح به چه معناست ؟

درست وبه اندازه نیازمصرف کردن        مصرف نکردن

هرچقدردلمان می خواهدمصرف کنیم    کم مصرف کردن 

9- آیات زیرنشانه ی کدام یک ازاصول اعتقادی مامسلمانان است ؟ « لَم یَلِد وَلَم یوُلَد وَ لَم یَکُن لَهُ کُفُواً اَحَد»

امامت   نبوت   توحید    معاد

10- چه چیزی باعث شد که حضرت یوسف ( ع ) پسرحضرت یعقوب( ع ) درتنهایی چاه امیدوار باشد ؟

کمک مردم      زمزمه باخدای مهربان     بازگشت برادران     صدای زنگ کاروان

11- مامسلمانان باید :

قرآن رابخوانیم     قرآن رابفهمیم      درعمل به قرآن کوشا باشیم     همه موارد

12- پیامبراکرم درمحل « غدیرخم » چه کسی را مولا و ولی مردم معرفی کرد ؟

امام سجاد (ع )          امام حسن ( ع )      امام حسین ( ع )        امام علی ( ع )

13- « هادی» یعنی چه ؟

امانتدار       راهنما         پاک        راستگو

14- امام حسن عسکری ( ع )مژده آمدن چه کسی را به مسلمانان داده است ؟

امام مهدی ( عج )             امام حسن ( ع )        امام نقی ( ع )        امام هادی ( ع )

15- کدام پیامبرالهی مژده آمدن پیامبری به نام « احمد » راپس ازخودش به مردم داده است ؟

حضرت ابراهیم ( ع )    حضرت یوسف ( ع )      حضرت موسی ( ع )      حضرت عیسی ( ع )

16- کدام یک ازپیامبران الهی درگهواره سخن گفت ؟

حضرت محمد (ص )        حضرت موسی ( ع )     حضرت عیسی ( ع )     حضرت یوسف ( ع )

17- جعفربن ابی طالب کدام صفات حضرت محمد ( ص ) رازبانزد همه معرفی کرد ؟

راستی ، اخلاق نیکو و خداپرستی       امانت داری، درستکاری ومهربانی

پاکدامنی  ، راستی وامانت داری          پاکدامنی ، اخلاق نیکو و راستی

18- درآیه ی 36 سوره نساء نیکی کردن به چه کسانی به ترتیب سفارش شده است ؟

خویشاوندان – همسایگان – یتیمان – درماندگان – پدر و مادر

پدر ومادر- خویشاوندان – یتیمان – درماندگان – همسایگان

پدر ومادر- یتیمان – خویشاوندان- درماندگان- همسایگان

پدرومادر – خویشاوندان – همسایگان – درماندگان – یتیمان

19- آیه کریمه« یَا اَیُّهاالرَّسوُلُ بَلِّغ مَا اُنزِلَ اِلَیکَ مِن رَبِّک...» درچه هنگامی برپیامبراکرم ( ص ) نازل شد ؟

بعد ازمعرفی حضرت علی ( ع ) به عنوان امام ورهبر اسلامی

درزمانی که حضرت علی ( ع ) دربستر پیامبراکرم ( ص ) خوابیده بود

درزمان هجرت پیامبر( ص ) ازمکه به مدینه

پس از مراسم آخرین حج پیامبر اکرم ( ص )

20- چه کسی ازبیت المال مسلمانان برای مردمسیحی نابینا کمک هزینه ای تعیین کرد ودستورداد ماهانه به اوبدهند تامجبور به گدایی نباشد ؟

امام علی ( ع )       امام حسن ( ع )      امام هادی ( ع )    امام جواد ( ع )

21- انجام چه کاری نشان دهنده ی انجام رسالت الهی پیامبراکرم ( ص ) است ؟

دعوت مردم به ایمان به خدا به صورت آشکارا       مبارزه بادشمنان اسلام وتشکیل حکومت اسلامی  دریافت دستورات الهی وابلاغ آن به مردم          معرفی حضرت علی ( ع ) به عنوان جانشین پیامبر (ص)

22- من می دانم بهترین عمل دربرابرکسی که به من حرف زشت می زند ..... است .

بی اعتنایی       تنبیه او        زدن حرف زشت به او        زیباسخن گفتن بااو

23- مضمون شعر زیر درباره چه کسی است ؟     ازکعبه بانگی آشنا              تاآسمان ها می رود

       از ریشه می میرد ستم                                                                   دورپلیدان می رود

حضرت امام رضا (ع )     حضرت امام علی ( ع )    حضرت محمد ( ص )    حضرت امام مهدی (عج)

24- طبق کدام آیه نباید اسراف کرد ؟

وَلاتُسرِفُوااِنَّهُ لایُحِبُّ المُسرِفِین          وَلاتَلمِزوا اَنفُسَکُم وَلا تَنابَزوا بِالاَلقابِ

فَاقرَؤاماتَیسَّرَمِنَ القُرآن                   یأمُرونَ با لمَعروف ِوَیَنهَونَ عَنِ المُنکَر

25- ماباورداریم که ...... دلیلی بروجود جهان بعد ازمرگ است

امربه معروف ونهی ازمنکر           تابیدن آفتاب برگل های آفتابگردان

رشد دوباره ی درختان دربهار       مژده ی پیامبری حضرت محمد (ص )

26- خواندن آیاتی ازکدام سوره نظرپادشاه حبشه رانسبت به مسلمانان تغییرداد ؟

آل عمران   مریم      بقره    علق

27- کدام امام درنامه ای خطاب به یکی ازدانشمندان ایرانی سفارش کرد : « نمازرادراول وقتش بخوان وزکات مال خودرا بپرداز.»

امام محمد تقی ( ع )       امام علی نقی ( ع )      امام حسن عسکری ( ع )          امام زمان ( ع )

28- کدام امام به وسیله متوکل ازمدینه به شهرسامرا فراخوانده شد ؟

امام نهم ( ع )        امام دهم ( ع )       امام یازدهم ( ع )       امام دوازدهم ( ع )

29- کدام سوره درقرآن درباره ی زشتی کار مسخره کنندگان می باشد ؟

حجرات    آل عمران     انعام        مائده

30 – کدام یک ازاعمال زیرنشانه ی « نهی ازمنکر » است ؟

سفارش به خواندن نماز         سفارش به شرکت درنماز جمعه    

 سفارش به روزه گرفتن     سفارش به خودداری ازدروغگویی

قوانين جهاني موفقيت

قوانین جهانی موفقیت

1.       قانون انگیزه: هر چه می گویید یا انجام می دهید از تمایلات درونی، خواسته های شما سرچشمه

 می گیرد. پس برای رسیدن به موفقیت باید انگیزه ها را مشخص کرد تا با یک برنامه ریزی اصولی به هدف رسید.

2.       قانون انتظار:اگر با اعتماد به نفس، انتظار وقوع چیزی را در جهان پیرامونتان داشته باشید آن چیز به وقوع می پیوندد . شما همیشه هماهنگ با انتظارات تان عمل می کنید و این انتظارات بر رفتار و چگونگی برخورد اطرافیانتان تأثیر می گذارد.

3.       قانون تمرکز: هر چیزی را که روی آن تمرکز کرده و به آن فکر کنید در زندگی واقعی، شکل گرفته و گسترش پیدا می کند. بنابراین باید فکر خود را بر چیزهایی متمرکز کنید که واقعاً طالب آن هستید.

4.       قانون عادت:حداقل 95 درصد از کارهایی که انجام می دهیم از روی عادت است. پس می توانیم عادت هایی را که موفقیت مان را تضمین می کنند در خود پرورش دهیم؛ و تا هنگامی که رفتار مورد نظر به صورت اتوماتیک و غیر ارادی انجام نشود، تمرین و تکرار آگاهانه و مداوم آن را ادامه دهیم.

5.       قانون انتخاب:زندگی ما نتیجه انتخاب های ما تا این لحظه است. چون همیشه در انتخاب افکار خود آزاد هستیم، کنترل کامل زندگی و تمامی آن چه برایمان اتفاق می افتد در دست خودمان است.

6.       قانون تفکر مثبت: برای رسیدن به موفقیت و شادی، تفکر مثبت امری ضروری است. شیوه تفکر شما نشان دهنده ی ارزش ها، اعتقادات و انتظارات شماست.

7.       قانون تغییر: تغییر ، غیر قابل اجتناب است و ما باید استاد تغییر باشیم نه قربانی آن.

8.       قانون کنترل: سلامتی ، شادی و عملکرد درست از طریق کنترل کامل افکار، اعمال و شرایط پیرامونمان به وجود می آید.

9.       قانون مسؤولیت: هر چه و هر کجا که هستید به خاطر آن است که خودتان این طور خواسته اید. مسوولیت کامل آن چه که هستید ، آن چه که به دست آورده اید و آن چه که خواهید شد بر عهده خود شماست.

10.   قانون پاداش:عالم در نظم کامل به سر می برد و ما پاداش کامل اعمالمان را می گیریم. همیشه از همان دست که می دهیم از همان دست می گیریم. اگر از عالم بیشتر دریافت می کنید به این دلیل است که بیشتر می بخشید.

11.   قانون خدمت : پاداش هایی را که در زندگی می گیرید با میزان خدمت شما به دیگران رابطه مستقیم دارد. هر چه بیشتر برای بهبود زندگی و سعادت دیگران کار کنید و توانایی های خود را افزایش دهید، در عرصه های مختلف زندگی خود بیشتر پیشرفت می کنید.

12.   قانون علت و معلول: هر چه به دلیلی رخ می دهد. برای هر علتی معلولی است و برای هر معلولی علت یا علت های به خصوصی وجود دارد، چه از آن ها اطلاع داشته باشید چه نداشته باشید. چیزی به اسم اتفاق وجود ندارد. در زندگی هر کاری را که بخواهید می توانید انجام دهید به شرط آن که تصمیم بگیرید که دقیقاً چه می خواهید و سپس عمل کنید.

13.   قانون ذهن:شما تبدیل به همان چیزی می شوید که درباره آن بیشتر فکر می کنید. پس همیشه درباره چیزهایی فکر کنید که واقعاً طالب آن هستید.

14.   قانون عینیت یافتن ذهنیات: دنیای پیرامون شما تجلی فیزیکی دنیای درون شماست. کار اصلی شما در زندگی این است که زندگی مورد علاقه خود را در درون خود خلق کنید. زندگی ایده آل خود را با تمام جزییات آن مجسم کنید و این تصویر ذهنی را تا زمانی که در دنیای پیرامون شما تحقق پیدا کند حفظ کنید.

15.   قانون رابطه مستقیم:زندگی بیرونی شما بازتاب زندگی درونی شماست. بین طرز تفکر و احساسات درونی شما ، و عملکرد و تجارب بیرونی تان رابطه مستقیم وجود دارد. روابط اجتماعی ، وضعیت جسمانی شرایط مالی و موفیت های شما بازتاب دنیای درونی شماست.

16.   قانون باور: هر چیزی را که عمیقاً باور داشته باشید به واقعیت تبدیل می شود. شما آن چه را که

 می بینید باور نمی کنید بلکه آن چیزی را می بینید که قبلاً به عنوان باور انتخاب کرده اید. پس باید باورهای محدود کننده ای را که مانع موفقیت شما هستند شناسایی کنید و آن ها را از بین ببرید.

17.   قانون ارزش ها: نحوه عملکرد شما همیشه با زیر بنایی ترین ارزش ها و اعتقادات شما هماهنگ است. آن چه که ارزش هایی را که واقعاً به آن اعتقاد دارید بیان می کند ادعاهای شما نیست بلکه گفته ها، اعمال و انتخاب های شما به ویژه در هنگام ناراحتی وعصبانیت است.

18.   قانون تأثیر تلاش: همه امید ها، رویاها، هدف ها و آرمان های ما در گرو سخت کوشی است. هر چه بیشتر تلاش کنیم؛ موفقیت بیشتری کسب خواهیم کرد.

19.   قانون آمادگی : در هر حوزه ای موفق ترین افراد ، آن هایی هستند که وقت بیشتری را صرف کسب آمادگی برای انجام کارها می کنند. عملکرد خوب نتیجه آمادگی کامل است.

20.   قانون حد توانایی : شاید برای انجام همه کارها وقت کافی وجود نداشته باشد ولی همیشه برای انجام مهم ترین کارها وقت کافی هست. هر چه بیشتر کار کنیم کارایی بیشتری پیدا می کنیم. اما باید اموری را بر عهده بگیریم که در حد توانمان باشد.

21.   قانون تصمیم: مصمم بودن از ویژگی های اساسی افراد موفق است. در زندگی هر جهشی در جهت پیشرفت هنگامی حاصل می شود که در موردی تصمیم روشنی گرفته باشیم.

22.   قانون خلاقیت:ذهن ما می تواند به هر چیزی که باور داشته باشد دست یابد . هر نوع پیشرفتی در زندگی با یک ایده آغاز می شود و چون توانایی ما در خلق ایده های جدید نامحدود است آینده نیز محدودیتی نخواهد داشت.

23.   قانون استقامت:معیار ایمان به خود، توانایی استقامت در برابر سختی ها، شکست ها و ناامیدی هاست . استقامت ویژگی اساسی موفقیت است . اگر به اندازه کافی استقامت کنیم، طبیعتاً سرانجام موفق خواهیم شد.

24.   قانون صداقت: خوشبختی زمانی به سراغ ما می آید که تصمیم بگیریم هماهنگ با والاترین ارزش ها و عمیق ترین اعتقادات خود زندگی کنیم. همواره باید با آن بهترین بهترین ها که در درون مان وجود دارد صادق باشیم.

25.   قانون انعطاف پذیری: در تعیین اهداف خود قاطعیت داشته باشید، اما در مورد روش دست یابی به آن ها انعطاف پذیر باشید. درعصر تحولات سریع و رقابت شدید، انعطاف پذیری از ضروریات است.

26.   قانون خوشبختی: کیفیت زندگی ما را احساسمان در هر لحظه تعیین می کند واحساس ما را تفسیر خودمان از وقایع پیرامونمان مشخص می سازد، نه خود وقایع. هرگز برای این که تجربه خوشی از دوران کودکی داشته باشید دیر نیست. کافی است گذشته را مرور کنید و روشی را که برای تفسیر تجربیات خود داشته اید تغییر دهید.

27.   قانون تعجیل :ما همواره دوست داریم که هر چه زودتر به آرزوهایمان برسیم، به همیت دلیل است که در تمام عرصه های زندگی بی قراریم.

28.   قانون فرصت: بهترین فرصت ها اغلب در معمولی ترین موقعیت های زندگی مان به وجود می آید. پس بزرگترین فرصت ها به احتمال زیاد همیشه در دسترس ماست.

29.   قانون خود شکوفائی: شما می توانید هر چه را که برای رسیدن به اهداف تعیین شده خود به آن نیاز دارید بیاموزید. آن هایی که می آموزند توانا هستند.

30.   قانون بخشندگی : هر چه بیشتر ، بدون انتظار پاداش به دیگران خدمت کنید خیر و نیکی بیشتری به شما می رسد، آن هم از جاهایی که اصلاً انتظار ندارید. شما تنها در صورتی حقیقتاً خوشبخت خواهید شد که احساس کنید به دلیل خدمت به دیگران انسان با ارزشی  هستید    

تكنيك ياد گيري يك بار براي هميشه

تکنیک یادگیری یک بار برای همیشه

 

 

چکیده: این روش که یکی از قویترین روش‌های یادگیری است در سال 1996 توسط فردی به نام رابینسون ابداع شد. در این روش سعی بر این است تا با ایجاد زمینه ای در ذهن قبل از مطالعه، روند یادگیری فعال تر و آسان تر گردد. (SQ3R) مخفف این کلمات است: پیش خوانی (Survey)، سؤال سازی (Question)، خواندن (Read)، بازگویی و تعریف (Recite) و مرور (Review

در ادامه به مراحل مختلف این روش اشاره می کنیم:

پیش خوانی:

درسی را که می خواهید بخوانید، ابتدا پیش خوانی کنید. سعی کنید برای پیش خوانی از روش زیر استفاده نمایید:
- نگاهی سریع و گذرا به متن بیندازید.
- نکات مهم و کلیدی را بیابید.
- سؤالات و تمرین‌های آخر درس را مرور کنید.
- پاراگراف اول و آخر و خلاصه درس را به شیوه ای گذرا بخوانید.


سؤال سازی:

در ذهن خود سؤالاتی راجع به موضوع درس بسازید. برای این کار می توانید:
- عناوین و تیترها را بصورت سؤال درآورید.
- از خود بپرسید: "راجع به این موضوع چه می دانم؟"، "معلم راجع به این موضوع چه چیزهایی می گفت؟" و سؤالاتی از این قبیل.

خواندن:

متن درس را بطور کامل بخوانید. در هنگام خواندن:
- به دنبال جواب سؤالاتی باشید که در ذهن خود ساخته بودید.
- به سؤالات آخر درس جواب بدهید.
- زیر نکات مهم خط بکشید.
- اگر مطلبی را درست نفهمیده‌اید، دوباره آن را بخوانید.

بازگویی و تعریف مطالب:

بعد از آن که خواندن یک بخش به پایان رسید، به بازگویی مطالب آن بپردازید.
- مطالب درسی را از حفظ برای خود تکرار کنید و یا خلاصه نویسی کنید.
- در تکرار مطالب از روشی که متناسب با تکنیک یادگیری‌تان است، استفاده کنید و به خاطر داشته باشید که هر چه بیشتر از حواس پنجگانه خود استفاده کنید، مطالب بهتر در حافظه‌تان جای می گیرد.

قدرت یادگیری سه برابر می شود با: دیدن، بیان کردن، شنیدن.

و این قدرت چهار برابر می شود با: دیدن، بیان کردن، شنیدن و نوشتن


مرور مطالب:

بعد از آنکه مطالب را بطور کامل خواندید و برای خود بازگو کردید، نوبت به مرور مطالب می رسد.
- روز اول: بلافاصله بعد از مرحله تعریف و بازگویی، 5 دقیقه سریع مطالب را مرور کنید.
- 24 ساعت بعد: کتاب را ورق بزنید و به نکات مهم نگاهی بیندازید، به مدت 5 دقیقه این کار را انجام دهید.
- یک هفته بعد: به مدت 5 دقیقه مطالب درسی را مرور کنید. برای مطالبی که به نظرتان سخت تر است بیشتر وقت بگذارید.
- و به همین ترتیب هر چند وقت یک بار مطالب را مرور کنید تا هنگام امتحان به مشکلی برخورد نکنید.
به خاطر داشته باشید:

کسانی که مطلبی را 6 بار پیاپی می خوانند در مقایسه با کسانی که در 6 نوبت و هر بار 5 دقیقه. این کار را می کنند، درصد یادگیری کمتری دارند.
چرا که در فواصل زمانی قدرت پردازش ذهن بالاتر می رود.

 

آيا مي دانستيد هايي با مطالب جالب و خواندني

آیا می‌دانستید که ...!؟ ( قسمت هفتم )

آيا می دانستید که :

آيا می دانستید که كرم های ابريشم در پنجاه وشش روز ھشتاد و شش ھزار  برابر خود غذا میخورند .

آيا می دانستید که تیز پروازترين حیوانات جھان پرندگانیند كه « پرستوك دم خاردار  نامیده میشوند ، كه در آسیا زندگي میكنند ، پرستوك قادر است با سرعتي بیش از صد و شصت كیلومتر در ساعت پرواز كند و با بالاترين میزان سرعت يك قطار سريع السیر رقابت كند .

آيا می دانستید که كره مريخ با سرعت ٢۴٠ كیلومتر درساعت به دور خورشید می چرخد .

آيا می دانستید که ھرچه از مركز زمین فاصله بگیريم نیروي جاذبه كمترمي شود، در نتیجه وزن كاھش مي يابد ، وزن فردي که در خط استوا ايستاده از وزن ھمین شخص در قطب شمال و جنوب كمتر است ; زيرا در خط استوا زمین بر آمده تر و در قطب ھموارتر است اين تفاوت وزن حدود پنج درصد است .

آيا می دانستید که ظروف پلاستيكی تقريبا پنجاه ھزار سال در برابر تجزيه و فساد مقاومند .

آيا می دانستید که رشد كودك در بھار بیشتر است 

آيا می دانستید که يك چھارم خاك روسیه در سال پوشیده از برف است .

آيا می دانستید حس بويايی مورچه با حس بويايی سگ برابري می كند.

آيا می دانستيد که طول تقريبي رود نیل که بزرگترين رود جھان است در حدود6600کلیومتر است .

آيا می دانستید که سرعت صوت در فولاد ١۴ بار سريعتر از سرعت آن در ھواست .

وقتي مگس بر روي يك میله فولادي می نشیند آيا می دانستید که  میله فولادي به اندازه دو میلیونیم میلیمتر خم میشود .

آيا می دانستید که عدد ٢۵٢٠ را می توان بر اعداد ١ تا ١٠ تقسیم نمود بدون  آنكه خارج قسمت كسري داشته باشد .

آيا می دانستید که شیشه در ظاھر جامد به نظر میرسد ولي در واقع مایع است كه بسیار كند حركت می كند .

آيا می دانستید يك لیتر سركه درزمستان سنگین تراز تابستان است.

آيا مي دانستید كه وقتي يك نوزاد در حال گريه است با صداي ش ...ش ...شما آرام خواھد شد و اين به دلیل صداي آبي است كه اطراف نوزاد را در دل مادرفرا گرفته است .در ضمن اين يكي از دلايلي است كه صداي ساحل دريا به  انسان آرامش می دھد .

 

 

  آیا میدانستید که ؟: (سری هشتم)

1) فقط یک نفر از یک میلیارد نفر بیش از 116 سال عمر می‌کند.

2) هر آمریکایی به طور میانگین 2 کارت اعتباری دارد.

3) گربه ماهی بیش از 27000 عضو چشایی دارد.

4) متداولترین نام در دنیا محمد است.

5)  مورچه ها بعد از مرگ در اثر سم پاشی به پهلوی راست می‌افتند.

6)‌ روز تولد شما حداقل با 9 میلیون نفر دیگر یکی است.

7) ستاره دریایی مغز ندارد.

8)  کشتی ملکه الیزابت دوم بابت هر گالون سوختی که می‌سوزاند فقط 1.5 متر حرکت می‌کند.

9)‌ انسان‌های راست دست به طور میانگین 9 سال بیش از چپ دست‌ها عمر می‌کنند. 

10) هیچ کلمه ای در زبان انگلیسی با کلمه month هم قافیه نمی‌شود.

 

 

آيا مي‌دانستيد كه ...؟! ( سري اول )   1- فاصله بين مچ دست تا آرنج برابر با طول کف پا است. 2- قلب شما روزی ۱۰۱۰۰۰ بار مي تپد. 3- دهان شما روزی يک ليتر بزاق توليد مي کند. 4- به طور متوسط هر انسان مي تواند يک دقيقه نفس خود را حبس کند رکورد اين ماده در جهان ۷.۵ دقيقه است. 5- از دست دادن تنها ۱٪ از آب بدن موجب تشنگی مي شود. 6- مردان روزی ۴۰ و زنان روزی ۷۰ تار مو از دست مي دهند. 7- يک انسان ۸ ثانيه بعد از قطع گردن به هوش مي ماند. 8- عضله ای که به شما امکان چشمک زدن مي دهد سريع ترين عضله بدن است . شما به طور متوسط ۱۵۰۰۰ بار در روز  چشمک مي زنيد. 9- زنان دو برابر مردان چشمک ميزنند.

آیا می‌دانستید که ...!؟ ( قسمت ششم )   1) یک سوسک حمام می‌تواند 9 روز بدون سر زندگی کند تا اینکه از گرسنگی بمیرد. 2)  کوتاهترین جمله کامل در زبان انگلیسی I am است. 4) فورییه 1865 تنها زمانی بود که ماه کامل نشد. 5) به طور میانگین مردم از عنکبوت بیشتر می‌ترسند تا از مرگ! 6)‌ اگر جمعیت چین به شکل یک صف از مقابل شما راه بروند، این صف به خاطر سرعت تولید مثل هیچ‌وقت تمام نخواهد شد. 7)  اگر به صورت مداوم 8 سال و 7 ماه و 6 روز فریاد بزنید، انرژی صوتی لازم برای گرم کردن یک فنجان قهوه را تولید کرده‌اید. 8) ملت آمریکا بطور میانگین روزانه 73000 متر مربع پیتزا می‌خورند. 9) چشم‌های شترمرغ از مغزش بزرگتر است. 10)‌ بچه‌ها بدون کشکک زانو متولد میشوند. کشکک‌ها در سن 2 تا 6 سالگی ظاهر می‌شوند. 11) اگر یک ماهی قرمز را در یک اتاق تاریک قرار دهید، کم کم رنگش سفید می‌شود. 12)  چشم‌های ما از بدو تولد همین اندازه بوده‌اند، اما رشد دماغ و گوش ما هیچ‌وقت متوقف نمی‌شوند.  13) گربه‌‌ها می‌توانند بیش از یکصد صدا با حنجره خود تولید کنند در حالی که سگ‌ها کمتر از 10 تا! 14) ادرار گربه زیر نور سیاه می‌درخشد. 15) تعداد چینی‌هایی که انگلیسی بلدند، از تعداد آمریکایی‌هایی که انگلیسی بلدند، بیشتر است!! 16) کوتاه‌ترین جنگ در تاریخ در سال 1896 بین زانزیبار و انگلستان رخ داد که 38 دقیقه طول کشید. 17) در مصر باستان افراد روحانی تمام موهای بدن خود را می‌کندند حتی ابروها و موژه‌ها. 18)‌ هر بار که یک تمبر را میلیسید 10/1 کالری انرژی مصرف می‌کنید.

آيا می‌دانستید که ... ؟! ( قسمت پنجم )     1) اكثر افراد در كمتر از 7 دقیقه خوابشان می‌برد! 2)  ناخن انگشت وسط زودتر از ناخن انگشت شصت، رشد می‌كند. 3) 56% افرادی كه دست چپ هستند، تایپیستند. 4) غیر ممکن است که بتوانی با چشمان باز، عطسه کنی! 5)  در واشنگتن‌ بیشتر از مردمانش، تلفن وجود دارد. 6) ما در طول زندگی‌مان، 18 کیلو پوست می‌اندازیم. 7) رنگ مورد علاقه 80% از آمریکایی‌ها، آبی می‌باشد!! 8) اگر می‌خواهی از آرواره يک تمساح جان سالم به در ببری، انگشت‌هایت را در چشمانش فرو کن. فورا به ‌شما اجازه می‌دهد كه فرار كنی! 9) وقتی شخصی در سریلانکا سرش را از طرفی به طرف ديگر تكان می‌دهد، يعنی «باشه»! 10) در این دنیا تعداد جوجه‌ها از آدم‌ها بیشتر است. 11) یکی از شگفتی‌های ریاضی این است‌ که وقتی عدد 111111111 را در خودش ضرب كنی، جواب خواهد شد؛ 12345678987654321 12) دكمه # (فون) كه روی كیبرد می‌باشد، «اُكتُسرپ» خوانده می‌شود. 13) «گربه» تنها حیوان خانگی هست كه در كتاب مقدس به آن اشاره‌ای نشده است. 14) نوارهای لاستیكی خیلی طول می‌كشد تا سرد شوند. 15) «Dreamt  » تنها كلمه‌ایست که در زبان انگلیسی با mt  تمام می‌شود!!  16) «یویو» اولین بار به عنوان یک سلاح در فیلیپین استفاده می‌شد! 17) شهر مکزیک هر سال 25.5 سانتیمتر، نشست می‌كند. 18) مغز در هنگام خواب فعالتر از وقتی‌ است که تلویزیون می‌بینید. 19) تنها لغتی که در انگلیسی با تمام اصوات، پشت سر هم ادا می‌شود « subcontinental » می‌باشد.

 

آيا می‌دانستید که ... ؟! ( قسمت چهارم )

  

1- به طور متوسط روزانه، 12 نوزاد به خانواده‌ها اشتباهي داده می‌شوند.
2- به زيپت نگاه كن، ميبينی كه روش نوشته «YKK» اين نمايان‌گر شركت « يوشيدا كوگيو كابوشی بيبايشا » است، بزرگ‌ترين توليد كننده زيپ در جهان!
3- هيچكس نمی‌داند چرا صدای اردك‌ها اكو نمی‌شود!
4- چهل درصد سود مك‌دونالد از فروش هپی‌ميل‌ها ( يک وعده غذایی كامل در جعبه است، كه اگه يک بار Fast Food رفته باشيد، ميدونيد چيه!  ) بدست می‌آید.
5- لئو‌ناردو داوينچی می‌توانسته با يک دستش بنويسد و با دست ديگرش نقاشی كند!
6- به دليل اينكه فلز كمياب بود، اسكارهایی كه در طی جنگ جهانی دوم داده شد، از چوب ساخته شده بود.
7- بروس‌لی خيلی سريع بود، به طوری‌كه بايد فيلم را واقعا آهسته می‌كردند تا بتوانی‌ حركاتش‌ را ببينی!

8-  Stewardesses  طولانی‌ترين كلمه‌ایست كه می‌توانيد با دست چپ تایپش كنيد.
9- لئو‌ناردو داوينچی مخترع قيچی بود، همچنين 10 سال طول كشيد تا لب‌های موناليزا را نقاشی كند.
10- وقتی پاهایت‌ را آرام بالا بياوری و به پشت بخوابی، در ماسه فرو نمي‌روی.
11- پشه‌كش‌ها پشه را نابود نمی‌كنند، بلكه تو را مخفی می‌كنند! آن‌ها حس پشه‌ها را از كار می‌اندازند، بنابراين پشه‌ها نمی‌توانند بفهمند كه تو كجایی!
12- دندانپزشك‌ها توصيه می‌كنند كه زمان مسواك زدن، تا 6 قدم از توالت دور شويد تا از ورود ذرات معلقی كه بوسيله هوا منتقل می‌شوند، در هنگام شستشوی دهان، جلوگيری شود.
13- صاحب اصلی كارخانه  Marlboro   از سرطان ريه مرد.

 

آيا مي‌دانستيد كه ...؟! ( سري سوم )   1- عمومي‌ترين نام در جهان محمد است. 2- اسم تمام قاره‌ها با همان حرفي كه آغاز شده است پايان مي‌يابد. 3- مقاوم‌ترين ماهيچه در بدن، زبان است. 4- كلمه «ماشين‌تحرير» (  TYPEWRITER) طولاني‌ترين كلمه‌اي است كه مي‌توان با استفاده از حروف تنها يك رديف كيبورد ساخت. 5-  استفاده از هدفون در هر ساعت، باكتري‌هاي موجود در گوش شما را تا هفتصد برابر افزايش مي‌دهد.  6- شما نمي‌توانيد با حبس نفستان، خودكشي كنيد. 7- محال است كه آرنجتان را بليسيد. 8- وقتي كه عطسه مي كنيد مردم به شما «عافيت باش» مي گويند، چرا كه وقتي عطسه مي‌كنيد قلب شما به اندازه يك ميليونيم ثانيه مي‌ايستد. 9- خوك‌ها به لحاظ فيزيك بدني، قادر به ديدن آسمان نيستند. 10- وقتي كه به شدت عطسه مي‌كنيد، ممكن است يك دنده شما بشكند و اگر عطسه خود را حبس كنيد، ممكن است يك رگ خوني در سر و يا گردن شما پاره شود و بميريد. 11- جليقه ضد گلوله، ضد آتش، برف‌پاك‌كن‌هاي شيشه جلوي اتومبيل و چاپگرهاي ليزري توسط زنان اختراع شدند. 12- تنها غذايي كه فاسد نمي‌شود، عسل است. 13- كروكوديل نمي‌تواند زبانش را به بيرون دراز كند. 14- حلزون مي‌تواند سه سال بخوابد. 15- تمامي خرس‌هاي قطبي چپ‌دست هستند. 16- در سال 1987 خطوط هوايي «امريكن ايرلاينز» توانست با حذف يك دانه زيتون از هر سالاد  در پروازهاي درجه يك خود، چهل هزار دلار صرفه‌جويي كند. 17- پروانه‌ها با پاهايشان مي‌چشند. 18- فيل‌ها تنها جانوراني هستند كه قادر به پريدن نيستند. 19- در 4000 سال قبل، هيچ حيواني اهلي نبود. 20- فندك قبل از كبريت اختراع شد. 21- مورچه هميشه بر روي سمت راست بدن خود، سقوط مي‌كند. 22- قلب انسان فشاري كافي ايجاد ميكند تا به فاصله 30 فوتي (تقريباً 8 متر) خون را به خارج از بدن پمپاژ كند. 23- موش هاي صحرايي چنان سريع تكثير پيدا مي‌كنند، كه در عرض هجده ماه دو موش صحرايي قادرند يك ميليون فرزند داشته باشند. 24- صندلي الكتريكي توسط يك دندانپزشك اختراع شد.

آيا مي‌دانستيد كه ...؟! ( سري دوم )   1) انسان سالانه بيش از ۱۰ ميليون مرتبه پلک می زند! 2) خورشيد ۳۳۰۳۳۰ مرتبه بزرگتر از زمينه! 3) يک گالن روغن سوخته، می‌تواند تقريبا يک ميليون گالن آب تميز را آلوده کند! 4) ناخن‌های انگشتان دست، تقريبا چهار برابر ناخن‌های پا رشد می‌کنند! 5)  اثر لب و زبان هر كس، مانند اثر انگشت او منحصربه‌فرد است! 6) خوردن يك عدد سيب اول صبح، بيشتر از يك فنجان قهوه باعث دور شدن خواب آلودگی می‌شود! 7) دلفين‌ها هم مانند گرگ‌ها هنگام خواب يك چشمشان را باز می‌گذارند! 8) قديمی‌ترين آدامسی كه جويده شده، متعلق به ۹۰۰۰ سال پيش بوده است! 9) اسكيمو‌ها هم از يخچال استفاده می‌كنند، منتها برای محافظت غذا در مقابل يخ زدن! 10) سرعت آب دهانی كه هنگام عطسه از دهان شما خارج  مي شود، حدود ۱۲۰ كيلومتر بر ساعت است! 11) ۸ دقيقه و ۱۷ ثانيه طول می‌كشد تا نور خورشيد به زمين برسد! 12) جويدن آدامس هنگام خوردن پياز، مانع از اشك‌ريزی شما می‌شود! 13) در تايوان بشقاب‌های گندمی درست می‌شود و افراد بعد از خوردن غذا، بشقابشان را هم می‌خورند! 14) يك‌چهارم استخوان‌های بدن، در پای او قرار دارد!

آزمون علمي پايه ي پنجم

آزمون علمی پایه پنجم

  مدت پاسخگويي : 45دقيقه ، ،

1- كدام يك از شهرهاي زير در استان شما قراردارد؟

  الف :کاشان                ب :طبس               ج :درمیان                        د :فردوس  ]

َ2- نسبت وسعت ناحيه ي كناره ي درياي خزر به جمعيت آن چگونه است ؟

الف: زياد است به كم                  ب: زياد است به زياد                       

 ج: كم است به زياد                    د: كم است به كم

3- مهمترين محصول جلگه هاي شمال ايران كدام است ؟ 

   الف: برنج                 ب: گندم                  ج: پسته                         د: توتون

4- كدام گزينه بيان كننده ي مهمترين منابع گاز در كشور ماست ؟

الف: ناحيه ي خانگيران ، استان خراسان رضوي                               

   ب: ناحيه ي آغاجاري ، استان خوزستان

ج:منابع پارس جنوبي  در استان بوشهر                    د: هر سه مورد

5- سنگ آهن مورد نياز كارخانه ي ذوب آهن ايران از كجا تاٴمين مي شود؟

  الف : معادن سنگ آهن استان اصفهان          ب : معادن سنگ آهن استان اراك

   ج : معادن سنگ آهن استان خوزستان          د  : معادن سنگ آهن استان يزد

6- همسايگان شرقي ايران كدامند ؟  

الف: تركيه ، عراق        ب:  ارمنستان، نخجوان       

 ج: تركمنستان، جمهوري آذربايجان، ارمنستان          د: افغانستان، پاكستان

7- مهمترين رود تركمنستان كدام است ؟

  الف : آمودريا                  ب: ارس                ج: تجن                     د: اترک

8- مرکز ارمنستان کدام يک از شهرهاي زير است؟

الف: باکو               ب: ايروان             ج: عشق آباد                        د: نخجوان

9- رود پرآبي که از اتصال دو رود دجله و فرات به وجود مي آيد چه نام دارد؟

الف: اروند رود               ب : کارون              ج : شط العرب              د: قزل ايرماق

10- کوه هاي هندوکش در کدام کشور قرار گرفته است؟

الف: افغانستان                ب: ترکمنستان              ج: ترکيه               د: پاکستان

11- به برگزيده شدن حضرت محمد (ص) از طرف خداوند براي پيامبري ، چه مي گويند؟

الف: خلافت                    ب : بعثت            ج: بيعت                           د: امامت

12- پيامبر(ص) اولين حکومت اسلامي را در کدام شهر تشکيل داد؟

الف: مکه                       ب: مدينه              ج: حجاز                    د:حبشه

13- کدام جمله در باره ي خوارج درست است؟

الف: اين گروه در ابتدا از پيروان حضرت علي (ع) بودند.                       

 ب: اين گروه خلافت حضرت علي (ع) را قبول نداشتند.

ج: اين گروه خلافت معاويه را قبول نداشتند.                  د: همه ي موارد درست است.

14- مؤسس سلسله ي قاجاريه که بود؟

الف: کريم خان                 ب: آقامحمدخان      ج: نادرشاه                 فتحعلي شاه

15- کدام پادشاه مذهب شيعه را در کشور رسميت داد؟

الف: شاه عباس       ب: محمدعلي شاه            ج: ناصرالدين شاه        د: شاه اسماعيل

16- پايتخت نادرشاه کدام شهر بود؟

الف: مشهد               ب: اصفهان                    ج: تهران                    د: دهلي

 

17- اگر حكومت با همكاري مردم ، صنعت و كشاورزي را گسترش دهد تا شغل هاي بيشتري ايجاد شود، به كدام وظيفه ي خود عمل كرده است؟

   الف: گسترش آموزش و پرورش             

 ب: نگهباني از استقلال كشور      ج: پاسداري از اسلام              د: مبارزه با فقر

18- چهار چيز مشترک ميان همه ي مسلمانان جهان چيست؟

الف: خدا ، قبله ، امام ، پيامبر                    ب: خدا ، کتاب آسماني  ، امام ، قبله

ج: خدا ، کتاب آسماني ، پيامبر، قبله             د: خدا ، کتاب آسماني ، پيامبر ، امام

19- کدام يک قوانين را در کشور اجرا مي کند؟

الف: آموزش و پرورش        ب: دادگستري              ج: دولت    د: مجلس شوراي اسلامي

20- حضرت آيت الله خامنه اي در چه تاريخي به عنوان رهبر انقلاب اسلامي ايران انتخاب شد؟

الف:سال 1368                ب: سال 1357            ج: سال 1359          د: سال 1367

21- كدام يك از موارد زير مربوط به وضع مولكول ها در مواد مايع است؟

      . الف : مولكول ها مانند دانه هاي زنجير به هم وصل شده اند

       ب : ربايش آن ها بسيار زياد است.

     . د : الف و ج               . ج : مولكول ها مي توانند آزادانه روي هم سُر بخورند

22- اگر يك قطعه آهن را اول تكه تكه كنيم و بعد آن قدر حرارت دهيم كه ذوب شود در آهن چه نوع تغييري رخ داده است؟

الف: شيميايي          ب: فيزيكي      ج: فيزيكي و بعد شيميايي       د: شيميايي و بعد فيزيكي 

23- در كدام يك  از وسايل زير موتور الكتريكي به كار نرفته است؟

    الف: يخچال                         ب: ضبط صوت             ج: راديو           د:جارو برقي

24- مقدار نيرويي كه براي بالابردن يك جسم به وسيله ي اهرم به كار مي رود ، به چه چيزي بستگي ندارد؟

   الف: ارتفاع تكيه گاه              ب: فاصله ي جسم تا تكيه گاه       

 ج:فاصله ي نيرو تا تكيه گاه                      د: جرم جسم

25- جنس هسته و پوسته ي زمين به ترتيب از چيست؟

  الف:نيكل و سنگ   -آهن                 ب: سنگ-   آهن ونيكل            

 ج: نيكل  -  سنگ                د: آهن و نيكل  - سنگ

26- كدام يك از جانداران ساده ي زير در بستني سازي و تهيه ي خمير دندان مورد استفاده قرارمي گيرد؟

  الف: باكتري                ب: قارچ                ج: جلبك                 د: مخمرها

27- در خرابي هاي حاصل از زمين لرزه كدام عامل دخالت کمتري دارد؟

  الف:استحكام زمين                    ب:شدت زمين لرزه                     

 ج: استحكام ساختمان                    د: زمان وقوع زلزله

28- اساسي ترين نقش باكتري ها و قارچ ها كدام است؟              

الف: توليد دارو و مواد براي انسان                    ب: بيماري زايي در جانوران        

ج: تجزيه و پوسيدگي مواد                                   د: بيماري زايي در گياهان

29- آزمايش يورستن منجر به کدام نتيجه شد؟

الف: بيشتر بيماري ها به علت وجود ميکروب ها ايجاد مي شوند.                   

 ب: گياهان نمک ها را از خاک مي گيرند.

ج: کپک ها ممکن است مانع رشد باکتري ها شوند.                                    

  د: بعضی از قارچ های ذره بینی بیماری زا هستند.

30- کدام عبارت غلط است؟

الف: یکی از راه های درمان شخص مبتلا به سرخک ، استفاده از واکسن سرخک است.

ب: فاصله ی سطح زمین تا مرکز آن حدود 6400 کیلومتر است.

ج: باکتری ها به روش تقسیم شدن و قارچ ها به وسیله ی هاگ تولید مثل می کنند.

د: ردّپای جانوارن قدیمی که بر روی سنگ ها باقی مانده است نیز یک سنگواره است.

31- عدد « ده میلیارد و سیزده هزار » چند رقمی است؟

الف: هفت رقمی        ب: هشت رقمی                ج: یازده رقمی              د: دوازده رقمی

- 32  حاصل عبارت روبرو کدام است؟      چهار و چهار هفتم منهای سه و شش پنجم

الف: یک و بیست و دو سی و پنجم          ب: سیزده سی و پنجم     

ج:  بیست و دو سی و پنجم            د :  یک و سیزده سی و پنجم            

33-  خمس 60 تا برابر است با:             

 الف) 30 تا                    ب) 20 تا                   ج)15 تا                 د) 12 تا

34-  کدام دسته از اعداد زير بر 6 بخشپذير است؟

الف)36 و 513                                ب) 42 و 702                             

  ج) 86 و 906                         د) 24 و 40 

35- یک کیلومتر مربع چند هکتار است؟

الف:  1 هکتار          ب: 10 هکتار          ج: 100 هکتار      د: 1000 هکتار

36-  كدام گزينه درست است؟

الف:   2/7 سانتیمتر = 72 میلیمتر                     ب:    3/4  متر = 4300 سانتیمتر

ج: 35/2 کیلوگرم = 2035 گرم                         د: همه ی موارد صحیح است.

37-   %40 عددی 160 تا شده است .خود آن عدد چند بوده است؟

الف: 4               ب: 400                 ج: 84                     د: 16

38-  حاصل جمع دو عدد مرکب 35   46  5  و  25  13  4 کدام عدد است؟

الف:  10                      ب:     1     60      9                        

  ج:  60     59       9                      د: 59       10

39- کدام دو عدد با هم برابرند

الف: 80/2 و 8/2                    ب: 05/4   و  5/4           

   ج:  090/8    و 90/80               د: الف و ب هر دو صحیح است

40-حجم یک مکعب مستطیل 96 سانتیمتر مکعب است. اگر طول و عرض آن 3 و4  سانتیمتر باشد ارتفاع آن چند سانتیمتر است؟

الف: 7 سانتیمتر                 ب: 89 سانتیمتر       ج: 12 سانتیمتر        د: 8 سانتیمتر

موفق باشید.

 

 

 

  

سوالات تستي علوم پنجم ابتدايي

ارزشيابي علوم پايه پنجم

سوالات هماهنگ پایه پنجم

پاسخ سوالات زیر را با علامت × مشخص کنید.

نام علمی زنگ آهن چیست؟

الف-اکسیژن                    ب-اکسید آهن                       ج-عنصر                     د-مخلوط

در هر مولکول آب ، چند اتم ئیدروژن وجود دارد ؟

الف ـ 2                    ب ـ 1                       ج ـ 4                      د ـ اتم های زیاد

 کدام گروه از موادّ زیر ، همگی عنصر هستند ؟

الف ـ طلا ، آب ، آهن           ب ـ آهن ، اکسیژن ، نمک        ج ـ آهن ، هیدروژن ، طلا       د ـ آب ، آهن ، اکسیژن

با کدام وسیله ی زیر می توان نور را تجزیه کرد؟                                                                                                           

الف- عدسی                              ب- آینه                                    ج- کتاب                     د- منشور

کدام یک از موارد زیر ، جزء خاصیّت های مادّه نیست ؟

الف ـ رنگ                      ب ـ مزه                           ج ـ بو                           د ـ اسم

کدام یک از راه های دفاع بدن نیست؟

الف – پوست                   ب – واکسن                ج – مخاط              د – گلبول های سفید

مخمر نوعی ........ است.

الف – باکتری                    ب- جلبک                    ج – گیاه                   د – قارچ

صحیح یاغلط بودن جملات را با علامت × مشخص کنید. 

اهرم ها فقط به شکل میله هستند.    ص                      غ

داینوسورهاجز گروه خزندگان هستند.     ص                  غ

در دریا فسیل بهتری تشکیل می شود.      ص                 غ

کپک نوعی قارچ است.     ص                  غ

مواد همیشه به یک صورت باقی نمی مانند .         ص                  غ

هر چه طول سطح شیب دار بیشتر باشد به نیروی بیشتری نیاز است.        ص                    غ

جاهای خالی را با پاسخ های صحیح کامل کنید

مواد با یکدیگر متفاوتند زیرا.....................................................................................................................................

اکسیژن یک منبع جبران شدنی است چون...............................................................................................................

 

هر دو قسمت هسته ی زمین از ............ و ................ تشکیل شده اند.

ا

سوالات هماهنگ پایه پنجم –

پاسخ سوالات زیر را با علامت × مشخص کنید. 

در کدام حالت ، شکل و حجم مادّه ، ثابت می ماند ؟

الف ـ جامد                      ب ـ مایع                      ج ـ گاز                   د ـ هر سه مورد

اگر نور به جسمی برخورد کند و به سوی ما بیاید :

الف- تابش نور می گوییم                                ب - باز تابش نور می گوییم

کدام  یک اهرم است؟

الف 1- پله                        ب - میخ کش                     ج - قیچی                       د - مورد 2 و 3

تاکنون ، چند نوع اتم شناخته شده است ؟

الف ـ 99                        ب ـ 104                         ج ـ 109                        د ـ 119

کدام گروه از موادّ زیر ، ترکیبند ؟

الف ـ آهن و آب          ب ـ ئیدروژن و نفت         ج ـ مس و اکسیژن           د ـ شکر و نفت

لایه های زمین از داخل به خارج به ترتیب کدامند؟

الف- هسته –پوسته - گوشته                          ب – گوشته – هسته – پوسته

ج – هسته – گوشته – پوسته                           د – گوشته – پوسته – هسته

کدام یک پادتن ترشح می کند؟

الف – گلبول قرمز               ب – گلبول سفید               ج – قارج                     د - مخاط  

       

صحیح یاغلط بودن جملات را با علامت × مشخص کنید.              

کلفت ترین لایه زمین گوشته است.     ص                  غ

بیشتر اندام های حسی در سر قرار دارند.      ص                    غ

هماهنگی بین اندام های حسی برعهده دستگاه عصبی است.      ص                     غ

پنی سیلین از نوعی باکتری تهیه می کنند .     ص                      غ

حل شدن شکر در آب تغییر شیمیایی است.             ص                      غ

سنگ های رسوبی کتاب تاریخ زمین هستند.          ص                    غ

جاهای خالی را با پاسخ های صحیح کامل کنید.

تغییر شیمیایی تغییری است که ................................................................................................................................

محیط زیست یعنی .....................................................................................................................................................

قارچ ها به وسیله ی ................... تولید مثل می کنند.

جنس پوسته ی زمین از .................. است.

پاسخ صحیح را با علامت ×مشخص کنید

1-مولکول های کدام ماده مانند دانه های زنجیر به هم متصل هستند؟

نمک                   سرکه                     شکر                   اکسیژن

2-کدامیک ازمواد زیر عنصر است ؟

طلا                 نمک                          هوا                      آب

3-کدام یک از مواد زیر یک تغییر شیمیایی است ؟

ذوب                    انجماد                   سوختن                 تبخیر

4- هنگام بریدن نان کدام خاصیت آن تغییر می کند؟

مزه                  رنگ                     اندازه                   جنس

5-کدام چشمه ی نور با بقیه فرق دارد ؟

چراغ قوه                    چراغ روغنی                        لامپ                       ستاره

6-کدام وسیله انرژی الکتریکی را به انرژی حرکتی تبدیل می کند ؟

رادیو                     بخاری برقی                         پنکه                         تلویزیون

7-در کجا سنگواره ی بهتری تشکیل می شود؟

بیابان                  جنگل                    دریا                      کوهستان

8-مهمترین   عامل خرد شدن سنگ ها چیست ؟

ترکیبات اکسیژن                       گازهای سمی                            آهک                      سرما وگرما

9-جاهای خالی را با کلمات مناسب کامل کنید .

1-     بارش باران یک تغییر .........................است .

2-     هرچه جسم به تکیه گاه نزدیکتر باشد به نیروی .......................احتیاج داریم .

3-     جدا کردن رنگ های مختلف نور از همدیگر را ........................می گویند .

4-     زمین شناسان با مطاله ی ..........اطلاعاتی درباره ی آب و هوا ی گذشته ی زمین به دست می آورند.

5-     زندگی بر روی خشکی ها با پیدا شدن ..................آغاز شد .

6-     اهمیت خاک رو در کشاورزی به علت داشتن ...................است .

به سوالات زیر با دقت پاسخ دهید .

1-یک مولکول آب از چه اتم هایی درست شده است .مدل مولکولی آب را رسم کنید .

2-چرا دو چرخه یک ماشین پیچیده است .

3-سه قسمت اصلی اهرم را رو شکل نشان دهید .(معلم باید شکل قیچی رسم کند )

 4-کانون عدسی را تعریف کنید .

5-طرز تشکیل خاک را بنویسید .

6-رنگین کمان چگونه بوجود می آید .

7-چرا خاک مزرعه از خاک کناره ی جاده وبیابان بهتر است ؟

8-علی در یک گردش علمی یک فسیل صدفی پیدا کرده است او چه اطلاعاتی  درباره ی گذشته ی آن محل  می تواند به دوستان بدهد .

9-یک آزمایش بنویسید که نشان دهد مولکول ها پیوسته در حال حرکت هستند .

    

نمونه سوال تستی علوم تجربی  کلاس پنجم ساختمان مواد

1ـ تاکنون ، چند نوع اتم شناخته شده است ؟

الف ـ 99                        ب ـ 104                         ج ـ 109                        د ـ 119

2ـ هر مولکول ، از چند اتم تشکیل شده است ؟

الف ـ 2 اتم                 ب ـ 1 اتم                 ج ـ 1 یا چند اتم               د ـ 2 یا چند اتم

4ـ در کدام حالت ، شکل و حجم مادّه ، ثابت می ماند ؟

الف ـ جامد                      ب ـ مایع                      ج ـ گاز                   د ـ هر سه مورد

5ـ کدام یک از موارد زیر ، در همه ی مواد مشترک است ؟

الف ـ رنگ                       ب ـ بو                          ج ـ مولکول                      د ـ مزه

6ـ مولکول های کدام یک از موادّ زیر ، می توانند روی یک دیگر سُر بخورند ؟

الف ـ قند                       ب ـ جیوه                        ج ـ آهن                         د ـ زغال

7ـ هوا ، چه نوع مادّه ای است ؟

الف ـ ترکیب                     ب ـ عنصر                     ج ـ مخلوط                   د ـ محلول

8ـ مولکول های کدام یک از موادّ زیر ، به اتم های موادّ دیگر تجزیه نمی شوند ؟

الف ـ آب                      ب ـ اکسید جیوه                    ج ـ کربن                    د ـ نمک

9ـ برای تجزیه ی یک ترکیب ، باید انبوهی از مولکول های آن را انتخاب کرد زیرا :

الف ـ جنبش مولکول ها زیاد است .                                      ب ـ مولکول ها بسیار ریزند .

ج ـ ربایش مولکول ها زیاد است .                                                         د ـ هر سه مورد

10ـ کوچک ترین ذرّه ی آب که به طور آزاد در طبیعت وجود دارد را چه می نامند ؟

الف ـ قطره ی آب             ب ـ اتم آب                ج ـ مولکول آب               د ـ بخار آب

11ـ دو مولکول آب ، از چند اتم تشکیل شده است ؟

الف ـ 2 اتم                    ب ـ 4 اتم                         ج ـ 6 اتم                      د ـ 8 اتم

12ـ کدام یک از موادّ زیر ، ترکیب است ؟

الف ـ آلومینیوم                  ب ـ گاز کربنیک               ج ـ هوا                  د ـ بخار جیوه

13ـ نشاسته و گوگرد :

الف ـ هر دو ساده اند .                                                                 ب ـ هر دو ترکیبند .

ج ـ دوّمی ساده و اوّلی ترکیب است .                           د ـ اوّلی ساده و دوّمی ترکیب است .

14ـ در ده مولکول آب ، چند اتم ئیدروژن وجود دارد ؟

الف ـ 20                    ب ـ 10                        ج ـ 30                      د ـ اتم های زیاد

15ـ یک مولکول آب ، از چند اتم اکسیژن و چند اتم ئیدروژن ساخته شده است ؟

الف ـ 2 اتم اکسیژن ، 1 اتم هیدروژن                             ب ـ 1 اتم اکسیژن ، 2 اتم هیدروژن

ج ـ 3 اتم اکسیژن ، 1 اتم هیدروژن                                 د ـ 2 اتم اکسیژن ، 2 اتم هیدروژن

16ـ تمام مواد ، از چه ساخته شده اند ؟

الف ـ ویروس                   ب ـ مولکول                     ج ـ عنصر                       د ـ اتم

17ـ ربایش مولکولی در کدام یک از موادّ زیر ، از بقیّه بیش تر است ؟

الف ـ آهن                       ب ـ هوا                         ج ـ کاغذ                      د ـ پارچه

18ـ آهن ، چه نوع مادّه ای است ؟

الف ـ ترکیب                   ب ـ مخلوط                      ج ـ عنصر                    د ـ محلول

19ـ کدام گروه از موادّ زیر ، همگی عنصر هستند ؟

الف ـ طلا ، آب ، آهن                                                           ب ـ آهن ، اکسیژن ، نمک

ج ـ آهن ، هیدروژن ، طلا                                                          د ـ آب ، آهن ، اکسیژن

20ـ جنبش مولکولی ، در کدام یک از موادّ زیر ، از بقیّه بیش تر است ؟

الف ـ چوب                   ب ـ آب                          ج ـ آهن                      د ـ اکسیژن

21ـ در کدام یک از موادّ زیر ، کشش مولکولی از بقیّه کم تر است ؟

الف ـ قند                       ب ـ آب                           ج ـ شکر                          د ـ یخ

22ـ از کدام یک از خاصیّت های زیر ، برای شناسایی یک مادّه استفاده می شود ؟

الف ـ حجم                 ب ـ وزن                  ج ـ خاصیّت مولکول ها                 د ـ رنگ

23ـ چه چیز باعث می شود که بوی عطر را حس کنیم ؟

الف ـ بوی خوش عطر                                                      ب ـ ترکیب مولکول های عطر

ج ـ جنبش مولکول های عطر                                                د ـ ربایش مولکول های عطر

24ـ فاصله ی بین مولکول ها ، در کدام یک از موادّ زیر ، از بقیّه بیش تر است ؟

الف ـ روغن                      ب ـ یخ                        ج ـ هوا                         د ـ گلاب

25ـ فاصله ی بین مولکول ها ، در کدام یک از انواع مادّه ، از بقیّه بیش تر است ؟

الف ـ گازها                  ب ـ مایعات                   ج ـ جامدات               د ـ تفاوتی ندارد

26ـ ربایش مولکولی ، در کدام یک از اجسام زیر ، از بقیّه بیش تر است ؟

الف ـ میخ                       ب ـ آب                           ج ـ نفت                      د ـ پارچه

27ـ کدام یک از موارد زیر ، جزء خاصیّت های مادّه نیست ؟

الف ـ رنگ                      ب ـ مزه                           ج ـ بو                           د ـ اسم

28ـ ربایش مولکولی در کدام یک از موادّ زیر ، از بقیّه کم تر است ؟

الف ـ پنبه                        ب ـ آهن                          ج ـ هوا                         د ـ آب

29ـ جنبش مولکول ها در شیر ، از کدام یک از موادّ زیر بیش تر است ؟

الف ـ اکسیژن                  ب ـ آب                   ج ـ یخ                    د ـ دی اکسید کربن

30ـ ربایش مولکولی در نفت ، از کدام یک از موادّ زیر بیش تر است ؟

الف ـ چوب                    ب ـ آهن                       ج ـ اکسیژن                      د ـ کاغذ

31ـ مولکول های کدام یک از موادّ زیر ، مانند دانه های زنجیر به هم وصل شده اند ؟

الف ـ آهن                      ب ـ آبلیمو                     ج ـ اکسیژن                     د ـ چوب

32ـ کدام دسته از موادّ زیر ، ترکیب است ؟

الف ـ طلا و اکسید آهن         ب ـ آهن و قند           ج ـ نمک و شکر         د ـ جیوه و نمک

33ـ کدام یک از موادّ زیر ، ساده است ؟

الف ـ اکسیدآهن                 ب ـ نمک                     ج ـ اکسیژن                      د ـ نفت

34ـ کدام یک از موادّ زیر ، ترکیب است ؟

الف ـ اکسیژن                     ب ـ آهن                     ب ـ مس                        ج ـ نمک

35ـ مولکول کدام یک از موادّ زیر ، فقط از یک نوع اتم ساخته شده است ؟

الف ـ نمک                    ب ـ آهن                          ج ـ شکر                         د ـ نفت

36ـ مولکول های کدام یک از موادّ زیر ، پیوسته در حال حرکتند ؟

الف ـ آهن                        ب ـ آب                       ج ـ اکسیژن                     د ـ کاغذ

37ـ در بین مولکول های کدام یک از حالت های مادّه ، تقریباً نیروی ربایش وجود ندارد ؟

الف ـ جامدها                   ب ـ مایع ها                    ج ـ گازها                  د ـ هیچ کدام

38ـ مولکول آب ، از اتم های .......... و .......... تشکیل شده است .

الف ـ اکسیژن و ئیدروژن                                                              ب ـ اکسیژن و کربن 

ج ـ هیدروژن و نیتروژن                                                                 د ـ نیتروژن و کربن

39ـ کدام گروه از موادّ زیر ، عنصر هستند ؟

الف ـ مس و شکر        ب ـ آلومینیوم و شیشه        ج ـ مس و آلومینیوم         د ـ آهن و نمک

40ـ کدام گروه از موادّ زیر ، ترکیبند ؟

الف ـ آهن و آب          ب ـ ئیدروژن و نفت         ج ـ مس و اکسیژن           د ـ شکر و نفت

 43ـ اتم های سازنده ی کدام دسته از موادّ زیر ، یکسان می باشند ؟

الف ـ آب و آهن            ب ـ نمک و طلا              ج ـ طلا و آب           د ـ آهن و اکسیژن

44ـ کدام یک از موادّ زیر ، عنصر است ؟

الف ـ نمک                      ب ـ طلا                          ج ـ آب                          د ـ هوا

45ـ کدام گروه از موارد زیر ، همگی ترکیب هستند ؟

الف ـ آب ، آهن ، ئیدروژن                                                      ب ـ مس ، روی ، نشاسته

ج ـ یخ ، آهن ، قند                                                              د ـ شکر ، بخار آب ، الکل

46ـ کدام دسته از موادّ زیر ، دارای اتم های یکسان می باشند ؟

الف ـ مس و ئیدروژن        ب ـ نمک و الکل        ج ـ جیوه و نشاسته         د ـ اکسیژن و آب

48ـ کدام یک از موادّ زیر ، ترکیب است ؟

الف ـ آهن                      ب ـ آب                       ج ـ اکسیژن                         د ـ طلا

 49ـ به موادّی که مولکول هایشان فقط از یک نوع اتم ساخته شده اند ، چه می گویند ؟

الف ـ محلول                    ب ـ عنصر                     ج ـ ترکیب                    د ـ مخلوط

50ـ کدام یک از موادّ زیر ، عنصر است ؟

الف ـ آب                        ب ـ نمک                          ج ـ آهن                      د ـ نفت

51ـ ساختمان مولکولی کدام گروه از موادّ زیر ، نشان دهنده ی نوعی ترکیب است ؟

الف ـ آب و طلا          ب ـ زنگ آهن و قند          ج ـ آهن و نمک          د ـ اکسیژن و آهن

52ـ کدام گروه از موادّ زیر ، نشان دهنده ی ساختمان مولکولی عنصر است ؟

الف ـ طلا و اکسیژن        ب ـ بخار آب و آهن        ج ـ نمک و ئیدروژن       د ـ کربن و آب

53ـ کدام دسته از موادّ زیر ، عنصر هستند ؟

الف ـ نمک و طلا            ب ـ نمک و نفت             ج ـ طلا و آهن             د ـ آهن و نفت

54ـ کدام یک از موادّ زیر ، فقط از یک نوع اتم ساخته است ؟

الف ـ نمک                     ب ـ شیشه                    ج ـ آلومینیوم                       د ـ شکر

55ـ 10 مولکول ئیدروژن و 10 مولکول اکسیژن ، تشکیل چند مولکول آب می دهد ؟

الف ـ 20 مولکول             ب ـ 10 مولکول            ج ـ 5 مولکول              د ـ 15 مولکول

56ـ تفاوت موادّ جامد و گاز ، بیش تر در کدام مورد است ؟

الف ـ جنبش و کشش مولکول ها                                                           ب ـ نوع اتم ها

ج ـ تعداد اتم ها                                                        د ـ طریقه ی به هم چسبیدن اتم ها

57ـ فاصله ی بین مولکول ها در کدام یک از موادّ زیر ، از بقیّه بیش تر است ؟

الف ـ بخار آب                     ب ـ آب                        ج ـ یخ                       د ـ جیوه

58ـ اگر بتوانیم مادّه ای را تجزیه کنیم ، آن مادّه ............... است .

الف ـ ترکیب                 ب ـ عنصر                 ج ـ عنصر و ترکیب                د ـ مخلوط

59ـ مواد به عنصر ، مخلوط و ............ تقسیم می شوند .

الف ـ ترکیب               ب ـ محلول                ج ـ مولکول              د ـ مولکول چند اتمی

علوم پنجم ابتدايي بخش 1-9

  ^{_{بخش نهم مبارزه پنهان}}

^{_{در زمان هاي قديم، مردم دليل بسياري از بيماري هاي خود را نمي دانستند و از وجود ميكروب (جانداران بسيار كوچك) كه با چشم ديده نمي شود ولي باعث به وجود آمدن بيماري مي شوند- مطلع نبودند. در آن زمان به دليل عدم رعايت مسائل بهداشتي، بيماري به سرعت ميان مردم پراكنده مي شد و عده زيادي را مي كشت.ميكروب چيست؟ ميكروب جاندار خاصي نيست؛ بلكه باكتري ها، قارچ هاي ذره بيني و موجوداتي به نام ويروس را به طور كلي ميكروب مي نامند. ويروس ها از باكتري ها و قارچ ها بسيار كوچك ترند و مي توانند در داخل بدن جانور يا گياه به داخل سلول هاي موجودات زنده بروند، در آنجا تكثير شوند و سلول را نكشند. ويروس ها فقط در داخل سلول زنده فعاليت دارند و نه بيرون از آن. آثار زنده بودن از خود نشان مي دهند. هر نوع ويروسي فقط در داخل سلول هاي معيني از بدن گياه يا جانور زندگي و فعاليت مي كند. مثلاً ويروس آنفوانزا به دستگاه تنفس مي رود و ويروس فلج اطفال به دستگاه عبوري آسيب مي رساند. راه هاي دفاع بدن:1- پوست :پوست وظيفه محافظت از بدن را دارد. جانداران بيماري زا نمي توانند در پوست سالم نفوذ كنند.2- مخاط :تنها راه ورود ميكروب ها به بدن از راه پوست نيست، بلكه از راه هايي مانند دهان و بيني هم وارد مي شوند. سطح داخلي دهان و بيني شما هميشه مرطوب است و ماده نسبتاً چسبناكي هميشه روي آنها را مي پوشاند (شبيه آب دهان)، به اين ماده مخاط گفته مي شود. مخاط ميكروب ها را به خود مي چسباند و چون ماده ميكروب كش دارد، بعضي از ميكروب ها را مي كشد. البته ميكروب ها از راه آب و غذا وارد معده مي شوند. اما در معده شيره اي ترشح مي شود كه بيشتر باكتري ها را مي كشد.3- گلبول سفيد :گاهي باكتري هاي زيان آور از راه زخم وارد بدن شما مي شوند. در اين موقع پوست به عنوان اولين راه دفاعي نمي تواند جلوي آنها را بگيرد. پس ممكن است باكتري ها در داخل بدن شما توليد مثل كنند و زياد شوند آنگاه از راه خون به همه جاي بدن برسند و شما را بيمار كنند. گلبول هاي سفيد خون با ميكروب ها مبارزه مي كنند. بدون گلبول هاي سفيد بدن نمي تواند در مقابل ميكروب ها زنده بماند.گلبول هاي سفيد به باكتري ها حمله مي كنند بعضي گلبول هاي، ميكروب ها را مي خورند و بعضي ديگر راه هاي ديگري را انتخاب مي كنند.بعضي گلبول ها موادي مانند پادتن ترشح مي كنند. پادتن ها مي توانند باكتري هاي خاصي را بكشند. براي هر نوع باكتري، پادتن خاصي لازم است و يك نوع پادتن نمي تواند همه اقسام باكتري ها را نابود كند.كمك به دفاع بدن:ما وقتي بيمار مي شويم كه بدن ما نتواند در برابر ميكروب ها مقاومت كند و آنها را از بين ببرد. در اين هنگام پزشك با دادن دارو به دفاع بدن ما كمك مي كند. مانند داروهاي ضد عفوني كننده ها و آنتي بيوتيك ها.1- ضدعفوني كننده ها: موادي كه ميكروب ها را در بيرون بدن مي كشيد، ضد عفوني كننده نام دارند.2- آنتي بيوتيك ها: به گروهي از داروهاي ميكروب كش آنتي بيوتيك مي گويند. در قديم نان و پنير كپك زده را روي زخم مي گذاشتند گاهي اين مواد زخم را درمان مي كردند اما كسي علت را نمي دانست.در حدود 70 سال پيش فلمينگ ميكروب شناس انگليسي با تحقيق بر روي ميكروب ها موفق شد تا با رشد دادن كپك سبز ماده اي را به دست آورد كه خاصيت ميكروب كش داشت و به آن پني سيلين مي گفتند. و اين كار باعث شد تا اولين آنتي بيوتيك كشف شود.واكسن چيست؟واكسن ها ميكروب هاي كشته شده يا ضعيف شده بيماري ها هستند كه وقتي مقدار كمي از آنها به بدن تزريق شود گلبول هاي سفيد پادتن مورد نظر را مي سازند. يكي از انواع واكسن ها، واكسن سرخك است كه در كودكي تزريق مي شود. اين واكسن باعث مي شود تا بدن پادتن لازم را داشته باشد و در صورت ورود ويروس سرخك به بدن آن را از بين ببرد.   پرسش هاي بخش 91- عامل كدام دسته از بيماري هاي زير، ويروس است؟ 1- فلج اطفال، هاري، آبله2- كچلي، حصبه، سرخك3- سل، آنفلوانزا، فلج اطفال4- كزاز، سرخك، هاري     2- كداميك از موارد زير، كار مبارزه با باكتري ها را بر عهده دارند؟ 1- گلبول قرمز2- استخوان ها3- عضلات4- گلبول هاي سفيد     3- ميكروب پس از گذشتن از اولين موردهاي دفاعي بدن با كدام قسمت زير از بين مي رود؟ 1- مايع مخاطي2- گلبول هاي سفيد3- پوست4- اشك چشم     4-عامل كدام بيماري زير، باكتري ها هستند؟ 1- فلج اطفال2- سرخك3- كزاز4- هاري     5- به موادي كه ميكروب ها را بيرون از بدن مي كشند چه مي گويند؟ 1- واكسن ها2- ضدعفوني كننده3- آنتي بيوتيك ها4- هيچكدام     6- ولين آنتي بيوتيك، به نام پني سيلين توسط چه كسي كشف شد؟ 1- ورستن2- ازي3- لمينگ4- استور سوال   يك دو سه چهار پنج شش جواب گزينه : 1 4 2 3 2 3    سؤالات تشريحي 1- بيماري هاي واگيردار كدامند؟ به بيماري هايي كه از يك فرد به افراد ديگر منتقل مي شود واگيردار مي گويند.     2- چرا ميكروب ها در بدن به سرعت توليد مثل مي كنند؟ زيرا در بدن غذا و دماي مناسب براي رشد آنان وجود دارد.     3- ساختمان ويروس ها چگونه است؟ بسيار ساده است و از ساختمان موجودات تك سلولي ساده تر است و مواد درون هسته يافت مي شوند.     4- باكتري هاي بيماري زا را نام ببريد؟ حصبه، وبا و سل     5- باكتري ها در كدام گروه طبقه بندي مي شوند؟ در گروه آغازيان     6- فايده مخاط بيني چيست؟ مخاط، ميكروب هايي را كه مي خواهند وارد بدن شوند به خودش مي چسباند و چون ماده ميكروب كشي هم در آن وجود دارد بعضي از ميكروب ها را از بين مي برد.     7- گلبول هاي سفيد چه مي كنند؟ گلبول هاي سفيد به دو طريق موجب نابودي ميكروب ها مي شوند بعضي ميكروب ها را مي خورند و بعضي ديگر پادتن يا داروي ضد سم را مي سازند.     8- داروهاي ضد ميكروب چند نوع هستند؟ دو نوع هستند. يا ميكروب هاي خارج از بدن را از بين مي برند كه به آنها داروي ضد عفوني كننده مي گوئيم يا ممكن است از نوع داروهاي ميكروب كش باشند كه به آنها آنتي بيوتيك مي گوئيم.     9- واكسن چيست؟ واكسن ميكروب ضعيف شده يا كشته شده ميكروب ها است. وقتي اين ميكروب ها وارد بدن مي شوند گلبول هاي سفيد به دفاع از بدن بر مي خيزند تا مقاومت بدن را افزايش دهند و در بدن پادتن عليه آن بيماري ايجاد مي شود.     10- چند راه محافظت از غذاها را در برابر باكتري بنويسيد؟ استفاده از يخچال، استفاده از نمك، خشك كردن بعضي از خوراكي ها             علوم پنجم،7   بخش هفتم - زمين نا آرام اگر در محل زندگي شما چاه كنده باشند، حتماً ديده ايد كه از داخل آن خاك و سنگ بيرون مي آورند. اين چاه خيلي عميق نيست. اما چاهي كه براي به دست آوردن نفت مي كنند، چند صد متر عمق دارد. ولي هنوز تا مركز زمين فاصله بسيار زيادي دارد. فاصله سطح زمين تا مركز آن حدود 6400 كيلومتر است. دانشمندان حدس مي زنند كه تخم مرغ با زمين ما مشابهت دارد. تخم مرغ سه لايه به نام هاي پوسته، سفيده، و زرده دارد. زمين هم سه لايه دارد: پوسته، گوشته و هسته.پوسته زمين:پوسته زمين در مقايسه با كره زمين بسيار نازك است. جنس پوسته از سنگ است. پوسته براي ما بسيار مهم است. نفت، زغال سنگ، گاز و آب و بعضي فلزات در آن وجود دارد.گوشته:لايه مياني زمين بسيار كلفت تر و داغ تر از پوسته آن است. دماي گوشته زياد است. دانشمندان معتقدند كه به بعضي سنگ هاي اين قسمت نيمه جامدند.هسته:هسته در مركز زمين قرار گرفته و بسيار داغ است. هسته دو قسمت دارد: هسته دروني، هسته بيروني. هر دو قسمت هسته از آهن و فلز ديگري به نام نيكل ساخته شده اند.آتش فشان:در بعضي نقاط زير پوسته، سنگ ها نرم و داغند. گاهي سنگ ها ذوب مي شوند. اگر اين سنگ هاي ذوب شده راهي به بيرون زمين بيابند از آن خارج مي شوند و آتش فشان ها را به وجود مي آورند. مخروط آتش فشان ها از موادي به وجود مي آيد كه از دهانه خارج مي شوند. علاوه بر مواد مذاب، مواد جامد و گاز از دهانه آتش فشان ها خارج مي شوند. بعضي از اين گازها سمي و كشنده اند. اگر مواد جامد دانه ريز باشند. به آنها خاكستر مي گويند. يك آتشفشان هميشه فعاليت نمي كند و بعد از مدتي غير فعال مي شود. كوه دماوند مدت هاست كه ديگر فعاليتي ندارد.زمين لرزه: در همه جاي سطح زمين خطر زمين لرزه وجود دارد. در بعضي نقاط بيشتر از نقاط ديگر، اتفاق مي افتد. در خرابي هاي حاصل از زمين لرزه، تنها شديد يا ضعيف بودن زمين لرزه دخالت ندار بلكه استحكام زمين و ساختمان ها نيز مهم است.هنگام زمين لرزه چه بايد كرد؟در هنگام زمين لرزه به كنار ديوارهاي داخلي برويد. زير ميزهاي محكم قرار بگيريد. داخل راهروهاي كم وسعت برويد و داخل چارچوب در بايستيد. و از محل هاي زير دوري كنيد:آشپزخانه – زير سقف هاي وسيع – كتابخانه و قفسه و كنار ديوارهاي داخلي.آرامش و خونسردي خود را در مدت زمين لرزه حفظ كنيد.   پرسش هاي بخش 71- كدام لايه زمين كم ترين ضخامت را دارد؟ 1- گوشته2- پوسته3- هسته     2- منابع معدني را در كدام لايه زمين مي توان يافت؟ 1- پوسته2- گوشته3- هسته     3- كدام لايه زمين از مواد نيمه جامد تشكيل يافته است؟ 1- پوسته2- گوشته3- هسته     4- هر دو قسمت از آهن و نيكل ساخته شده اند؟ 1- پوسته2- گوشته3- هسته سوال   يك دو سه چهار جواب گزينه : 2 1 2 3    سؤالات تشريحي1- چرا در زمين چاه مي كنند؟ براي رسيدن به آب و نفت در زمين چاه مي كنند.     2- مواد كافي، نفت، آب و ذغال سنگ در كدام قسمت زمين قرار دارند؟ در قسمت پوسته     3- پوسته زمين با گوشته چه تفاوتي دارد؟ پوسته نازك تر است و گوشته گرماي بسيار زيادتري از پوسته دارد. سنگ ها در گوشته به حالت مذاب و خميري هستند.     4- هسته در كدام قسمت زمين است؟ جنس آن از چيست؟ در قسمت مركزي زمين و جنس آن از آهن و نيكل است.     5- آتشفشان ها چگونه ايجاد مي شوند؟ وقتي گرماي مواد مذاب زمين زياد شود حجم بيشتري پيدا مي كنند. ناگزير براي خروج از زمين از قسمت هايي كه احتمالاً پوسته نازك تر است، خارج مي شوند.     6- ازدهانه آتشفشان ها چه چيزهايي خارج مي شود؟ مواد مذاب، جامد، گاز، گاهي مواد جامد آن قدر ريز هستند كه به آنها خاكستر مي گويند. گازها نيز ممكن است سمي و كشنده باشند.     7- زمين لرزه چگونه ايجاد مي شود؟ وقتي در بين سنگ هاي زمين شكاف ايجاد مي شود، سنگ ها به يكديگر ساييده مي شوند و در اثر اين ساييدگي مايه دروني زمين لرزش پيدا مي كند و به صورت حركت موجي، درون زمين مسيري را مي پيمايد و در نتيجه موجب لرزش زمين و شكستگي پوسته زمين و زمين لرزه مي شود.     8- زمين لرزه در چه جاهائي خرابي بيشتري به بار مي آورد؟ در جايي كه خانه ها گلي و سست باشند.              علوم پنجم،8   بخش هشتم - آغازيان به جز گياهان و جانوران، جانداران ديگر نيز هستند كه حركت مي كنند و براي رشد به غذا نياز دارند و تنفس مي كنند. اين جانداران كه بعضي از صفات گياهان و بعضي از صفات جانوران را دارند آغازيان ناميده مي شوند.   آغازيان ساختمان بدني ساده دارند و به علت كوچكي فقط با ميكروسكوپ ديده مي شوند. بعضي مانند باكتري فقط يك سلول دارند و بعضي ديگر پر سلولي هستند. آغازيان به شكل زير طبقه بندي شده اند:جلبك ها، آغازيانِ گياه مانند:جلبك ها به دليل آنكه بدنشان از گياهان ساده تر است در گروه آغازيان قرار گرفته اند ولي آنها نيز سبزينه يا كلروفيل دارند.جلبك ها به رنگ هاي قرمز، سبز يا قهوه اي ديده مي شود. بيشتر جلبك هايي که در آب زندگي مي كنند تك سلولي هستند اما انواع پرسلولي نيز دارند. طول برخي از جلبك هاي پرسلولي دريايي به 60 متر مي رسد. فايده ها: جلبك ها غذاي جانوران آبزي هستند. از جلبك هاي دريايي موادي به دست مي آيد كه در صنعت مانند بستني سازي و تهيه خمير دندان به كار مي رود. باكتري ها:باكتري ها فراوان ترين جانداران روي زمين هستند. بعضي در آب، بعضي در خاك و بعضي در داخل يا روي بدن گياهان و جانوران زندگي مي كنند. به طور كلي در هر كجا كه موجود زنده باشد، باكتري ها نيز يافت مي شوند. در روي دست شما تعداد زيادي باكتري وجود دارد ولي شما نمي بينيد. باكتري ها فقط يك سلول بسيار كوچك هستند. باكتري ها به اشكال كروي، خميده و ‌ميله اي ديده مي شوند.فايده ها:1- درست كردن كود كه يكي از كارهاي مفيد با كتري هاي داخل خاك است. بعضي باكتري ها بدن موجودات زنده را تجزيه مي كنند و مواد آنها را به خاك مي دهند و گياهان اين مواد را مصرف مي كنند.2-انسان از هزاران سال پيش بدون شناخت باكتري ها از آنها استفاده كرده و از آنها براي تبديل بعضي ميوه ها (مانند انگور) به سركه يا تبديل شير به ماست استفاده كرده است.توليد مثل:باكتري ها نيز توليد مثل مي كنند. از يك باكتري به دو باكتري و بعد به 4 باكتري و به همين شكل به سرعت تقسيم ادامه مي يابد. توليد مثل آنها گاه زياد و گاه كم است. توليد مثل باكتري ها قارچ ها:قارچ ها موجودات زنده اي هستند كه مانند گياهان در يك جا ساكن هستند اما چون سبزينه ندارند نمي توانند غذا سازي كنند و به انواع مختلف مانند كپك ها و قارچ هاي چتري تقسيم مي شوند.كپك ها:كپك ها در روي نان و ميوه و مربا ديده مي شوند. كپك نوعي قارچ است كه ميوه يا چيزهاي ديگر را تجزيه كرده و مصرف مي كند.قارچ هاي چتري:قارچ هاي چتري روي چوب هاي پوسيده تنه درختان يا روي خاك ديده مي شود بيشتر قارچ هاي چتري كه در طبيعت يافت مي شوند. سمي هستند ولي در ميان آنها انواع خوراكي هم وجود دارد. قارچ ها به وسيله سلول هاي بسيار ريزي به نام هاگ توليد مثل مي كنند. هاگ در اندامي به نام هاگدان توليد مي شوند و پس از رسيدن يا پاره كردن ديواره هاگدان آزاد مي شوند.اين هاگ ها همراه باد يا آب به نقاط مختلف مي روند. در هر جا كه رويش مناسبي داشته باشند، رشد كرده و قارچ هاي ديگري را به وجود مي آورند.فايده ها و ضررهافايده ها:قارچ ها اهميت فراواني دارند. بعضي از آنها بسيار كوچك هستند و مانند باكتري، بدن گياهان و جانوران مرده را تجزيه مي كنند تا مواد مورد نياز خود را جذب كنند. موادي كه از تجزيه گياهان و جانوران مرده به دست مي آيد، به خاك بر مي گردد و دوباره وسيله مصرف گياهان مي شود. ما بعضي قارچ ها را مي خوريم و بعضي هم به جهت وجود دارويي به نام پني سيلين در امر پزشكي و براي كُشتن باكتري ها به كار مي روند. ضررها:انواعي از قارچ ها انگل گياهان يا جانوران مي شوند. اين قارچ ها به گياهاني مانند گندم، سيب زميني و بعضي از ميوه ها زيان مي رسانند. بعضي قارچ ها هم باعث بروز بيماري پوستي مي شوند.مخمّر:مخمّر قارچ ذره بيني است كه در خمير ترش نانوايي موجود است و توسط نانواها جهت پخت نان به كار گرفته مي شود .    پرسش هاي بخش 8 1- بدن موجودات زنده تك سلولي چگونه است؟ بسيار ساده است و فقط از يك سلول ساخته شده است.     2- كدام دسته از جانوران در گروه آغازيان طبقه بندي مي شوند؟ باكتري ها، قارچ ها و انواعي از جلبك ها در گروه آغازيان قرار دارند. نوعي از جلبك ها كه ويژه گي گياهي دارند در گروه گياهان طبقه بندي مي شوند.     3- جلبك چيست؟ ساختمان بدن جلبك ها از گياهان ساده تر است. كلروفيل دارند و براي خود غذا مي سازند.     4- جلبك ها در كجا زندگي مي كنند؟ بيشتر جلبك ها در آب زندگي مي كنند و تك سلولي هستند.     5- جلبك ها در چه جاهايي مي رويند؟ در آب هاي شور و شيرين     6- باكتري ها در كجا زندگي مي كنند؟ باكتري ها در همه جا، آب، هوا، خاك و بدن جانداران زندگي مي كنند.     7- اندازه باكتري ها چقدر است؟ بسيار كوچك هستند به طوري كه در يك نقطه به اندازه سر سوزن 250 هزار باكتري جا مي گيرد.     8- باكتري ها چند نوع هستند؟ دو نوع هستند. ممكن است مفيد يا مضر باشند. باكتري هاي مفيد بقاياي موجودات زنده را تجزيه مي كنند و دوباره براي گياه قابل استفاده مي كنند. از باكتري هاي مفيد براي ساختن دارو و توليد مواد غذايي استفاده مي كنند. باكتري هاي مضر باعث بيماري و فاسد شدن غذا مي شوند.     9- باكتري ها چگونه توليد مثل مي كنند؟ با تقسيم شدن سلول زياد مي شوند.     10- قارچ ها چه ويژه گي هايي دارند؟ قارچ ها كلروفيل يا سبزينه ندارند و نمي توانند براي خود غذا بسازند. قارچ ها از گياهان و جانوران ميزبان غذاي خود را تأمين مي كنند. ديواره اسكلتي دارند.     11- قارچ چتري كجا زندگي مي كند؟ روي چوب هاي پوسيده، تنه درختان يا مواد پوسيده ديگر زندگي مي كند.     12- قارچ ها در چه شرايطي بهتر رشد مي كنند؟ قارچ ها در هواي مرطوب بهتر رشد مي كنند.     13- قارچ ها چه تفاوتي با گياهان دارند؟ قارچ ها كلروفيل يا سبزينه ندارند و نمي توانند براي خود غذا بسازند. قارچ ها، ريشه، ساقه و برگ دارند.     14- مخمرها از گروه كدام جانداران هستند؟ از آغازيان و در گروه قارچ ها هستند.     15- جلبك ها چگونه توليد مثل مي كنند؟ گاهي با قطعه قطعه شدن و گاهي مانند گياهان از تركيب سلول هاي نر و ماده جلبك جديد ايجاد مي شود.     16- مهم ترين عامل وجود باكتري ها و قارچ ها در طبيعت چيست؟ باكتري ها و قارچ ها بقاياي موجودات زنده را تجزيه مي كنند و اين مواد را براي گياهان و ساير جانداران قابل استفاده مي كنند.     17- چه موادي مي شناسيد كه در اثر وجود باكتري ها ايجاد مي شوند؟ ماست، سركه، الكل}}        

  ^{_{|+| نوشته شده در  سه شنبه بیستم مهر 1389ساعت 21:27  توسط ابوالفضل مومنی دهقی}}

^{_{|  نظر بدهید}}

^{_{علوم پنجم بخش 4و5و6 علوم پنجم،5}} 

^{_{بخش پنجم}}

^{_{- تاريخچه زمين زمين شناسان با استفاده از آثاري که از گذشته به دست آورده اند، به اطلاعات زيادي پي برده اند. انسان ها با مطالعه سنگ هاي رسوبي، آب و هوا، محل درياها، خشكي ها و نوع گياهان و جانوران كه از بين رفته اند، اطلاعاتي به دست آورده اند.فسيل:به آثاري از جانداران بسيار قديمي که در سنگ ها باقي مانده اند، فسيل (سنگواره) مي گويند. فسيل ها يا مانند استخوان و دندان قسمت هايي از بدن جانداران بسيار قديمي اند يا مانند پا اثري از بدن جانداران هستند. براي تشكيل بعضي فسيل ها ميليون ها سال لازم است.استفاده از فسيل:دانشمندان با مطالعه فسيل ها درباره گذشته زمين و تغييرات آن اطلاعات زيادي به دست مي آورند. كسي كه فسيل ها را مطالعه مي كند بايد درباره جانوران و گياهان امروزي محل زندگي و نوع رفتار آنها اطلاعات كاملي داشته باشد. مثلاً اگر در بالاي كوهي فسيل ماهي يافت شود معلوم مي شود در آن نقطه قبلاً دريا بوده است.تاريخچه جانداران:وقتي زندگي در دريا شروع شد، ابتدا موجوداتي كه بدن آنها فقط يك سلول داشت در درياها فراوان شدند و بعد نوبت به جانوران بي مهره رسيد و پس از ميليون ها سال اولين مهره داران يعني ماهي ها به وجود آمدند. با پيدا شدن گياهان، زندگي بر روي خشكي ها آغاز شد كم كم جانوران هم در روي خشكي ها ظاهر شدند. بعد آب و هوا، تغيير كرد، به طوري كه محيط مناسبي براي رشيد خزندگان به وجود آمد. تعداد خزندگان فراوان شد و طول بعضي از آنها به 30 متر مي رسيد. به اين خزندگان دايناسور مي گويند. دايناسور ها حدود 65 ميليون سال پيش مرده اند و پس از نابودي آنها عصر فراواني گياهان و جانوران فرا رسيد.تغيير خشكي ها و درياها:زمين شناسان معتقدند ابتدا در روي كوه زمين، فقط يك خشكي و يك اقيانوس بزرگ وجود داشت. در حدود 200 ميليون سال پيش اين خشكي ابتدا از وسط شكاف برداشت و به تدريج به دو نيم تقسيم شد و بين دو خشكي دريايي به وجود آمد. چندين ميليون سال بعد، دو خشكي شمالي و جنوب هر يك كوچك تر و بيشتر شده و خشكي هاي امروزي را به وجود آوردند.   پرسش هاي بخش 5جملات صحيح و غلط را مشخص كنيد   درست نادرست 1- در سنگ هاي آذرين ممكن است آثاري از فسيل ها پيدا شود. *   2- دوزيستان بعد از خزندگان در روي زمين به وجود آمدند.   * 3- همه فسيل هاي يك منطقه را نبايد جمع آوري كرد. *   4- بريدگي هاي غرب آفريقا و شرق آمريكاي جنوبي نشانگر آن است كه زماني آن دو محل به هم چسبيده بوده اند. *      سؤالات تشريحي1-چگونگي پيدايش سنگ هاي رسوبي را توضيح دهيد؟ وقتي آب رودخانه ها به دريا ها و درياچه ها مي ريزند مقداري گل و لاي و شن و ماسه با خود به درياها مي برند. موادي كه وارد دريا مي شوند بر اثر سنگيني به ته دريا مي روند و بر اثر فشار و سنگيني لايه هاي جديد لايه هاي قديمي محكم مي شوند و تبديل به سنگ مي شوند.     2- معمولاً در سنگ هاي رسوبي لايه هاي قديمي تر در كجا قرار مي گيرند؟ در زير قرار مي گيرند.     3- فسيل يا سنگواره چيست و چگونه تشكيل مي شود؟ هنگامي كه جانداران در بين لايه هاي شن و ماسه مدفون مي شود در طي ساليان دراز قسمت هاي نرم بدن مي پوسد و اثر قسمت هاي سخت بر روي سنگ ها باقي مي ماند؛ به اين آثار باقيمانده از جانداران فسيل يا سنگواره گفته مي شود.     4- از موجودات ساكن در آب بيشتر فسيل مي ماند يا از موجودات ساكن در خشكي؟ از موجودات ساكن در آب     5- از سنگواره ها چه استفاده اي مي شود؟ براي شناسايي تاريخچه هر ناحيه، سنگواره آن ناحيه را مورد بررسي قرار مي دهند.     6- از سنگواره اي كه اثر صدف جانوران را نشان مي دهد چه مي فهميم؟ مي فهميم كه در آن ناحيه در زمان هاي دور دريا بوده است.     7- زندگي موجودات زنده ابتدا از كجا آغاز شد؟ ابتدا از درياها آغاز شد.     8- از چه زماني جانوران بر خشكي ها ظاهر شدند؟ از زماني كه گياهان توانستند در خشكي زندگي كنند. جانوران نيز در خشكي فراوان شدند.     9- بعد از نابودي خزندگان چه جانوراني زياد شدند؟ پرندگان و پستانداران              علوم پنجم،4   بخش چهارم - نور و رنگ نور يكي از انرژي هاي مهم است. جايي كه نور نباشد تاريك است و ما بدون نور نمي توانيم چيزي را ببينيم. براي اينكه جسمي ديده شود بايد به آن نور بتابد، نوري كه به جسم مي تابد، از سطح آن بازتابش پيدا مي كند. اگر نور بازتابش شده به چشم ما برسد، آن جسم را مي بينيم. خورشيد يك چشمه نور طبيعي است و بعضي از چشمه هاي نور مصنوعي هستند و انسان آنها را به وجود آورده مانند چراغ هاي روغني و نفتي قديمي.رنگ هاي نور:نوري كه ازخورشيد به زمين مي رسد، از رنگ هاي گوناگوني تشكيل شده است. در آزمايشگاه نور را به كمك وسيله اي به نام منشور مي توان تجزيه كرد. يعني رنگ هاي مختلف را مي توان از هم جدا كرد. منشور يك قطعه شيشه اي است.حتماً ديده ايد كه پس از باران هوا آفتابي مي شود و نور خورشيد به ذره هاي ريز آب كه هنوز در هوا وجود دارند مي تابد. ذره هاي ريز آب هم مثل منشور، نور خورشيد را تجزيه مي كنند و رنگين كمال را به وجود مي آورند. در واقع ذره هاي ريز آب باران در هوا، در روزهاي آفتابي موجب تجزيه نور و ايجاد رنگين كمال مي شود. منشورذره بين چيست؟معمولاً ذره بين ها را از شيشه و به شكل عدس مي سازند. از اين رو به آنها عدسي نيز مي گويند. در صورت تابش نور خورشيد به ذره بين، عدسي نور خورشيد را در يك نقطه جمع مي كند و به همين دليل گرماي زيادي به وجود مي آيد. به اين نقطه كانون عدسي مي گويند. ممكن است در صورتي كه كاغذي را روي كانون عدسي قرار دهيم، گرماي خورشيد كاغذ را بسوزاند. به كمك عدسي هايي مي توانيم تصوير اجسام را روي پرده نمايش دهيم.كاربرد عدسي هاعدسي ها در وسايل مختلفي مثل عينك هاي طبي، ميكروسكوپ، تلسكوپ و دوربين هاي عكاسي استفاده مي شوند. سطح عدسي ممكن است مثل آينه برآمده يا فرو رفته باشد. ولي مثل آينه هاي صاف نيست.   پرسش هاي بخش 41- كدام گروه چشمه ها ي مصنوعي نور مي باشند؟ 1- شمع، چراغ نفتي، ستارگان2- شمع، لامپ نوراني، چراغ نفتي3- شمع، خورشيد، ماه4- ستارگان، ماه، چراغ نفتي     2- كداميك شبيه عدسي كار مي كنند؟ 1- آينه هاي محدب2- آينه تخت3- لامپ روشنايي4- كوره آفتابي     3- تجزيه نور يعني؟ 1- مولكول هاي آن را از هم جدا كنيم.2- استفاده از منشور.3- رنگ هاي مختلف آن را از هم جدا كنيم.4- نور خورشيد را با عدسي در يك نقطه جمع كنيم.    4- چگونه مي توانيم رنگ هاي مختلف نور را ببينيم؟ 1- به وسيله عدسي2- به وسيله تلسكوپ3- به وسيله دوربين4- به وسيله پاشيدن آب آب پاش به هوا     5- كداميك از اجسام زير شبيه عدسي عمل مي كند؟ 1- تنگ شيشه اي آب2- آينه3- سطح آب4- بشقاب چيني سوال   يك دو سه چهار پنج جواب گزينه : 2 4 2 4 1    سؤالات تشريحي1- ديدن اجسام چگونه امكان پذير مي شود؟ به وسيله نور     2- در چه صورت بازتابش نور تصوير ايجاد مي كند؟ در صورتي كه نور بازتابش شده به چشم ما برسد، تصوير درست مي شود.     3- آيا زمين و ماه نيز چشمه هاي نور هستند؟ خير     4- آيا مقدار نور چشمه هاي طبيعي را مي توانيم به دلخواه كم يا زياد كنيم؟ خير، نمي توانيم ولي با استفاده از وسايلي مانند عينك آفتابي، پرده و سايبان مي توانيم خود را از بازتابش شديد نور در امان نگه داريم.     5- ذره بين چيست؟ كانون عدسي كجاست؟ ذره بين شيشه اي است كه به شكل عدسي ساخته مي شود و موجب ديدن چيزهاي دور و نزديك مي شود .نقطه اي كه عدسي مي تواند تمام نورهاي تابيده شده را در آنجا جمع كند.     6- نور پس از گذشتن از شيشه و آب چه تغييري مي كند؟ مي شكند و تجزيه مي شود.     7- در چه وسايلي از عدسي استفاده مي شود؟ دوربين، ميكروسكوپ، تلسكوپ، دوربين عكاسي و عينك طبي.     8- نور سفيد به چه رنگ هايي تجزيه مي شود؟ قرمز، نارنجي، سبز، زرد، آبي، نيلي، بنفش     9- بين كوره آفتابي و ذره بين چه شباهت هايي وجود دارد؟ هر دو نور خورشيد را به صورت انرژي گرمايي ذخيره مي كنند.  هردو نورخورشید را می شکنند.هر دو از عدسی درست شده اند                         علوم پنجم،6   بخش ششم - خاك زندگي بخش آموختيد كه خاك براي كشاورزي لازم است. زيرا مواد معدني لازم را به گياه مي دهد. گياهان مواد معدني را از خاك مي گيرند و همراه آبي كه از ريشه بالا مي رود به اندام هاي خود مي رسانند.تشكيل خاك:در طول ساليان دراز و در اثر خرد شدن سنگ ها، ‌خاك تشكيل مي شود. اين كار به چند صورت انجام مي گيرد.1- سنگ ها در زير نور آفتاب در روز، گرم و در شب، سرد شده و در اثر تكرار اين كار ترك خورده و خرد مي شوند و خاك را به وجود مي آورند.2- آبي كه در زمستان در لابه لاي ترك سنگ ها يخ مي بندد، باعث مي شود آنها زودتر خرد شوند.3- ريشه گياهان باعث به وجود آمدن خاك و خرد شدن سنگ ها مي شود.مواد تشكيل دهنده خاك:جنس خاكي كه به وجود مي آيد بستگي به مواد اوليه سنگي دارد كه آن را به وجود آورده است. خاك ممكن است نرم يا زبر باشد. دانه هاي خاك نرم ريزتر از خاك زبر است. براي تشخيص مواد داخل خاك آزمايش ص 48 كتاب را انجام دهيد.نفوذ‌ آب در خاك:كشاورزي بدون آب ممكن نيست ولي تنها مي دانيد كه آب در همه نوع خاك به يك اندازه و با يك سرعت نفوذ نمي كند.خاك و رشد گياهان:‌در حدود سه هزار سال پيش دانشمندي به نام يورستن مي خواست بداند كه گياهان براي رشد چه چيزي را از خاك مي گيرند. او مقداري برگ خشكيده را از يك مزرعه جمع كرد. آنها را سوزانده و خاكستر باقي مانده را با مقداري آب خالص مخلوط كرد و در ظرف سوراخداري ريخت. يورستن آبي را كه از ظرف خارج مي شد جمع كرد، آن را چشيد و متوجه شد كه مزه آن تغيير كرده است او نتيجه گيري كرد كه گياهان موادي را از خاك مي گيرند.گياخاك چيست؟خاك مزرعه به اين دليل از خاك كنار جاده و بيابان بهتر است كه مقداري از باقي مانده بدن گياهان و جانوران مرده و پوسيده به آن اضافه شده است. به اين مواد كه رنگ تيره دارند گياخاك مي گويند و اين خاك براي كشاورزي لازم است.فرسايش خاك:وقتي چند بار در يك خاك كشاورزي صورت گيرد، ‌خاك، مواد مفيد خود را از دست مي دهد. براي همين مدتي در اين زمين كشاورزي صورت نمي گيرد تا زمين دوباره بتواند مواد غذايي كسب كند و براي اين كار به زمين كود مي دهند. كودها ممكن است گياهي،‌ حيواني يا شيميايي باشند. با اينكه گياهان از منابع مهم زندگي بشر هستند. ولي متأسفانه زندگي شهر نشيني بخشي از زمين هاي كشاورزي را از بين برده است.   پرسش هاي بخش 6در جاي خالي كلمه مناسب بنويسيد: 1- خاك از خرد شدن سنگ ها ايجاد مي شود.2- در كشاورزي خاك قسمت رو داراي اهميت فراواني است.3- مدفوع جانوران يا مواد پوسيده گياهي را كود مي نامند.4- دانشمندي كه ثابت كرد گياهان براي رشد كردن مواد موردنياز خود را از خاك مي گيرند، يورستن نام داشت.5- مهم ترين عامل فرسايش خاك، آب است.6- اجزاي همه خاك ها مشابه نيستند.     سؤالات تشريحي1- خاك چگونه تشكيل مي شود؟ وقتي سنگ ها در اثر گرما و سرما تغيير حجم دهند شكاف برداشته و خرد مي شوند. خرد شدن سنگ ها به تدريج ادامه پيدا مي كند و به خاك تبديل مي شود. سنگ ها بر اثر ساييده شدن در رودخانه نيز تبديل به خاك مي شوند.     2- آيا نوع سنگ در تعداد خاكي كه تشكيل مي شود تأثير دارد؟ بله، سنگ هاي نرم، خاك بيشتري توليد مي كنند.     3- آب در چه نوع خاكي سريع تر نفوذ مي كند؟ در خاك هاي شني و ماسه اي سريع تر نفوذ مي كند.     4- گياخاك چيست؟ بقاياي گياهان و جانوران كه بر روي خاك قرار مي گيرند به تدريج پوسيده شده و مواد مفيدي به خاك اضافه مي كنند. اين مواد براي كشاورزي لازم است.     5- چرا خاك مزرعه بهتر از خاك جاده و بيابان است؟ زيرا محتواي بقاياي پوسيده شده گياهان و جانوران است.     6- خاك كدام قسمت براي كشاورزي مناسب تر است؟ خاك قسمت رويي     7- براي تقويت خاك چه مي كنند؟ به خاك كود اضافه مي كنند.    8- چرا افزايش جمعيت موجب كم شدن زمين هاي كشاورزي مي شود؟ زيرا زمين هاي كشاورزي براي سكونت شهرنشينان به آپارتمان و مناطق مسكوني و شهرك تبديل مي شود و زمين هاي كشاورزي كم مي شود.     9- چرا خاك ضعيف مي شود؟ براي اينكه مواد مفيد خاك توسط گياه جذب مي شود و خاك مواد غذايي خود را از دست مي دهد.         |+| نوشته شده در  سه شنبه بیستم مهر 1389ساعت 21:22  توسط ابوالفضل مومنی دهقی  |  نظر بدهید علوم پنجم بخش 2و3 علوم پنجم،3   بخش سوم - ماشين ها آموختيم كه وقتي جسمي را مي كشيم يا حركت مي دهيم، به آن نيرو وارد مي كنيم و بدون وارد كردن نيرو، نمي توانيم اجسام را به حركت در آوريم. تعداد نيرويي كه براي انجام كارها ي مختلف صورت مي گيرد با هم فرق دارد.بشر براي انجام و حركت اجسام سنگين از فكر خود بهره مي گيرد تا از وسيله و ابزاري بهره برد كه بتواند هر كاري را آسان تر انجام دهد. ابزاري كه استفاده از آنها باعث مي شود تا كارها آسان تر انجام شود ماشين ناميده مي شود. ماشين ها ممكن است ساختماني پيچيده داشته باشند و يا ساختماني ساده داشته باشند مانند قرقره، سطح شيب دار، اهرم و غيره.اهرم چيست؟اهرم ها نوع ديگري از ماشين هاي ساده هستند كه با آنها مي توانيم كارها را آسان تر انجام دهيم. با كمك اهرم مي توان چيزهاي سنگين را آسان تر جابه جا كرد. اهرم ها شكل هاي مختلف دارند. در بسياري از ابزارها و وسايل كه ما استفاده مي كنيم نوعي اهرم وجود دارد مانند اله كلنگ. هر اهرم سه قسمت دارد:1- تكيه گاه2- قسمتي كه به آن نيرو وارد مي كنيم3- قسمتي كه اهرم بر جسم نيرو وارد مي كند. تكيه گاه ممكن است بين دو قسمت ديگر قرار گيرد. به طور كلي در وسايل مختلف محل تكيه گاه تغيير مي كند.سطح شيب دار:سطح شيب دار نيز ساختمان ساده اي دارد كه با استفاده از نيروي كشش زمين اجسام سنگين را به طرف پائين مي كشد. نوعي سطح شيب دار سُرسُره است.ماشين چيست؟به وسايلي مانند اهرم و سطح شيب دار كه انجام دادن كارها را آسان تر مي كند ماشين گفته مي شود. بعضي ماشين ها ساده اند مثل قرقره، پيچ گوشتي و غيره. ساختمان بعضي از ماشين ها پيچيده است. هر ماشين از به هم پيوستن ماشين هاي ساده صورت مي گيرد. مانند ماشين لباسشوئي و چرخ گوشت.ماشين ها نيروي خود را از كجا به دست مي آورند؟گفتيم كه براي به حركت در آوردن اجسام نيرو لازم است. گاهي اين نيرو را توسط انسان تأمين مي كنند مانند كارگري كه سطل پر از قير را به بالا مي برد. و گاهي تنها نيروي ماهيچه ما كافي نيست به همين دليل بايد به فكر منابع ديگر نيرو باشيم.استفاده از انرژي الكتريكيانرژي الكتريكي از مهم ترين انرژي هاست. به وسيله اي كه انرژي الكتريكي را به انرژي حركتي تبديل مي كند موتور الكتريكي مي گويند. اگر موتور الكتريكي را به جريان برق وصل كنيم مي تواند اجسام را به حركت در آورد. مانند آرميچر، چرخ گوشت و سشوار فيزيك موتور الكتريكي است.   پرسش هاي بخش 3 در جاي خالي كلمات مناسب بنويسيد. 1- هر چه طول سطح شيب دار كم تر باشد، براي بالا بردن جسم نيروي بيشتري نياز داريم. 2- ما از انرژي الكتريكي براي توليد نور و گرما و حركت استفاده مي كنيم. 3- همه وسايل الكتريكي داراي موتور الكتريكي نيستند. 4- از موتورهاي الكتريكي ساده مي توان به آرميچر اشاره کرد. 5- پس اگر نيرو نداشته باشيم نمي توانيم اجسام را به حركت در آوريم. 6- يكي از انرژي هايي كه در ماشين پيچيده مورد استفاده قرار مي گيرد، انرژي الكتريكي است.     سؤالات تشريحي1- در چه صورت جسمي كه ساكن است حركت مي كند؟ وقتي كه به آن نيرويي وارد شود.     2- ماشين چيست؟ به وسايلي كه انجام دادن كارها را براي ما آسان مي كند ماشين گفته مي شود.     3- اهرم چيست و از چه قسمت هايي ساخته شده است؟ ميله اي است كه از آن براي بالا بردن اجسام استفاده مي شود. تكيه گاه قسمتي كه بر آن نيرو وارد مي كنيم. قسمتي كه اهرم بر جسم نيرو وارد مي كند.     4- كدام قسمت از بدن ما مانند اهرم كار مي كند؟ بازوها هنگام برداشتن بار سنگين، استخوان هاي پا هنگامي كه با پا در توپ حركت ايجاد مي كنيم. در تمام اين حركات مفصل ها مثل تكيه گاه اهرم هستند و استخوان ها مثل ميله هاي اهرم عمل مي كنند.     5- سطح شيب دار چگونه حركت دادن اجسام را آسان مي كند؟ به وسيله نيروي كشش زمين اجسام سنگين را به طرف پائين مي كشد.     6- ماشين هاي ساده را نام ببريد؟ قرقره ها، اهرم ها و سطح شيب دار.     7- در ساختمان ماشين هاي پيچيده چه چيزهايي استفاده مي شود؟ از چرخ دنده ها و قطعه هاي گوناگون فلزي و ماشين هاي ساده.     8- موتورهاي الكتريكي را شرح دهيد؟ وسيله اي است كه با جريان برق كار مي كند و انرژي الكتريكي را به حركت تبديل مي كند.     9- در چه صورت مي توانيم موتور الكتريكي قوي تري بسازيم؟ هر چه تعداد سيم پيچ ها بيشتر باشد، موتور الكتريكي قوي تري درست مي شود.                علوم پنجم،2   بخش دوم - تغييرات ماده مواد تغيير مي كنند:مواد مختلف يعني عنصرها، تركيب ها و مخلوط ها هميشه به يك صورت باقي نمي مانند و ممكن است تغيير كنند و مي دانيم كه همه مواد از نظر رنگ، حجم، بو، سختي و نرمي با هم متفاوتند و علي رغم اين تفاوت ها پاره اي از مواد به هم شبيه اند.شباهت هاي مواد عبارتند از :1- همه مواد حجم دارند.2- همه مواد وزن دارند.3- ماده ي تشكيل دهنده همه مواد جرم آنها را تشكيل مي دهد.4- همه مواد از مولكول تشكيل شده اند.5- مولكول همه مواد از ذرات كوچك تري به نام اتم تشكيل شده است.متغير فيزيكي و تغيير شيمياييدر بعضي تغييرات، جنس ماده عوض نمي شود، يعني ماده به ماده ديگري تبديل نمي گردد. به اين گونه تغييرات، تغييرات فيزيكي گفته مي شود. مانند تبخير آب و ذوب شدن يخ. در گروهي ديگري از تغييرات، خاصيت هاي ماده به كلي تغيير مي كند. يعني يك ماده به ماده ديگري تبديل مي شود. به چنين تغييراتي تغييرات شيميايي گفته مي شود. مانند پختن غذا، زرد شدن برگ درختان.تغيير فيزيكي (آزمايش جوشانده آب، يخ زدن آب در فريزر)وقتي آب بخار مي شود، مولكول آن تغيير نمي كنند، بلكه فاصله آنها از هم زياد مي شود و مولكول ها در هوا پراكنده مي شوند تبخير، يك تغيير فيزيكي است. اما اگر نان را روي حرارت بگيريم تا سياه شود، ديگر نان نيست بلكه تغيير شيميايي كرده و ماده ديگري به وجود آمده و مولكول هاي نان تغيير نكرده اند. آهن يك عنصر است. اگر يك وسيله آهني را در هواي مرطوب بگذاريد، دچار تغيير شيميايي مي شود زيرا در هوا، اكسيژن وجود دارد. اين ماده كه در اثر اين تغيير شيميايي به وجود آمده رنگ آهن ناميده مي شود كه به آن اكسيد آهن مي گويند. اكسيد آهن يك تركيب است. براي اينكه ماده اي تغيير كند مدتي زمان لازم است كه گاه مي توان مدت آن را پيش بيني كرد.   پرسش هاي بخش 2در جاي خالي كلمات مناسب بنويسيد. 1- تغيير رنگ و بوي مواد غذايي براي ما مضر است.2- در تغيير شيميايي مواد، جنس آن عوض مي شود.3- براي اينكه ماده اي تغيير كند بايد زماني از آن بگذرد.4- نام علمي زنگ آهن اكسيد آهن است.5- دوره آب در طبيعت، نتيجه تغييرات فيزيكي است.6- هر نوع سوختن مواد يك تغيير شيميايي است.     سؤالات تشريحي1- مواد از چه ساخته شده اند؟ و به چه حالت هايي وجود دارند؟ از مولكول ساخته شده اند و به حالت هاي جامد، مايع و گاز هستند.     2- تركيب چيست؟ وقتي اتم هاي تشكيل دهنده ي ماده اي يكسان نباشد به آن ماده تركيب مي گوئيم.     3- از مواد زير كدام تركيب و كدام عنصر است؟ آب: تركيبسنگ: تركيباكسيژن: عنصرچوب: تركيبنقره: عنصرشيشه: تركيب     4- مواد در چه خواصي مشترك هستند؟ همه مواد وزن، حجم و جرم دارند.     5- در چه صورت ماده تغيير فيزيكي پيدا مي كند؟ در صورتي كه مولكول هايش تغيير نكند و به ماده ديگري تبديل نشود.     6- عنصر در اثر تغيير دما تغيير فيزيكي پيدا مي كند يا تغيير شيميايي؟ تغيير فيزيكي پيدا مي كند. يعني به ماده ديگري تبديل نمي شود فقط تغيير حالت مي دهد.     7- وقتي غذا فاسد مي شود چگونه تغييري در آن ايجاد مي شود؟ تغيير شيميايي ايجاد مي شود.     8- وقتي شير فاسد مي شود و مي برد چه تغييري صورت مي گيرد؟ تغيير شيميايي پيدا مي كند     9- اكسيد آهن چيست؟ تركيبي است از اكسيژن و آهن كه به آن زنگ آهن هم مي گوئيم و به رنگ قهوه اي است و به محكم بودن آهن نيست.     10- فرق آهن و اكسيد آهن چيست؟ آهن عنصر است و اكسيد آهن تركيب. آهن خاكستري رنگ استولي اكسيد آهن قهوه اي و محكم است.}}  

        ^{_{|+| نوشته شده در  سه شنبه بیستم مهر 1389ساعت 21:11  توسط ابوالفضل مومنی دهقی  |  نظر بدهید}}

^{_{علوم پنجم بخش ساختمان مواد-1}}

^{_{علوم پنجم،1   بخش اول - ساختمان مواد}}

^{_{1- مانند دانشمندان فكر كنيد :در سال هاي پيش آموختيد كه "مشاهده كنيد". يعني مشاهده كردن يك راه يادگيري است. مشاهده يعني استفاده از اندام هاي مختلف بدن .2- بپرسيد :تحقيقات علمي معمولاً با چيزهايي شروع مي شوند كه درباره آنها اطمينان كافي نداريد. در اين مواقع پرسش هايي به ذهن شما مي رسد كه واقعاً مايليد به آنها جواب دهيد.3- فرضيه بسازيد :وقتي شما با استفاده از مشاهده به پرسش خود يك پاسخ احتمالي مي دهيد فرضيه سازي مي كنيد. اما فرضيه بايد قابل آزمايش كردن باشد. در غير اينصورت لازم است آن را عوض كنيد.4- آزمايش كنيد :معمولاً در آزمايش هاي مقايسه اي همه چيز را مشابه انتخاب مي كنند و فقط يك چيز را تغير مي دهند. در اين آزمايش هم فقط دماي آب در سه ليوان تفاوت داشت. (آزمايش تهيه آب ليمو).5- يادداشت برداريد :وقتي آزمايش را انجام مي دهيد مشاهده مي كنيد و اطلاعاتي به دست مي آوريد كه بايد آنها را يادداشت كنيد. تهيه نمودار و جدول، راهي براي رسيدن به نتيجه است براي كسب اطمينان از درستي نتيجه، لازم است آزمايش چند بار تكرار شود.6- نتيجه بگيريد :بعد از مطالعه اطلاعات به دست آمده، بايد از آنچه آموخته ايد نتيجه گيري كنيد. نتيجه بايد درباره فرضيه شما باشد. فرضيه ايي كه از راه هاي مختلفي درست در آيد، نظريه ناميده مي شود.   ساختمان مواد:ماده چيست؟ تمام چيزهاي غير زنده اي كه در اطراف ما هستند، ماده نام دارند. بعضي از مواد مانند چوب و سنگ شكل ثابتي دارند. موادي كه در دماي معمولي شكل آنها تغيير نكند، جامد هستند. موادي كه به شكل ظرف خودشان در آيند مايع هستند و موادي كه در فضا پخش مي شوند و با چشم ديده نمي شوند گاز هستند.مواد از چه ساخته شده اند؟اگر به دانه هاي شكر نگاه كنيد مي بينيد از دانه هاي بسيار ريزي درست شده است كه اين ذره هاي بسيار كوچك با چشم معمولي قابل مشاهده نيستند. پس با ميكروسكوپ هاي بسيار قوي آن را هزاران برابر درشت مي كنند تابتوان آنها را ديد. به هر كدام از اين ذره ها يك مولكول شكر گفته مي شود. مولكول هر ماده با ماده ديگر متفاوت است و به همين دليل، مواد خاصيت هاي متفاوتي دارند. رنگ، بو و مزه از خاصيت هاي هر ماده هستند.آيا مولكول ها حركت دارند؟اگر در يك شيشه عطر را باز كنند و در جايي قرار دهيد، بوي آن در هواپخش شده و به مشام مي رسد. پس نتيجه مي گيريم كه مولكول هاي عطر پيوسته در حركتند و بوي عطر در هوا پراكنده مي شود. در تمام مواد مولكول پيوسته در حال جنبش هستند. بويي كه از شيشه عطر برمي خيزد همان مولكول هاي ماده است كه از ماده جدا مي شوند و به بيني ما وارد مي شوند.حال اگر در يك ظرف روغن چند قطره آب بريزند و آنها را با وسيله اي به هم نزديك كنيد به هم مي پيوندند؛ يعني مولكول هاي هر ماده همديگر را مي يابند. ربايش مولكول ها در همه اجسام يكسان نيست. در بعضي مواد ربايش با شدت بسياري صورت مي گيرد مانند چوب كه نمي توانيم آن را با تست جدا كنيم.وضع مولكول ها در مواد جامد، مايع و گاز چگونه است؟در مواد جامد مولكول ها به هم نزديك اند و با نيروي زياد يكديگر را مي ربايند. مولكول ها در مواد جامد فقط در سر جاي خود مي لرزند؛ به همين دليل، شكل و حجم مواد جامد هميشه ثابت است و تغيير نمي كند.در مواد مايع فاصله مولكول ها از هم بيشتر است. مولكول هاي مواد مايع مانند دانه هاي زنجير به هم متصل اند و زنجيرهاي كوچكي را به وجود آورده اند. مولكول هاي مواد جامع مي توانند آزادانه سُر بخورند و جابه جا شوند. به همين دليل يك مايع به شكل ظرف خود در مي آيد.در بين مولكول هاي گاز تقريباً نيروي ربايش وجود ندارد. به همين دليل مولكول هاي گاز همديگر را نمي ربايند و آزادانه حركت مي كنند. فاصله بين مولكول هاي گازها از دو ماده ديگر بيشتر است. به همين دليل گازها در همه جا و در محيط اطراف خود پراكنده اند.چرا مواد خاصيت متفاوتي دارند؟مولكول ها از ذرات كوچك تري به نام اتم تشكيل شده اند. اگر اتم هايي كه مولكول هاي يك ماده را مي سازند يكسان باشند. به آن ماده عنصر مي گوئيم. گاز اكسيژن كه براي تنفس موجودات زنده ضروري است يك عنصر است. چون مولكول آن از دو اتم يكسان ساخته شده است. موادي مانند طلا، آلومينيم و آهن يك عنصر هستند.اگر مولكول هاي يك ماده از دو يا چند نوع اتم ساخته شده باشد به آن ماده تركيب مي گوئيم. مانند آب كه از دو اتم ئيدروژن و يك اتم اكسيژن تشكيل شده است.     پرسش هاي بخش 11- اتم هاي تشكيل دهنده كدام ماده مثل هم نمي باشد؟ 1- اكسيژن2- طلا3- نمك4- آلومينيم     2- اتم هاي كدام دسته مواد مثل هم مي باشند؟ 1- اكسيژن، ئيدروژن، الكل2- آب، آهن، ئيدروژن3- اكسيژن، آب، ئيدروژن4- آهن، گوگرد، اكسيژن     3- كداميك از مواد زير عنصر است ؟ 1- نمك2- اكسيژن3- دي اكسيد كربن4- نفت     4- مواد در كدام يك از حالت هاي زير، تعداد جايي را كه اشغال مي كنند، ثابت است؟ 1- گاز، مايع2- جامد، گاز3- جامد، مايع، گاز4- مايع، جامد     5- ربايش مولكولي در كداميك از مواد زير بسيار نادر است؟ 1- شير2- هوا3- انگشتر4- آب سوال   يك دو سه چهار پنج جواب گزينه : 3 4 2 4 3    سؤالات تشريحي1- چه چيزهايي با خاصيت يك ماده هستند؟ بو، رنگ، مزه     2- جنبش مولكولي چيست؟ مولكول هاي يك ماده پيوسته در حال جنبش هستند. در مواد گازي شكل جنبش مولكول ها خيلي زياد و در مايعات نسبت به گازها كمتر است در اجسام جامد مولكول ها فقط در جاي خود مي لرزند.     3- چرا چنبش مولكولي باعث نمي شود كه مواد از هم پراكنده مي شوند؟ زيرا ربايش مولكولي باعث مي شود مولكول هاي ماده يكديگر را بربايند.     4- مولكول ها از چه ساخته شده اند؟ از اتم     5- به چه موادي عنصر مي گوئيم؟ به موادي كه اتم هاي يكسان داشته باشند.     6- به چه موادي تركيب مي گوئيم؟ به موادي كه از چند نوع اتم درست شده اند     7- كدام نوع از مواد شكلشان تغيير مي كند؟ گاز و مايع}}    

       ^{_{|+| نوشته شده در  سه شنبه بیستم مهر 1389ساعت 21:6  توسط ابوالفضل مومنی دهقی  |  نظر بدهی}}د

علوم پنجم ابتدايي بخش 10-11

بخش يازدهم - انسان و محيط زيست

غذاهايي كه ما مي خوريم انرژي لازم را براي بدن ما، براي نشستن،‌ راه رفتن،‌ حركت كردن و صحبت كردن فراهم مي كنند.
غذاهاي ما به دو گروه تقسيم مي شوند:
1- غذاهاي گياهي
2- غذاهاي جانوري


يعني انرژي بدن ما از جانوران يا گياهاني كه مي خوريم تأمين مي شود. در سال هاي پيش آموختيد كه گياهان با استفاده از نور خورشيد غذاسازي مي كنند و گياه خواران از غذاي ساخته شده گياهان بهره مي گيرند و جانوران گوشتخوار نيز از گياه خواران تغذيه مي كنند. همه جانوران زنده اي كه از گياهان تغذيه مي كنند مصرف كننده ناميده مي شوند. روابط غذايي موجودات زنده را زنجيره غذايي مي نامند كه از سه حلقه تشكيل شده است :‌يک توليد كننده و حقله هاي دوم به بعد مصرف كننده.


شبكه غذايي چيست؟
در اين تصوير يك شبكه نمايش داده شده يعني شبكه اي كه در آن جانداران مختلف از نظر غذايي به يكديگر مربوطند كه به آن شبكه غذايي مي گويند. بنابراين هر يك از ما يك شبكه غذايي بزرگ هستيم. ما و همه گياهان و جانوراني كه غذاي ما را تشكيل مي دهند، اين شبكه بزرگ را به وجود مي آوريم.


محيط زيست:
هر چه در اطراف شما وجود دارد و بر زندگي شما اثر مي گذارد محيط زيست را تشكيل مي دهد. محيط زيست جانداران مختلف شبيه هم نيستند. بيشتر جانداران و گياهاني كه در مناطق مختلف كرده زمين زندگي مي كنند براي زندگي كردن در همان منطقه ساخته شده است. مثلاً جانداراني كه در جنگل مي كنند نمي توانند در بيابان زندگي كنند.


اثر انسان بر محيط زيست:
همه چيزهايي كه در طبيعت وجود دارند و انسان از آنها استفاده مي كند منابع طبيعي ناميده مي شوند. گياهان و جانوران منابع طبيعي زنده و هوا، ‌آب و خاك منابع طبيعي غير زنده هستند. مثلاً تا به حال تصور كرده ايد كه چند بار مي توان چمن را كوتاه كرد؟ چمن هميشه مي تواند بخش هاي بريده شده خود را جبران كند و به همين دليل هميشه در حال رشد است. اين منابع كه در صورت مصرف شدن خيلي زود جبران مي شوند منابع جبران شدني نام دارند. گياهان و جانوران نيز در صورت بهره برداري صحيح مي توانند جبران شوند. چون همه آنها معمولاً توليد مثل مي كنند.


جمعيت:
به مجموع افراد يك نوع از جانداران كه در جاي خاصي زندگي مي كنند جمعيت مي گويند.


تغييرات جمعيت:
در صورتي كه افراد يك جمعيت هيچ تغييري نكنند و تعداد افراد جمعيت هميشه يكسان بماند هيچ فردي نمي ميرد و هيچ نوزادي به دنيا نمي آيد. ولي همين دو عامل مرگ و مير باعث ايجاد تغيير در جمعيت مي شوند. در طبيعت جمعيت گياهان و جانوران معمولاً ثابت مي ماند چون عوامل كم كننده و زياد كننده تقريباً به طور متعادل حركت مي كنند.


جمعيت انسان:
انسان بر خلاف ساير موجودات زنده مي تواند از تأثير عوامل كاهش دهنده يا افزايش دهنده جمعيت بكاهد. اگر انسان مواد اضافي يا انرژي هايي مانند گرما و يا صدا را به محيط زيست خود وارد كند و با آنها سلامتي جانداران را به خطر بيندازد، محيط زيست را آلوده كرده است. هوا، آب، ‌خاك و مواد غذايي در معرض آلودگي قرار دارند. آبها نيز توسط ورود مواد زايد كارخانه ها،‌ كودهاي شيميايي و سموم شيميايي آلوده مي شوند. امروزه آلودگي آبگيرها، درياچه ها و تالاب ها به صورت يك مشكل اساسي براي محيط زيست در آمده است.

در محل زندگي به دليل وجود سر و صداهاي بلند كه براي گوش مضر است، آلودگي صوتي وجود دارد. شنيدن صداهاي بلند مانند صداي هواپيما و كاميون از نزديك، براي سلامتي ما مضر است.

  پرسش هاي بخش 11
جملات صحيح و ناصحيح را مشخص كنيد.

	درست	نادرست
1- انرژي بدن ما از گياهان و جانوراني كه مي خوريم تأمين مي شود.	*
2- محيط زيست جانداران مختلف شبيه به هم است.	*
3- انسان براي وارد شدن به هر يك از محيط هاي زيستي در خود تغييرات ايجاد مي كند؟		*
4- ما نيز جزئي از يك شبكه بزرگ غذايي هستيم.	*
5- باكتري هاي تجزيه كننده موجودات در شبكه غذايي تأثيري ندارند.		*

 

  سؤالات تشريحي
1- كدام گروه از موجودات غذايي خود را مي سازند؟

گياهان  

  2- توليد كننده و مصرف كننده مواد غذايي يعني چه؟

توليد كننده مواد غذايي گياهان هستند كه خودشان غذا مي سازند و مصرف كننده ها انسان و جانوران گياهخوار و گوشتخوار هستند.  

  3- منظور از زنجيره غذايي چيست؟

رابطه غذايي بين موجودات مصرف كننده و توليد كننده را زنجيره غذايي مي گويند.  

  4- در هر زنجيره غذايي چند توليد كننده و چند مصرف كننده وجود دارد؟

يك توليد كننده و چند مصرف كننده  

  5- منظور از محيط زيست چيست؟

هر چيز كه در اطراف ما وجود دارد و بر زندگي ما اثر مي گذارد محيط زيست ما را تشكيل مي دهد.  

  6- منظور از منابع طبيعي چيست؟

همه چيزهايي كه در طبيعت وجود دارند و مردم از آنها استفاده مي كنند منابع طبيعي هستند.  

  7- چه منابعي جبران شدني هستند؟

گياهان، جانوران، اكسيژن از منابع جبران شدني هستند.  

  8- جمعيت چيست؟

به مجموع افراد يك نوع از جانداران كه در جاي خاصي زندگي مي كنند جمعيت ناميده مي شوند.  

  9- چرا جمعيت گياهان و جانوران معمولاً ثابت مي ماند؟

زيرا عوامل كم كننده و زياد كننده جمعيت تقريباً به طور متعادل عمل مي كنند.  

  10- چه چيزهائي محيط زيست را آلوده مي كنند؟

مواد اضافي، خوراكي ها، دود و گرما و صداي اتومبيل ها و كارخانه ها، كودهاي شيميايي و سمي و جاري شدن فاضلاب خانه و كارخانه ها به درون آب ها باعث آلودگي آب ها و محيط زيست مي شوند.  

    

---

علوم پنجم،10

  بخش دهم - اندام هاي حسي

انسان ها داراي پنج اندام حسي به نام چشم، گوش، بيني، زبان و پوست هستند. تمام اندام هاي حسي به جز پوست كه در سطح بدن قرارگرفته، در سر قرار گرفته اند.


ديدن:
بيشتر اطلاعاتي كه ما از دنياي اطراف خود به دست مي آوريم از راه بينايي است. در داخل پرده دروني چشم ( ساختمان بينايي ما) سلول هاي عصبي ويژه اي وجود دارد كه در مقابل نور حساس هستند پيامي كه اين سلول ها به مخ مي فرستد باعث مي شود كه نور، رنگ و شكل اشياء را تشخيص بدهيم.


نزديك بيني و دوربيني:
چشم شما زماني خوب مي بيند كه تصوير بر روي پرده حساس پشت آن تشكيل شود. در بعضي از افراد، تصوير اجسام به طور كاملاً واضح در روي پرده حساس چشم تشكيل نمي شود. اگر اين افراد فقط نزديك را خوب ببينند به آنها نزديك بين گفته مي شود بعضي ديگر هم اجسام دور را خوب مي بينند و به آنها دوربين گفته مي شود.
با استفاده از عدسي هاي مخصوص مي توان هر دو عيب را برطرف كرد.


علامت نزديك بيني و دوربيني چيست؟
بيشتر نزديك بيني و دوربيني ها ارثي هستند. بيشتر عيب هاي بينايي به تدريج و بسيار آرام ايجاد مي شوند. بعضي دانش آموزان در سر كلاس درس مشكل بينايي دارند كه بايد توسط متخصصين بينايي برطرف گردد.


مراقبت از چشم ها:
براي مراقبت از چشم بايد به اين نكات توجه كرد:
1- در هنگام مطالعه از نور بسيار زياد يا كم پرهيز كنيد
2- در روزهاي تابستان يا روزهاي برفي زمستان از عينك آفتابي استفاده كنيد.
3- در هنگام كار با ابزار خطرناك از عينك ايمني استفاده كنيد.
4- اگر گرد و خاك يا چيزي وارد چشم شما شد، پلك ها را با دست نماليد، از يك بزرگ تر كمك بخواهيد.


شنيدن:
گوش نيز ارتباط ما را با دنياي اطراف برقرار مي كند. داشتن گوش هاي سالم براي يادگيري بهتر و ايمني لازم است.


چگونه مي شنويم؟
هر چيزي كه صدا ايجاد مي كند، باعث لرزش هوا مي شود. در همه طرف پخش مي شود و قسمتي از آن به گوش مي رسد. ذرات در حالت لرزش هوا، به پرده گوش برخورد مي كنند. اين پرده در انتهاي سوراخ گوش قرار گرفته است. لرزش هوا پرده ي نازك و پهن گوش را مي لرزاند. لرزش پرده گوش به قسمت حلزون مانندي كه در داخل سر قرار گرفته است مي رسد. در اين قسمت، ابتداي رشته هاي عصبي ويژه اي وجود دارد كه به مخ مي روند و پيام شنوايي را به آن مي رسانند.


عيب هاي گوش:
بعضي افراد بعضي صداها را نمي شنوند و گفته مي شود گوش آنها سنگين است. سنگيني گوش ممكن است موقتي باشد و علت آن جمع شدن مواد ترشحي درون سوراخ گوش بر روي پرده انتهاي آن است. پزشك مي تواند گوش را به آساني شست و شو بدهد و اين مواد را بردارد. اگر صداي شديدي به وجود آيد ممكن است پرده آن را پاره كند بعضي صداهاي معمولي به گوش آسيب مي رسانند. كارگران كه با ماشين آلات پر سر و صدا كار مي كنند، دچار ناراحتي شنوايي مي شوند.


تشخيص ناراحتي هاي شنوايي با كمك دستگاه شنوايي سنجي صورت مي گيرد.به اين نكات دقت كنيد:
1- گوش ها را تمييز كنيد
2- هرگز چيز نوك تيز وارد گوش نكنيد.
3- هرگز در گوش كسي داد نزنيد
4- هرگز با دست يا كتاب يا چيز ديگر به گوش كسي ضربه نزنيد.


بوييدن و چشيدن:
زبان و بيني دو اندامي هستند كه از نظر احساس، بو و مزه شبيه هم عمل مي كنند. در هر دو اندام رشته هاي عصبي وجود دارد كه نسبت به مولكول هاي مواد بو دار و مزه دار، حساس است. البته براي اينكه بوي چيزي حس شود مولكول هاي آن بايد همراه هوا به بالاي بيني برسند. براي حس كردن يك مزه خوراكي، لازم است مولكول هاي آن در آب دهان حل شوند. به همين علت، مزه غذايي كه با قاشق وارد دهان مي شود را احساس مي كنيم اما خود قاشق مزه ندارد.


لمس كردن:
پوست بدن، كارهاي متفاوتي انجام مي دهد، يكي از اين كارها، حس كردن گرمي، سردي، زبري، نرمي، فشار و درد است. پوست رشته هاي عصبي فراوان دارد كه هر كدام از آنها كار ويژه اي انجام مي دهند. پوست عضو مهمي است كه چند كار مهم ديگر را هم انجام مي دهد.

  پرسش هاي بخش 10
در جاي خالي كلمات مناسب بگذاريد.

1- با استفاده از عينك مخصوص مي توان عيب هاي چشم را بر طرف كرد.
2- هر چيزي كه صدا ايجاد كند باعث لرزش هوا مي شود.
3- هماهنگي بين اندام هاي حسي ما بر عهده مخ است.
4- تشخيص ناراحتي هاي شنوايي، به كمك دستگاه شنوايي سنجي انجام مي گيرد.
5- در چشم سالم تصوير اجسام بر روي پرده حساس تشكيل مي شود.
6- پوست اندام حس لامسه است.  

  سؤالات تشريحي
1- فايده وجود اندام هاي حسي براي ما و جانوران ديگر چيست؟

اندام هاي حسي، آگاهي لازم را از دنياي اطراف به ما مي دهند.  

  2- چرا بيشتر اندام هاي حسي در سر قرار گرفته اند؟

زيرا سر كمتر از بقيه اعضا در معرض ضربه و حادثه است و علاوه بر آن استخوان هاي سر طوري قرار گرفته اند كه مي توانند اعصاب مربوط به اندام هاي حسي را محافظت كنند.  

  3- كار رشته هاي عصبي چيست؟

رشته هاي عصب پيام ها را دريافت مي كنند و به مخ انتقال مي دهند.  

  4- در تاريكي به وسيله كدام حس چيزي را كه مي خواهيم پيدا مي كنيم؟

به وسيله لمس كردن  

  5- نور پس از عبور از چه قسمت هايي به داخل چشم نفوذ مي كند؟

پس از عبور از قرنيه و مردمك  

  6- چشم نزديك بين چگونه است؟

چشم نزديك بين، دور را خوب نمي بيند و فقط نزديك را خوب مي بيند.  

  7- علائم نزديك بين و دور بين چگونه است؟

چشم نزديك بين چيزهاي دور را خوب نمي بيند و چشم هاي دوربين چيزهاي خوب را تشخيص نمي دهد.  

  8- داشتن گوش هاي سالم چه فايده اي دارد؟

گوش هاي سالم، ما را با دنيا، بهتر آشنا مي كند و به يادگيري و ايمني ما كمك مي كند.  

  9- لرزش هوا پس از برخورد به پرده گوش به كدام قسمت مي رسد؟

به قسمت حلزوني  

  10- صداهاي بسيار شديد چه آسيبي به گوش مي رسانند؟

به پرده گوش آسيب مي رسانند و ديگر صدا را به خوبي نمي شنويم.  

  11- قسمت خارجي گوش از چه ماده اي ساخته شده و چه حالتي دارد؟

از غضروف ساخته شده و نرم است.  

  12- گرمي، ‌سردي، ‌زبري،‌ نرمي، ‌فشار و درد را با كدام حس درك مي كنيم؟

با لمس كردن  

  13- آيا صدا از تمام مواد يكسان عبور مي كند؟

خير، صدا از بعضي مواد به خوبي عبور مي كند مثل آب و هوا و از بعضي مواد به خوبي عبور نمي كند مثل چوب و پنبه.